Şirket Ortağının Sahip Olduğu İşyeri İçin Kira Ödemesi Yoksa Ne Olacak?

[T U R K O]

Metin Başer - SMMM

Ülkemizde kurulu olan şirketlerin ortakları büyük bir bölümü aile bireylerinden oluşmaktadır. Bu ortaklardan birinin veya bir kaçının sahibi olduğu işyerindn şirket tarafından kiralanması durumunda kira ödenmemesi halinde vergilendirme ve diğer yükümlülükler aşağıdaki gibi yerine getirilecektir.

Mülkiyeti aynı zamanda şirket ortağını olan kişiye ait işyeri için herhangi bir kira ödemesinde bulunulmaması halinde söz konusu işyerinin ortağınca Kira geliri elde edilmese de Gelir Vergisi Kanunu?nun 73?üncü maddesi uyarınca emsal kira bedeli üzerinden beyan edilecektir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu?nun 94?üncü maddesinde; ''Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.'' hükmüne yer verilmiştir. Aynı maddenin 5/a bendinde de, anılan Kanunun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır

.

Diğer yandan, Gelir Vergisi Kanunu?nun 73?üncü maddesinde kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin yetkili özel mercilerce takdir edilmiş kira, mevcut değilse Vergi Usul Kanunu?na göre belirlenen vergi değerinin % 5?i olacağı belirtilmiştir.

Yine aynı kanunun 86/1-d maddesinde; ''Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı (2009 yılı için yıllık, 1.070 TL )?yi aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları.'' için beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, 268 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği?nin ''Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı'' başlıklı 1?inci bölümünde;

''?

- İşyerlerinde, işyerini kiraya verenler ile kiracıların kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerinin 1/11/2008 tarihinden itibaren banka veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.'' açıklamalarına yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar uyarınca;

Ø Mülkiyeti şirket ortağına ait işyeri için nakden veya hesaben kira ödemesinde bulunulması halinde ödemelerin gayrisafi tutarı üzerinden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır.

Ø Şirket ortağına nakden veya hesaben kira ödemesi yapılmıyorsa , diğer bir ifade ile Şirket hesaplarından iş yeri kirasının gider olarak kaydedilmemesi durumunda ise, 268 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği?ne göre tevsiki zorunlu bir tahsilat ve ödeme söz konusu olmadığından, anılan gayrimenkulün emsal kira bedelinin tevkifata tabi tutulmayacaktır.

Ø Öte yandan, emsal kira bedelinin Gelir Vergisi Kanunu?nun 86/1-d maddesinde belirtilen tutarı (2009 T.yılı için 1.070._TL.yi) aşması halinde şirket ortağı tarafından elde edilen gelirin gayrimenkul sermaye iradı olarak yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekir..

 

[ALİ ÖZBEK]

Ynt: Şirket Ortağının Sahip Olduğu İşyeri İçin Kira Ödemesi Yoksa Ne Olacak?

İlgili Kanun : Gelir Vergisi Kanunu
İlgili Madde : G.V.K. Mad. 70, 73, 86, 94

İlgili Birim : Gelir ve Kurumlar Vergileri Müdürlüğü

Özelge Tarihi : 18.11.2008

Özelge Sayısı : 176200-ÖZ/1029-9575


Özelge Konusu :

Oda üyelerinin vergi mükellefi olup, işyeri eşine ait olması nedeniyle, usulen de olsa kira kontratı düzenleyip kiracı konumunda bulunanların kira ödemesi yapmadıkları halde mükellefiyet türlerine göre ve 268 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği?ne göre yapacakları işlemler hakkında.(Gelir İdaresi Başkanlığı?ndan alınan 31.07.2009 tarih ve B.07.1.GİB.0.03.41/4132-60/74641 sayılı yazı ile görüşümüzün uygun bulunduğu bildirilmiştir.)


Özelge Özeti :




İlgide kayıtlı dilekçenizde, 01.11.2008 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olan 268 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği?ne göre, oda üyelerinizden vergi mükellefi olup, işyeri eşine ait olması nedeniyle usulende olsa kira kontratı düzenleyip kiracı konumunda bulunanların kira ödemesi yapmadıkları halde söz konusu tebliğe göre nasıl bir yol izleyecekleri hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu?nun 94?üncü maddesinde; ''Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.'' hükmüne yer verilmiştir.

