Serbest bölgede vergi istisnası için form doldurmak yeterli
Serbest bölgede tüketilmek için Türkiye'den getirilen yiyecek ve içecek malzemeleri gümrük beyannamesi yerine serbest bölge işlem formuyla kanıtlanırsa ihracat istisnası kapsamında değerlendirilir.
SORU: Serbest bölgede kurulu bulunan ve kurucu ortağı olduğumuz bir şirkete Türkiye'den tüketilmek üzere göndermiş bulunduğumuz yiyecek, içecek ve temizlik malzemeleri ihracat kapsamı çerçevesinde değerlendirilebilir mi? Bu konuda gümrük mevzuatında var olan engellerin aşımı mümkün müdür?
YANIT: Katma Değer Vergisi Yasası'nın ihracat istisnasını düzenleyen 11 ve 12. maddeleri uyarınca, serbest bölgedeki alıcılara yapılan ve teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir serbest bölgeye vasıl olduğu teslimler de ihracat istisnası kapsamında katma değer vergisinden istisna olmaktadır.
Aynı yasal düzenleme gereği olarak ihracat istisnasının uygulanmasına ilişkin usul ve esasların tespiti konusunda Maliye Bakanlığı'na verilen yetki uyarınca yapılan düzenlemelerle, Katma Değer Vergisi Yasası'nın 12/1-a maddesinde belirtilen koşullar çerçevesinde gerçekleştirilen ihracat istisnası kapsamındaki işlemlerin tevsikine (kanıtlanmasına) yönelik belge olarak "gümrük beyannamesi" aranmaktadır.
Ayrıca Maliye Bakanlığı, işlemin niteliği ve durumun gerekliliğini gözeterek, gümrük beyannamesi yerine geçecek başka belgeleri de Gümrük Müsteşarlığı'nın olumlu görüşlerini alarak ihracat istisnası açısından kanıtlayıcı belge olarak kabul etmiş bulunmaktadır.
Gümrük Kanunu'nun 152/b ve 158/1 maddeleri uyarınca, ihracına bağlı olanaklardan yararlanan eşyaların serbest bölgelerde tüketilmesi veya kullanılmasının ya da gönderilme aşamasında bu bölgelerde kullanılmasının veya tüketilmesinin açık olması durumunda söz konusu eşyaların ihracata bağlı olanaklardan yararlandırılabileceği ve bu eşyaların serbest bölgelere sevkinde ilgili gümrük idareleri tarafından gümrük beyannamesi düzenlenmesine gerek bulunmadığı hususu Gümrük İdaresi'nce duyurulmuş bulunmaktadır. Buna göre;
Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest bölgelere eşya tesliminde sadece "Serbest Bölge İşlem Formu"nun kullanılmasının yeterli ve uygun olduğu bildirilmiştir. Ayrıca bu konuda Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü de aynı görüşte olduğunu bildirmiştir.
Bu çerçevede, serbest dolaşımda bulunan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinden serbest bölgelere tesliminin serbest bölge işlem formu ile yapılabilmesi de mümkün bulunmakta ve aynı şekilde gümrük gözetim ve denetimine konu olmaktadır.
Buna göre Serbest Bölgeler Yasası hükümleri çerçevesinde kullanılan, serbest bölgeye giren ve çıkan eşyanın cins, nevi, miktar, kıymet gibi gümrük beyannamesinde yer alan bilgileri ihtiva eden Serbest Bölge İşlem Formu'nun, serbest dolaşımda bulunan eşyanın serbest bölgelerdeki alıcılara tesliminde ihracat istisnasından yararlanabilmesi için tevsik edici (kanıtlayıcı) belge olarak kullanılması mümkün bulunmaktadır.
Bu açıklamalar uyarınca, serbest bölgeye yürürlükteki ihracat ve gümrük mevzuatlarına uygun olarak doğrudan bir üretim girdisi olmaksızın serbest bölgelerde tüketilmek veya kullanılmak üzere yapılan yiyecek, içecek, temizlik malzemeleri gibi eşyaların teslimi, serbest bölgedeki alıcılara yapıldığının ve serbest bölgeye vasıl olduğunun gümrük beyannamesi yerine serbest "Serbest Bölge İşlem Formu" ile tevsik edilmesi halinde de ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmektedir.
