Ynt: Şirketin Yapmış Olduğu Hibe'nin Kaydı?
Soru :
Emniyet teşkilatına bir araç hibe ettik. Aracın faturasını kestikten sonra muhasebeleştirilmesini normal şekilde yaptık. Ancak bu işlem bağış olduğu için nasıl bir muhasebeleştirme yapmamız gerektiği konusunda karasız kaldık. Ayrıca KDV açısından ne tür işlemler yapmamız gerekir?
Vergi Dünyası / Mart 2008
Cevap:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10?uncu maddesinin 1. fıkrasının c bendinde ve 1 seri no?lu KVK Genel Tebliğinin 10.3.2.1?inci bölümünde bağış ve yardımlarla ilgili açıklamalar yapılmıştır. Buna göre, genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının %5?ine kadar olan kısmı, kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.
Matrahtan indirilmesi için bağış ve yardımın;
Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılması,
Makbuz karşılığı olması,
Karşılıksız yapılması,
Sadece ilgili dönem kazancından indirilmesi
Beyannamede ayrıca gösterilmesi gerekir.
İndirilemeyen kısım diğer yıla nakledilemez.
Kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardımların tutarı, o yıla ait kurum kazancının %5?i ile sınırlıdır.
İndirilebilecek bağış ve yardım tutarının tespitinde esas alınan kurum kazancı, zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki
[Ticari bilanço kârı ? (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] tutardır.
Ayrıca 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10?uncu maddesinin 2 numaralı bendinde ;
?Bağış ve yardımların nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.? İfadeleri yer almaktadır.
Buna göre işletmenizin bağışlamış olduğu otomobil indirilebilecek bağış ve yardım kapsamına girmekte olup sözkonusu otomobili yukarıda açıklanan hükümler çerçevesinde indirime konu etmeniz gerekmektedir.
3065 Sayılı KDV Kanununun 17. maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlara yapılan kültürel, eğitim, askeri veya sosyal amaçlı mal teslimi veya hizmet ifası şeklindeki bağışlar, katma değer vergisine tabi değildir. Ayrıca bu kurum ve kuruluşlara yapılan bağışlarda KDV istisnasından yararlanmak için bir üst sınır da belirtilmemiştir.
Katma değer vergisi istisnasından faydalanabilmek için iki şart aranmaktadır.
1-Bağış, 3065 Sayılı KDV Kanununun 17. maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlara yapılmalıdır.
2-Teslim veya hizmet bedelsiz olmalıdır.
Diğer taraftan yapmış olduğunuz işlemle ilgili muhasebe kayıtlarının aşağıdaki şekilde olması gerekmektedir.
------------------------------------------------ / --------------------------------------------
770- GENEL YÖNETİM GİD. xxxxxxxxxx
05- Çeşitli Giderler
008- Bağış ve Yardımlar
153 ? TİCARİ MALLAR xxxxxxxxxx
391- HESAPLANAN KDV xxxxxxxxxx
------------------------------------------------ / --------------------------------------------
Eğer otomobilin alışında bir KDV yüklenildi ise yukarıdaki şekilde İndirim KDV?nin iptali nedeniyle hesaplanan katma değer vergisi, KDV Beyannamesinin 20. satırında yer alan ?İlave Edilecek KDV? bölümünde gösterilecektir.Ancak Otomobilin alışı esnasında KDV yüklenilmemişse veya alındığı ayda bağış yapılmışsa herhangi bir düzeltme işlemi yapılmayacak, malın alımı sırasında ödenen KDV doğrudan bağış hesabına alınarak gider yazılmış olacaktır. Yapılan bağış miktarı gelir vergisi mükelleflerince yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden, kurumlar vergisi mükellefleri ise gider yazmak suretiyle indirim konusu edebilecektir.
İşletmenin aktifine kayıtlı bir amortismana tabi iktisadi kıymetin bağışlanması halinde söz konusu iktisadi kıymetin emsal değeri üzerinden kayıtlardan çıkartılması, henüz indirilmeyen katma değer vergilerinin indirilmemesi, indirilmiş ise indirilen katma değer vergisinin düzeltilmesi gerekir.
