Sahte Veya Yanıltıcı Belge Kullanmak Yerine, Belgesiz Kayıt

TAXTOTAX

Katkı Sunan Üye
Üyelik
22 Ocak 2010
Mesajlar
155
Konum
İzmir
I- GİRİŞ
İstanbul?da yapılan vergi denetimleri ile ilgili olarak basında çıkan bir haberde (1), kayıt dışılığın ve belgesiz ekonominin giderek büyümesi, denetim sonuçlarından ortaya çıkarak aktarıldı. Habere göre yılbaşından bu yana 267.877 mükellef denetimden geçirilmiş. Denetimler neticesinde 5.094 şirketin vergi dairesinde hiç kaydı olmadığı, 8.939 çalışanın kayıt dışı istihdam edildiği saptanmış ve toplam 21.789.360 YTL ceza kesilmiş. Bu arada pek çok firmanın kayıtlarında da, sahte veya yanıltıcı belgeye rastlanmış.
Haberde, ayrıca bir denetim elemanının demeci dikkat çekiyordu. Denetim elemanı, demecinde şöyle diyor. ?Sahte fatura düzenleyenleri anlıyorum, ancak bu belgeleri kullananları hiç anlamıyorum. Sahte fatura yerine hiç fatura kullanmasalar onlar için daha iyi. Çünkü sahte faturayı kullananı yakaladığımızda yasal işlem başlıyor ve hapis cezası ile cezalandırılıyorlar.?
Sahte ve yanıltıcı belge ve bunlarla mücadele açısından bakıldığında ve bu belgelerin yarattığı haksızlıklarla ilgili, son derece akılcı bir demeç. Bu yazıda, sahte veya yanıltıcı belge kullanımı ile belgesiz kayıt yapılmasının vergi kanunları karşısındaki durumu irdelenecektir.

II- SAHTE VEYA YANILTICI BELGE KULLANMAK
Önce kavramları açıklayalım. Yanıltıcı belge, gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele/durumu mahiyet/miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belgedir. Sahte belge ise gerçek bir muamele/durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belgedir. Uygulamada ve Yargıtay anlayışında, gerçek bir muamele veya duruma dayanan ve bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe uygun şekilde yansıtan, ancak farklı taraflar arasında düzenlenen belgeler de yanıltıcı belge değil, sahte belge olarak kabul edilmektedir. Örneğin, (A) kişisinden yapılan bir mal alımı için, tarih, miktar, fiyat ve bedel olarak aynı unsurları içeren bir faturanın (B) kişisinden temini durumunda, (B)?den alınan belge sahte belge olarak kabul edilmektedir. Belgesiz yapılan satın almanın başka bir mükellefin faturasıyla belgelendirilmesiyle ilgili olarak Yargıtay?ca verilen bir Karar?da (2);
?Belgesiz yapılan satın almanın başka bir mükellefin faturasıyla belgelendirilmesi halinde, bu faturaların, düzenleyip verenle gerçek bir alım-satım olmadığından sahte olarak kabulü gerektiği..?
belirtilerek, buna göre hüküm kurulması gerektiğine hükmedilmiştir.
Bize göre burada, gerçek bir ticari ilişki esas alınarak düzlenen bu belgenin ya-
nıltıcı belge olarak nitelendirilmesi daha doğrudur.
Sahte veya yanıltıcı belge kullanmaksızın (VUK?un 359. maddesine girmeyen fiillerle) vergi kaybına yol açanlara uygulanacak ceza, kayba uğratılan verginin bir katı tutarında idari para cezasıdır. Üstelik para cezasına karşı uzlaşma, indirim gibi çeşitli yollara müracaat etme olanağı da vardır.
Buna karşılık, sahte veya yanıltıcı belgeleri kullanan kişiye (hem gerçek kişi hem de kurum anlamında) kayba uğrattığı vergi tutarının üç katı idari para cezası uygulanmaktadır. Bu tür belgeleri kullananlar için ayrıca hürriyeti bağlayıcı ceza (hapis) öngörülmüştür. Bu ceza, yanıltıcı belgede 6 aydan, sahte belgede 18 aydan başlamaktadır. Fiille hapis cezasının öngörülmesi, asliye ceza mahkemesinde sanık sıfatı ile yargılanmayı gerektirmektedir. Bu yargılanma ticari yaşamda, sonuç beraat dahi olsa, ticari itibarın kaybı anlamına gelmektedir.

III- BELGESİZ KAYIT YAPMAK
Sahte veya yanıltıcı belge kullanımı, uygulamada gider veya maliyetleri artırma ve bu yolla vergi yükünü azaltma saikine dayanmaktadır. Bazen de, mal veya hizmet tedarik edilen kişinin belge vermemesi dolayısıyla, gider veya maliyetleri belgelendirebilme ihtiyacından kaynaklanmaktadır.
Sahte veya yanıltıcı belge kullanımında amaçlanan vergi yükünü azaltma sonucuna, bu belgeler olmadan da ulaşılabilir. Örneğin, amortismanlar şişirilebilir, kur yanlış dikkate alınabilir. Öte yandan mal veya hizmet alımları, belgeye bağlanamamış olsa dahi, deftere yine işlenebilir ve belgesiz alım olarak kaydedilebilir. Bütün bunlarda vergi suçudur, ancak hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektirmeyen, idari para cezasının da sahte veya yanıltıcı belge kullanımına nazaran üçte bir daha az cezayı gerektiren fiillerdir.
Öte yandan maliyetlerin veya giderlerin belgesiz olarak kaydedilmesinde, kaydedilen tutarların gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesabında nazara alınması mümkündür. Zira bu vergiler açısından belge ikinci planda, ekonomik ve maddi gerçeklik ön plandadır. Burada önemli olan, belgeye bağlanamayan mal veya hizmet alımının gerçekten yapıldığının ve gider yazılan tutarın gerçekle (emsaller) uyumlu olduğunun kanıtlanmasıdır. Örneğin bir binaya asansör konulması, ancak asansörün ve montaj hizmetinin belgelenememesi durumunda, yapılan kaydın geçersiz sayılması, asansörlü binanın asansörsüz kabul edilmesi vb. maddi gerçeğe aykırı bir durum oluşturur. Danıştay anlayışında da, belgesiz bu harcamanın gider veya maliyet olarak nazara alınması yerindedir.
Sahte veya yanıltıcı belge yerine, belgesiz kayıt yapma durumu KDV açısından değerlendirildiğinde durum farklıdır. Zira bu vergi, maddi gerçekle birlikte şekle (belge düzenine) de önem veren bir vergidir. Ödenecek KDV hesabında indirim müessesesinden yararlanma, gerçek bir mal ve hizmet alımının olması, belgeye bağlanmış bulunması ve bu belgenin ilgili dönemde deftere kaydedilmiş olması koşullarına bağlıdır. Bu nedenle KDV?de indirim müessesesinden belgesiz harcamalar için yararlanmak mümkün değildir.

IV- SONUÇ
Sahte veya yanıltıcı belge kullanarak ileride yakalanıldığında hürriyeti bağlayıcı ceza riski taşımaktansa, idari para cezası da daha az olacak şekilde belgesiz kayıt yapmak, kanaatimizce daha akılcı bir davranıştır. Bizce, belge alınamayan durumlarda, sahte veya yanıltıcı belge kullanımına nazaran, belgesiz kaydın yaratacağı KDV maliyeti, hürriyeti bağlayıcı cezaya nazaran, katlanılabilecek bir yüktür. Zaten belgesiz alımlarda, genellikle KDV ödenmemektedir (3).


KAYNAKLAR:
(1) 1 Eylül 2006 günlü Sabah Gazetesi
(2) Yrg. 11. CD?nin, 13.06.2001 tarih ve E.2001/6053, K.2001/6820 sayılı ve 22.01.2001 tarih ve E.200/5899, K.2001/409 sayılı Kararları, (Şükrü KIZILOT, Danıştay Kararları ve Özelgeler, Cilt 7, Yaklaşım Yayınları, 2005, s. 1159-1254)
(3) A. Bumin DOĞRUSÖZ, ?Sahte Belge mi, Belgesiz Kayıt mı??, Dünya, 04.09.2006, s. 18

Not: ?E-Yaklaşım Dergisi, Ekim 2006, Sayı: 39? dan iktibas edilmiştir.
Tarih:26/10/2006

Dr. Bumin DOĞRUSÖZ
Marmara Üniversitesi
İİBF, Maliye Bölümü
 
Ynt: Sahte Veya Yanıltıcı Belge Kullanmak Yerine, Belgesiz Kayıt

Fikir olarak, Bugün için 5.000.-TL.'nin altındaki faturalarda olabilir denilsede 5.000.-TL. yi aşan faturaların Ba formunda beyan edilmesi mecburiyeti var.Fatura kaydını belgesiz işleyen muhasebeci arkadaşın Ba formunda göstermesi gerekmezmi ?

Ba formu açısından irdelersek ;

a) Ba formunun kaçakçılık cezasında bağlayıcılığının olmadığı .
b) Alış yapılan yer belli olmadığından Ba formundada gösterilemeyeceği .
c) Herikisi

Aklima gelen bu şıklar oldu.Yorum yapan tüm meslekdaşlara

Teşekkürler.
 
Ynt: Sahte Veya Yanıltıcı Belge Kullanmak Yerine, Belgesiz Kayıt

Merhabalar.. Belgesiz kayıt yapmak dah uygundur diyorsunuz fakat.. Kötünün iyisini araştrımaya gerek yok. Ayrıca belgesiz kayıt yapan mükellefin bizzat kendisi değil muhasebecisi olur diye yorumlanır .. Şahsi görüşüm...
 

Benzer konular

Üst