YEMEK ÇEKİ İLE GIDA MALZEMESİ ALIMI
SORU: Çalıştığımız yerde hazır yemek verebilecek bir yer bulamıyoruz. Ancak işyerimizin civarında bir küçük market bize yemek çeklerimiz karşılığında peynir, ekmek ve benzeri nitelikte gıda maddelerini veriyor. Bu durum ileride bizim için bir sorun olur mu?
YANIT: Gelir Vergisi Yasası'nın 61.maddesinde "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler" olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda ücretin, ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali Sorumluluk Tazminatı) tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmemektedir.
Aynı yasanın gelir vergisinden istisna edilen ücretlere ilişkin 23.maddesinin 8 numaralı bendinde ise hizmet erbabının işverence yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler gelir vergisinden istisna edilmiştir. Ancak işverence, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 9,0 YTL'yi aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması zorunludur. Ödemenin bu tutarı aşması halinde, aşan kısım ile hizmet erbabına yemek bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatlerin ücret olarak vergilendirileceği hususu hükme bağlanmıştır.
Dolayısıyla, işverenin çalışanlara yemek çekleri temin etmesi durumunda bu yemek çekleri ile çalışanlar tarafından anlaşmalı veya anlaşmasız market işyerlerinden gıda ve ihtiyaç maddesi satın alınmasının yemek verme hizmeti ile alakası bulunmadığından, yemek verme kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Konuya ilişkin Maliye Bakanlığı'nın vermiş olduğu özelgeler de bu yöndedir .
SİTENİN ARAZİSİNE REKLÂM ALIMI
SORU: Oturmakta olduğum ve 90 bağımsız birimden oluşan sitede mevcut boş arazi üzerine bir şirket tarafından reklam kulesi yapılarak site yönetimine kira ödemeye başladı. Söz konusu şirket ile yapılan sözleşme gereği 10 yıl süre ile reklam kulesinde kiracı şirket dilediği reklamları yapabilecektir. Bu durumda site yönetimi almış olduğu kira bedeli için vergi mükellefiyeti tesis ettirmek zorunda mıdır?
YANIT: Gelir Vergisi Yasası'nın 70.maddesi uyarınca reklam kulesi yapılarak kuleyi yapan şirketin bu kule üzerinde reklam yapılması karşılığında site yönetimine belli bir kira ödemesi hali, mevcut yasal düzenleme çerçevesinde elde edilen gelir site yönetimi açısından gayrimenkul sermaye iradı sayılacaktır. Ancak yapılan kira ödemesi ticari nitelikte bir işleme yöneliktir.
Site yönetimince elde edilen kira geliri için herhangi bir vergi mükellefiyetinin tesisine gerek bulunmamaktadır.
Gayrimenkul sermaye iradını elde edenler bu durumda sitede bulunan bağımsız bölümün sahipleridir. Dolayısıyla sitede ortak mülkiyet alanına yapılan reklam kulesi nedeniyle elde edilen kira geliri sitede bulunan bağımsız bölüm sahiplerine aittir.
Elde edilen gelir sitedeki hak sahiplerine bölüştürülecek veyahut da ortak ihtiyaçlar için kullanılacaktır.
Site yönetiminden kiralama yapan şirket kira bedelini öderken Gelir Vergisi Yasası'nın 94.maddesinin 5/a bendi uyarınca tevkifat yapacak, yapmış olduğu bu tevkifatı muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine ödeyecektir.
Diğer yandan bu suretle elde edilen gayrimenkul sermaye iradının Gelir Vergisi Yasası'nın 86.maddesinde belirtilen tutarı aşması halinde bağımsız bölüm sahiplerince beyan edilmesi gerekecektir. 2008 yılında bu tür gelirlerin 19.800,-YTL'yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. (V. Seviğ)
Veysi Seviğ
Serbest bölgede tüketilmek için Türkiye'den getirilen yiyecek ve içecek malzemeleri gümrük beyannamesi yerine serbest bölge işlem formuyla kanıtlanırsa ihracat istisnası kapsamında değerlendirilir.
