benim 2012 sonunda 3.000.000 tl lik çek ve senetim vardı ama bunun 1.000 000 tl si aslında 2013 vadeli idi acaba ben gelir tablosunu hesaplarken 2013 yılına sarkanları çıkartıp reskont faiz gideri diye işletip dönemim karını düşük gösterip bir sonraki yıla eçince mi reskont faiz geliri diye işleyecektim acaba mali müşavirimiz reskont faiz işlemi hiçç yapmamış oysa firmamızın çeki ve seneti dünya kadar işin doğrusu nedir acaba bu reskont faizi nasıl hesaplanır mantığı nedir teşekürler
Reskont İşlemi
- Konbuyu başlatan stajerim
- Başlangıç tarihi
Sayın Stajerim
Reeskontun Hesaplanması
Reeskont hesaplanmasında iç ıskonto yöntemi kullanılır.
İç ıskonto yönteminde, reeskonta konu edilecek senedin net bugünkü (hali hazır değeri) esas alınarak hesaplama yapılır. Bunun için önce senedin hali hazır değerinin bulunması daha sonra bu değere iskonto oranının uygulanması gerekir.
İç iskonto formülü şöyledir.
F=A. n. t / 360, Burada F: Iskonto tutarını, A: Senedin değerini, n: Faiz oranını ve t:senedin vadesini ifade etmektedir.
Bu formülü yazılı bir şekilde iç ıskonto yöntemine göre açarsak; bu formül şu şekli almaktadır.
Reeskont Tutarı= Nominal Değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı
-----------------------------------------------
36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)
Örnek : 1
250.000.000.-TL nominal değerli 45 gün vadeli olarak işletmeye bir senet verilmiştir. Söz konusu senette faiz oranı % 80 olarak belirtilmiştir. 31.12.2002 tarihi itibariyle hesaplanması gereken reeskont tutarı ve yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir.
Reeskont Tutarı = 250.000.000 x 80 x 45
-----------------------------------------------
36.000 + (80 x 45)
Reeskont Tutarı = 22.727.272.-TL olarak hesaplanır.
Yukarıda yapılan reeskont hesabının yevmiye kaydı;
-----------------------------------------------31/12/2002----------------------------------------------
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 22.727.272.-
122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 22.727.272.-
------------------------------------------------01/01/2003----------------------------------------------
122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 22.727.272.-
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 22.727.272.-
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
şeklinde olacaktır. Takip eden yıl başında bu tutar, 122 no.lu hesaba borç, 647-“Reeskont Faiz Gelirleri” hesabına alacak kaydedilmek suretiyle muhasebeleştirilecektir. Bir başka ifade ile bu yılın vergi matrahını azaltan alacak senetleri reeskontu takip eden yılın matrahını artırıcı bir unsur haline gelecektir. Bu işlemin matematiksel sağlamasını yaparken şu mantığa dikkat edilmelidir. Değerleme günündeki değer öyle bir değer olmalıdır ki, bu değer üzerinden reeskont oranına göre hesaplanacak faiz, değerleme günündeki ilk değere ilave edildiğinde senedin nominal değeri bulunmalıdır.
Örnek : 2
400.000.000.-TL nominal değerli 72 gün vadeli bir borç senedi işletmenin pasifinde yer almaktadır. Söz konusu senette faiz oranı % 80 olarak belirtilmiştir. 31.12.2002 tarihi itibariyle hesaplanması gereken reeskont tutarı ve yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir.
Bilindiği üzere alacak senetlerini reeskonta tabi tutan işletmeler, borç senetlerini de reeskonta tabi tutmak zorundadırlar. Bun göre;
Reeskont Tutarı = 400.000.000 x 80 x 72
------------------------------
36.000 + (80 x 72)
Reeskont Tutarı = 55.172.413.-TL olarak hesaplanır.
Yukarıda yapılan reeskont hesabının yevmiye kaydı;
--------------------------------------------------31/12/2002-----------------------------------------
322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU 55.172.413.-
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 55.172.413.-
-------------------------------------------------01/01/2003-----------------------------------------
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 55.172.413.-
322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU 55.172.413.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
şeklinde olacaktır. Bu şekilde muhasebeleştirilen borç senetleri reeskontu alacak yazıldığı için, vergi matrahını artırıcı etki yapar. Takip eden hesap döneminde söz konusu reeskont tutarı aynı karşılık hesabına alacak, 657-Reeskont Faiz Gelirleri hesabına borç kaydedilmek suretiyle muhasebeleştirilecektir.
Örnek : 3
31.12.2002 tarihi itibariyle vadesine 45 gün kalmış ve nominal bedeli 20.000 $ olan senetli bir alacak söz konusudur. Senette faiz oranı yer almamaktadır. 31.12.2002 tarihi itibariyle LIBOR %6 ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenen kurun 1.450.000.-TL olduğunu kabul edelim.