Aynı maddenin 5/a bendinde de, anılan Kanunun 70?inci maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.



Öte yandan, Gelir Vergisi Kanunu?nun 73?üncü maddesinde kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan bina ve arazide emsal kira bedelinin yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce tespit edilmiş kirası, bu şekilde takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu?na göre belirlenen vergi değerinin % 5?i olacağı belirtilmiştir.



Yine aynı kanunun 86/1-c maddesinde; Vergiye tâbi gelir toplamının [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103?üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tâbi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları, 2008 yılı gelirleri için 19.800-YTL.yi, 86/1-d maddesinde ise; bir takvim yılı içinde elde edilen ve 1.1.2008 tarihinden geçerli olmak üzere toplamı 960-YTL.?yi aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.



Diğer taraftan, 268 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği?nin ''Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı'' başlıklı 1?inci bölümünde;

''?

-İşyerlerinde, işyerini kiraya verenler ile kiracıların

kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerinin 1/11/2008 tarihinden itibaren banka veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.'' açıklamalarına yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar uyarınca, işyeri eşine ait olan üyelerinizin:

- Gerçek usulde vergi mükellefi olmaları durumunda söz konusu işyeri için eşlerine nakden veya hesaben kira ödemesinde bulunmaları halinde, ödemelerin gayrisafi tutarı üzerinden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması,

- Basit usulde vergi mükellefi olmaları durumunda ise, Gelir Vergisi Kanunu?nun 94?üncü maddesinde gelir vergisi tevkifatı yapacak olanlar arasında basit usule tabi mükellefler sayılmadığından söz konusu işyeri için eşlerine yaptıkları ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılmaması, ancak yapılan ödemenin Gelir Vergisi Kanunu?nun 86/1-d maddesinde belirtilen tutarı (2008 T.yılı için 960-YTL.yi) aşması halinde elde edilen gelirin gayrimenkul sahibi eş tarafından gayrimenkul sermaye iradı olarak yıllık beyanname ile beyan edilmesi,

- Oda üyelerinin eşlerine nakden veya hesaben kira ödemesinde bulunmaması, diğer bir ifade ile hesaplarında iş yeri kiralarının gider olarak kaydedilmemesi durumunda ise, Gelir Vergisi Kanunu?nun 94?üncü maddesi kapsamında yapılacak vergi tevkifatını gerektiren nakden veya hesaben yapılan bir ödeme bulunmaması ve 268 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği?ne göre de tevsiki zorunlu ödeme ve tahsilat da söz konusu olmaması nedeniyle, anılan gayrimenkulün emsal kira bedeli üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmaması, gerekmektedir.

Öte yandan, gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmayan emsal kira bedelinin Gelir Vergisi Kanunu?nun 86/1-d maddesinde belirtilen tutarı (2008 T.yılı için 960-YTL.yi) aşması veya tevkif suretiyle vergilendirilen kira ödemelerinin söz konusu maddenin 1-c bendinde belirtilen vergiye tâbi gelir toplamının [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan (2008 yılı gelirleri için 19.800-YTL.yi) tutarı aşması halinde yine gayrimenkul sahipleri tarafından gayrimenkul sermaye iradı olarak yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekeceği tabiidir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

 

[ALİ ÖZBEK]

Ynt: Şirket Ortağının Sahip Olduğu İşyeri İçin Kira Ödemesi Yoksa Ne Olacak?

Sayın TURKO her makaleyi yayınlıyorsunuz.Ancak bu biryerden alıntımıdır.Ya da hukuken doğrumudur.Bunun irdelemesini yapmıyorsunuz.

Yukarda yazılan makalenin belli bölümleri özelgeden alıntı yapılmış ancak.Son bölümünün hukuka uygunluğu hususu tartışılır.

Öyleki özelgeyede baktığınızda bunu anlarsınız.

Saygılarımla.