SORU: Serbest bölgede kurulu bulunan ve kurucu ortağı olduğumuz bir şirkete Türkiye'den tüketilmek üzere göndermiş bulunduğumuz yiyecek, içecek ve temizlik malzemeleri ihracat kapsamı çerçevesinde değerlendirilebilir mi? Bu konuda gümrük mevzuatında var olan engellerin aşımı mümkün müdür?
YANIT: Katma Değer Vergisi Yasası'nın ihracat istisnasını düzenleyen 11 ve 12. maddeleri uyarınca, serbest bölgedeki alıcılara yapılan ve teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir serbest bölgeye vasıl olduğu teslimler de ihracat istisnası kapsamında katma değer vergisinden istisna olmaktadır.
Aynı yasal düzenleme gereği olarak ihracat istisnasının uygulanmasına ilişkin usul ve esasların tespiti konusunda Maliye Bakanlığı'na verilen yetki uyarınca yapılan düzenlemelerle, Katma Değer Vergisi Yasası'nın 12/1-a maddesinde belirtilen koşullar çerçevesinde gerçekleştirilen ihracat istisnası kapsamındaki işlemlerin tevsikine (kanıtlanmasına) yönelik belge olarak "gümrük beyannamesi" aranmaktadır.
Ayrıca Maliye Bakanlığı, işlemin niteliği ve durumun gerekliliğini gözeterek, gümrük beyannamesi yerine geçecek başka belgeleri de Gümrük Müsteşarlığı'nın olumlu görüşlerini alarak ihracat istisnası açısından kanıtlayıcı belge olarak kabul etmiş bulunmaktadır.
Gümrük Kanunu'nun 152/b ve 158/1 maddeleri uyarınca, ihracına bağlı olanaklardan yararlanan eşyaların serbest bölgelerde tüketilmesi veya kullanılmasının ya da gönderilme aşamasında bu bölgelerde kullanılmasının veya tüketilmesinin açık olması durumunda söz konusu eşyaların ihracata bağlı olanaklardan yararlandırılabileceği ve bu eşyaların serbest bölgelere sevkinde ilgili gümrük idareleri tarafından gümrük beyannamesi düzenlenmesine gerek bulunmadığı hususu Gümrük İdaresi'nce duyurulmuş bulunmaktadır. Buna göre;
Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest bölgelere eşya tesliminde sadece "Serbest Bölge İşlem Formu"nun kullanılmasının yeterli ve uygun olduğu bildirilmiştir. Ayrıca bu konuda Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü de aynı görüşte olduğunu bildirmiştir.
Bu çerçevede, serbest dolaşımda bulunan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinden serbest bölgelere tesliminin serbest bölge işlem formu ile yapılabilmesi de mümkün bulunmakta ve aynı şekilde gümrük gözetim ve denetimine konu olmaktadır.
Buna göre Serbest Bölgeler Yasası hükümleri çerçevesinde kullanılan, serbest bölgeye giren ve çıkan eşyanın cins, nevi, miktar, kıymet gibi gümrük beyannamesinde yer alan bilgileri ihtiva eden Serbest Bölge İşlem Formu'nun, serbest dolaşımda bulunan eşyanın serbest bölgelerdeki alıcılara tesliminde ihracat istisnasından yararlanabilmesi için tevsik edici (kanıtlayıcı) belge olarak kullanılması mümkün bulunmaktadır.
Bu açıklamalar uyarınca, serbest bölgeye yürürlükteki ihracat ve gümrük mevzuatlarına uygun olarak doğrudan bir üretim girdisi olmaksızın serbest bölgelerde tüketilmek veya kullanılmak üzere yapılan yiyecek, içecek, temizlik malzemeleri gibi eşyaların teslimi, serbest bölgedeki alıcılara yapıldığının ve serbest bölgeye vasıl olduğunun gümrük beyannamesi yerine serbest "Serbest Bölge İşlem Formu" ile tevsik edilmesi halinde de ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmektedir.
YEMEK ÇEKİ İLE GIDA MALZEMESİ ALIMI
SORU: Çalıştığımız yerde hazır yemek verebilecek bir yer bulamıyoruz. Ancak işyerimizin civarında bir küçük market bize yemek çeklerimiz karşılığında peynir, ekmek ve benzeri nitelikte gıda maddelerini veriyor. Bu durum ileride bizim için bir sorun olur mu?
YANIT: Gelir Vergisi Yasası'nın 61.maddesinde "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler" olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda ücretin, ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali Sorumluluk Tazminatı) tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmemektedir.
Aynı yasanın gelir vergisinden istisna edilen ücretlere ilişkin 23.maddesinin 8 numaralı bendinde ise hizmet erbabının işverence yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler gelir vergisinden istisna edilmiştir. Ancak işverence, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 9,0 YTL'yi aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması zorunludur. Ödemenin bu tutarı aşması halinde, aşan kısım ile hizmet erbabına yemek bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatlerin ücret olarak vergilendirileceği hususu hükme bağlanmıştır.
Dolayısıyla, işverenin çalışanlara yemek çekleri temin etmesi durumunda bu yemek çekleri ile çalışanlar tarafından anlaşmalı veya anlaşmasız market işyerlerinden gıda ve ihtiyaç maddesi satın alınmasının yemek verme hizmeti ile alakası bulunmadığından, yemek verme kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Konuya ilişkin Maliye Bakanlığı'nın vermiş olduğu özelgeler de bu yöndedir .
SİTENİN ARAZİSİNE REKLÂM ALIMI
SORU: Oturmakta olduğum ve 90 bağımsız birimden oluşan sitede mevcut boş arazi üzerine bir şirket tarafından reklam kulesi yapılarak site yönetimine kira ödemeye başladı. Söz konusu şirket ile yapılan sözleşme gereği 10 yıl süre ile reklam kulesinde kiracı şirket dilediği reklamları yapabilecektir. Bu durumda site yönetimi almış olduğu kira bedeli için vergi mükellefiyeti tesis ettirmek zorunda mıdır?
YANIT: Gelir Vergisi Yasası'nın 70.maddesi uyarınca reklam kulesi yapılarak kuleyi yapan şirketin bu kule üzerinde reklam yapılması karşılığında site yönetimine belli bir kira ödemesi hali, mevcut yasal düzenleme çerçevesinde elde edilen gelir site yönetimi açısından gayrimenkul sermaye iradı sayılacaktır. Ancak yapılan kira ödemesi ticari nitelikte bir işleme yöneliktir.
Site yönetimince elde edilen kira geliri için herhangi bir vergi mükellefiyetinin tesisine gerek bulunmamaktadır.
Gayrimenkul sermaye iradını elde edenler bu durumda sitede bulunan bağımsız bölümün sahipleridir. Dolayısıyla sitede ortak mülkiyet alanına yapılan reklam kulesi nedeniyle elde edilen kira geliri sitede bulunan bağımsız bölüm sahiplerine aittir.
Elde edilen gelir sitedeki hak sahiplerine bölüştürülecek veyahut da ortak ihtiyaçlar için kullanılacaktır.
Site yönetiminden kiralama yapan şirket kira bedelini öderken Gelir Vergisi Yasası'nın 94.maddesinin 5/a bendi uyarınca tevkifat yapacak, yapmış olduğu bu tevkifatı muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine ödeyecektir.
Diğer yandan bu suretle elde edilen gayrimenkul sermaye iradının Gelir Vergisi Yasası'nın 86.maddesinde belirtilen tutarı aşması halinde bağımsız bölüm sahiplerince beyan edilmesi gerekecektir. 2008 yılında bu tür gelirlerin 19.800,-YTL'yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. (V. Seviğ)
Veysi Seviğ