Buna göre,
Reeskont Tutarı = 20.000 x 6 x 45
---------------------------
36.000 + (6 x 45)
Reeskont Tutarı = 148,88 $ olarak hesaplanır.
Bu durumda TL olarak gider yazılabilecek tutar (148.88 x 1.450.000=) 215.876.000.- olarak hesaplanır.
Söz konusu işlemle ilgili yapılacak muhasebe kaydının TL cinsinden olan alacak senetleri reeskontunda olduğu gibi olacaktır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir diğer özellik yabancı para cinsinden olan alacak senetlerinin VUK’nun 280. maddesi uyarınca, değerleme günü itibariyle değerlemeye tabi tutulmalarıdır. Bir başka ifadeyle yabancı para cinsinden olan senetli alacakların değerleme günü itibariyle kur farklarının gelir yazılması gerekir.
Örnek : 4
Uzun Vadeli Alacak senetleri reeskontunun muhasebe kayıtları:
---------------------------------- 31 / 12/ 2002---------------------------------------------------
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ” XXXXXXXXXXXXX
222 ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
-----------------------------------01 /01 /2003----------------------------------------------------
222 ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ XXXXXXXXXX
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Örnek : 5
Diğer Alacak senetleri reeskontu muhasebe kayıdı;
----------------------------------- 31 / 12/ 2002---------------------------------------------------
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ” XXXXXXXXXXXXX
137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
-------------------------------------01 /01 /2003----------------------------------------------------
137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ XXXXXXXXXX
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
SONUÇ
Çalışmada reeskont işlemlerinin vergisel ve hukuki boyutu ile muhasebeleştirilmesi geniş olarak ele alınmaya çalışılmıştır. Şüphesiz uygulamada, çalışmada bahsedilen konuların dışındaki bir çok hususla karşılaşılabilecektir. Bu tür durumlarda reeskont uygulamasının özünden hareketle ve yapılan açıklamalar ışığında karşılaşılan sorun ve problemlere çözümler aranmalıdır.
Aşağıda özetle reeskont uygulamasına ilişkin önem arz eden hususlar özetlenmiştir.
Reeskontun Hesaplanması
Reeskont hesaplanmasında iç ıskonto yöntemi kullanılır.
İç ıskonto yönteminde, reeskonta konu edilecek senedin net bugünkü (hali hazır değeri) esas alınarak hesaplama yapılır. Bunun için önce senedin hali hazır değerinin bulunması daha sonra bu değere iskonto oranının uygulanması gerekir.
İç iskonto formülü şöyledir.
F=A. n. t / 360, Burada F: Iskonto tutarını, A: Senedin değerini, n: Faiz oranını ve t:senedin vadesini ifade etmektedir.
Bu formülü yazılı bir şekilde iç ıskonto yöntemine göre açarsak; bu formül şu şekli almaktadır.
Reeskont Tutarı= Nominal Değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı
-----------------------------------------------
36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)
Örnek : 1
250.000.000.-TL nominal değerli 45 gün vadeli olarak işletmeye bir senet verilmiştir. Söz konusu senette faiz oranı % 80 olarak belirtilmiştir. 31.12.2002 tarihi itibariyle hesaplanması gereken reeskont tutarı ve yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir.
Reeskont Tutarı = 250.000.000 x 80 x 45
-----------------------------------------------
36.000 + (80 x 45)
Reeskont Tutarı = 22.727.272.-TL olarak hesaplanır.
Yukarıda yapılan reeskont hesabının yevmiye kaydı;
-----------------------------------------------31/12/2002----------------------------------------------
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 22.727.272.-
122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 22.727.272.-
------------------------------------------------01/01/2003----------------------------------------------
122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 22.727.272.-
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 22.727.272.-
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
şeklinde olacaktır. Takip eden yıl başında bu tutar, 122 no.lu hesaba borç, 647-“Reeskont Faiz Gelirleri” hesabına alacak kaydedilmek suretiyle muhasebeleştirilecektir. Bir başka ifade ile bu yılın vergi matrahını azaltan alacak senetleri reeskontu takip eden yılın matrahını artırıcı bir unsur haline gelecektir. Bu işlemin matematiksel sağlamasını yaparken şu mantığa dikkat edilmelidir. Değerleme günündeki değer öyle bir değer olmalıdır ki, bu değer üzerinden reeskont oranına göre hesaplanacak faiz, değerleme günündeki ilk değere ilave edildiğinde senedin nominal değeri bulunmalıdır.
Örnek : 2
400.000.000.-TL nominal değerli 72 gün vadeli bir borç senedi işletmenin pasifinde yer almaktadır. Söz konusu senette faiz oranı % 80 olarak belirtilmiştir. 31.12.2002 tarihi itibariyle hesaplanması gereken reeskont tutarı ve yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir.
Bilindiği üzere alacak senetlerini reeskonta tabi tutan işletmeler, borç senetlerini de reeskonta tabi tutmak zorundadırlar. Bun göre;
Reeskont Tutarı = 400.000.000 x 80 x 72
------------------------------
36.000 + (80 x 72)
Reeskont Tutarı = 55.172.413.-TL olarak hesaplanır.