Soru :
Vergi Hukuku Firmamız taahhüt ettiği işin idare ile yapılan sözleşmesinde, işin yapımı sırasında idarece kullanılmak üzere 2 adet araç temin etmek ve bu araçların da iş bitiminde idareye bağışlanması yer almaktadır. Bu araçları iş bitiminde noterden bedelsiz olarak idareye devrettiğimizde ayrıca fatura düzenlememiz gerekir mi? Gerekmekte ise bu durmda KDV hesaplanacak mıdır?
Vergi Dünyası / Aralık 2007
Cevap:
Vergi Usul Kanunu?nun 229?uncu maddesinde faturanın ne zaman ve hangi hallerde düzenleneceğine ilişkin hüküm yer almaktadır. Buna göre fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin boçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.
Türk Ticaret Kanunu?nun 23?üncü maddesinde ise; ticari işletmesi icabı bir mal satmış veya imal etmiş veyahut bir iş görmüş yahut bir menfaat temin etmiş olan tacirden, diğer taraf kendisine bir fatura verilmesini isteyebilir hükmü yer almaktadır.
Dolayısıyla fatura düzenlenmesi için emtia satışı veya bir işin icrası gerekmektedir.
Borçlar Kanunu?nun Özel Borç İlişkileri bölümünde ?Mülkiyetin Devrini Amaçlayan Sözleşmeler? satım, trampa ve bağışlama olarak yer almaktadır. Bu 3 sözleşmelerin ortak özelliği, sözleşmeye konu edilen şeyin mülkiyetinin, sözleşmenin diğer tarafına devredilmesinin amaçlanmasıdır.
Dolayısıyla yukarıda yer verdiğimiz VUK?un 229?uncu, TTK?nın 23?üncü maddelerindeki fatura düzenlenme hallerinden biri olarak yer alan ?emtia satışı? işlemini mülkiyetin devrini öngören sözleşmeler kapsamında yapılan mal teslimleri olarak anlamak gerekmektedir.
Nitekim Katma Değer Vergisi Kanunu?nun (KDVK) 2?nci maddesinde KDV?nin konusunu oluşturan teslim hali düzenlenmekte olup, teslim; bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya devredilmesi olarak tanımlanmıştır. Yine KDVK?nun vergi indirimini düzenleyen 29?uncu maddesinin 1-a alt bendinde, mükelleflerin kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri belirtilmiştir.
Sonuç olarak yukarıda yer verilen yasal açıklamalardan anlaşılacağı üzere ?mülkiyetin devrini öngören? sözleşmeler kapsamında yapılacak mal teslimleri halinde faturanın düzenlenmesi gerekmektedir.
Sorunuzun ikinci kısmı idareye bağışlanacak 2 adet taşıt için düzenlenecek faturada KDV?nin hesaplanıp hesaplanmayacağına ilişkindir.
KDVK?nun 1?nci maddesine göre, ticari, sınai, zirai faaliyet veya serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye?de yapılan teslim ve hizmetler KDV?nin konusuna girmektedir. Yine yukarıda açıklandığı üzere bağışlama mülkiyetin devrini öngören bir işlem olduğu için teslim kapsamına girmektedir. Dolayısıyla idareye bağışladığınız 2 adet araç KDVK?nun konusuna girmektedir.
KDVK?nun 17?nci maddesinin 2-b alt bendi hükmüne göre; Genel ve katma bütçeli dairelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, döner sermayeli kuruluşlara, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, siyasî partilere ve sendikalara, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıklarına, kamu menfaatine yararlı derneklere, tarımsal amaçlı kooperatiflere ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları KDV?den istisna bulunmaktadır.
Taşıt bağışlayacağınız idarenin yukarıda zikredilen kurum veya kuruluşlardan birisi olması halinde düzenleyeceğiniz faturada KDV hesaplanması gerekmemektedir.
KDV istisnası nedeniyle KDV hesaplanmaması halinde, KDVK?nun 30?uncu maddesinin a bendi uyarınca, söz konusu taşıtların iktisabı sırasında ödemiş olduğunuz KDV indirim konusu yapılamayacaktır. Bu durumda indirim konusu yapamadığınız KDV?sini KDVK?nun 58?inci maddesi hükmü uyarınca gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alabilirsiniz.