N
nane
Ziyaretçi
12.11.2008 Veysi Seviğ - Bumin Doğrusöz Referans
Teminata verilen veya alınan senetler için reeskont ayrılmaz. Tahsilata verilen senetler için ise reeskont yapmak mümkündür. Buna göre tahsile verilen senetler işletme aktifinde yer almamalarına rağmen reeskonta tabi tutulabilir. Faktoring şirketlerine devredilen senetler için ise reeskont hesaplama hakkı faktoring şirketine aittir.
SORU: Türkiye çapında faaliyet gösteren ve daha çok satışları vadeli olan bir üretim şirketiyiz. Satışlarımızın büyük bir kısmı senetle olmaktadır. Bu senetler çoğunlukla da ciroludur. Biz senetleri alır almaz ya teminata veya tahsile vermekteyiz. Teminata verdiğimiz senetler kredi karşılığı olmaktadır. Bizim teminata ve/veya tahsilata vermiş bulunduğumuz senetler için reeskont yapma hakkımız var mıdır?
YANIT: Vergi Usul Yasası'nın 281. maddesinin ikinci fıkrası hükmü gereği olarak "vadesi gelmemiş olan senede bağlı alacaklar değerleme gününün kıymetine irca olunabilir. Bu takdirde senette faiz nispeti açıklanmış ise bu nispet, açıklanmamış ise Cumhuriyet Merkez Bankası'nın resmi iskonto haddi uygulanır." Bu hükme paralel bir hükümde Vergi Usul Yasası'nın 285. maddesinin ikinci fıkrasında yer almaktadır. Dolayısıyla senetli borçlar içinde aynı işlem yapılabilmektedir. Ancak bu bağlamda yasal düzenleme gereği olarak "Alacak senetlerini değerleme gününün kıymetine irca eden mükellefler, borç senetlerini de aynı şekilde işleme tabi tutmak zorundadırlar."
Teminata verilen senetler gerek söz konusu senetleri teminat olarak kabul edenler açısından ve gerekse bu senetleri teminat veren yönünden kısıtlı bir hak sahipliğinin varlığını göstermektedir. Senedi mevcut borcuna karşılık teminat veren bir ticari işletme, mevcut borç ödenmedikçe söz konusu teminatı geri isteyemeyeceği gibi, söz konusu senedi teminat olarak da kabul eden, ödenmeyen bir senedi herhangi bir şekilde kullanamamakta, bunun sonucunda vadesinden ödenmeyen senedin tahsilatı için hukuki işlemi başlatma görevi senedi teminat olarak kabul edene düşmektedir.
Bu nedenle genel anlamda teminata verilen veya alınan senetler için reeskont (bir bedel karşılığı el değiştirmiş olan kıymetlerin yeniden bir bedel karşılığı el değiştirmesi) ayrılamaz. (Özyer, Mehmet Ali, "Vergi Usul Kanunu Uygulaması" HUK yayınları,4.baskı, Mart,2008,sf:571)
Tahsilata verilen senetler için ise reeskont yapmak mümkündür. Buna göre tahsile verilen senetler işletme aktifinde yer almamalarına rağmen reeskonta tabi tutulabilir. Bir başka anlatımla vade sonunda tahsil edilmek üzere bankalara tevdi edilen senetler üzerinde tahsile veren açısından herhangi bir sınırlama ve kısıtlama olamayacağı için değerleme günü itibariyle tahsil edilmemiş olmaları şartıyla bunlarda reeskont tabi tutulabilir.
Bilindiği üzere tahsile verilen senetler temsil cirosuyla tahsil amaçlı olarak bankalara verilmekte olup, senet üzerindeki bütün haklar senetleri tahsile verene ait olmaktadır.
Hesap Uzmanları Kurulu Danışma Komisyonu'nda teminata verilen senetler için reeskont ayrılamayacağı buna karşılık tahsile verilen senetler için reeskont ayrılabileceği yönünde karar vermiştir.
Faktoring şirketlerine devredilen senetler için reeskont hesaplama hakkı faktoring şirketine aittir. Çünkü söz konusu şirketler kendilerine temlik edilen senetlerin tahsilat riskini üstlenmektedirler.(V. Seviğ)