Yukarıda yapılan reeskont hesabının yevmiye kaydı;
--------------------------------------------------31/12/2002-----------------------------------------
322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU 55.172.413.-
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 55.172.413.-
-------------------------------------------------01/01/2003-----------------------------------------
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 55.172.413.-
322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU 55.172.413.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
şeklinde olacaktır. Bu şekilde muhasebeleştirilen borç senetleri reeskontu alacak yazıldığı için, vergi matrahını artırıcı etki yapar. Takip eden hesap döneminde söz konusu reeskont tutarı aynı karşılık hesabına alacak, 657-Reeskont Faiz Gelirleri hesabına borç kaydedilmek suretiyle muhasebeleştirilecektir.
Örnek : 3
31.12.2002 tarihi itibariyle vadesine 45 gün kalmış ve nominal bedeli 20.000 $ olan senetli bir alacak söz konusudur. Senette faiz oranı yer almamaktadır. 31.12.2002 tarihi itibariyle LIBOR %6 ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenen kurun 1.450.000.-TL olduğunu kabul edelim.
Buna göre,
Reeskont Tutarı = 20.000 x 6 x 45
---------------------------
36.000 + (6 x 45)
Reeskont Tutarı = 148,88 $ olarak hesaplanır.
Bu durumda TL olarak gider yazılabilecek tutar (148.88 x 1.450.000=) 215.876.000.- olarak hesaplanır.
Söz konusu işlemle ilgili yapılacak muhasebe kaydının TL cinsinden olan alacak senetleri reeskontunda olduğu gibi olacaktır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir diğer özellik yabancı para cinsinden olan alacak senetlerinin VUK’nun 280. maddesi uyarınca, değerleme günü itibariyle değerlemeye tabi tutulmalarıdır. Bir başka ifadeyle yabancı para cinsinden olan senetli alacakların değerleme günü itibariyle kur farklarının gelir yazılması gerekir.
Örnek : 4
Uzun Vadeli Alacak senetleri reeskontunun muhasebe kayıtları:
---------------------------------- 31 / 12/ 2002---------------------------------------------------
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ” XXXXXXXXXXXXX
222 ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
-----------------------------------01 /01 /2003----------------------------------------------------
222 ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ XXXXXXXXXX
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Örnek : 5
Diğer Alacak senetleri reeskontu muhasebe kayıdı;
----------------------------------- 31 / 12/ 2002---------------------------------------------------
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ” XXXXXXXXXXXXX
137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
-------------------------------------01 /01 /2003----------------------------------------------------
137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU XXXXXXXX
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ XXXXXXXXXX
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
SONUÇ
Çalışmada reeskont işlemlerinin vergisel ve hukuki boyutu ile muhasebeleştirilmesi geniş olarak ele alınmaya çalışılmıştır. Şüphesiz uygulamada, çalışmada bahsedilen konuların dışındaki bir çok hususla karşılaşılabilecektir. Bu tür durumlarda reeskont uygulamasının özünden hareketle ve yapılan açıklamalar ışığında karşılaşılan sorun ve problemlere çözümler aranmalıdır.
Aşağıda özetle reeskont uygulamasına ilişkin önem arz eden hususlar özetlenmiştir.
- VUK uyarınca senede bağlı alacak ve borçların reeskonta tabi tutulması ihtiyaridir. (Bankalar, Bankerler ve Sigorta Şirketleri hariç) MSUGT uyarınca da reeskont işlemi ihtiyaridir. SPK uyarınca ise reeskont işlemi zorunludur.
- Alacak senetlerini reeskonta tabi tutan işletmeler borç senetlerini de reeskonta tabi tutmak zorundadırlar.
- Buna mukabil alacak senetleri reeskontu giderleri kabul edilir giderlerdir. Keza borç senetleri reeskontu gelirleri vergiye tabi gelirdir.
- Reeskont hesaplanmasında iç iskonto yönteminin kullanılması gerekir.
- Alacak ve borç senetlerinde faiz oranı belirtilmemişse, TL senetlerde; bu takdirde reeskont faiz oranı T.C. Merkez Bankası'nca tespit edilen kısa vadeli avans oranı'dır . Döviz cinsinden düzenlenen senetlerde ise LIBOR kullanılır.
- Şüpheli alacak karşılığı ayrılmış senetli alacaklar için reeskont hesaplanamaz. Yapılan hesaplamalar KKEG’dir.
- Hatır senetleri, müflisten olan senetli alacaklar, vadeli satışlar dolayısıyla edinilen senetler ile vade içermeyen senetler için reeskont yapılamaz, yapıldığı taktirde KKEG olarak dikkate alınmalıdır.
- Vadeli çeklere artık reeskont ayrılabiliyor. 64 Nolu VUK Sirküleri;
Son düzenleme: