Bu Standart Ülkemizdeki kurum kazancı ve vergisi için kullanılır.Bilindiği gibi kurum kazancı ticari karı esas alarak belirlenir.Ticari kardan kurum kazancına (mali kara) geçiş için ticari kara vergi açısından kabul edilmeyen giderler ve diğer unsurlar ilave edilir.Vergiye tabi olmayan gelirler ve diğer unsurlar düşülür. Burada üzerinde durulacak konu;standart uygulanırken temelde bu iki kardan hangisinin esas alınacağıdır.(Ticari kar mı,yoksa Mali kar mı?) Ülkemizdeki genel uygulamanın aksinestandar verginin hesaplanmasında temelde ticari karı esas alınmaktadır.Ticari karın hesaplanmasında söz konusu olan gelirlerden gelecekte vergi yükü olmayacak gelirler (temettü geliri,rüçhan hakkı kuponu satış geliri ,emisyon primi ) ile gelecekte indirimi söz konusu olmayan giderleri (vergi cezası,para cezaları vb) sürekli farklılıkları nazara almaz.Cari dönemde vergiye tabi olmamakla beraber gelecek dönem veya dönemlerde vergiye tabi olabilecek gelirlerle (alım satım amaçlı olanlar,vadeye bağlı gelir amaçlı olanlar hariç finansal varlık değer artış gelirleri vb.), cari dönemde indirimi kabul edilmeyen ancak gelecek dönem veya dönemlerde indirilecek giderleri (Kıdem tazminatı karşılığı giderleri,ödenmeyen sosyal güvenlik kesintilerine ait giderler,şüpheli ticari alacak karşılık giderleri,stok değer düşüklüğü karşılık giderleri,mali duran varlıklar değer düşüklüğü karşılık giderleri (maliyet bedeli ile değerlenen) yasal oranların üzerinde ayrılmış amortisman giderleri vb.) geçici farklılıklar olarak belirlenir.İşte standartın gelir gider açısından ülkemizdeki genel uygulamaya kıyasla getirdiği farklılık,gelecekte vergilenebilecek olan gelirler için ertelenmiş vergi borcunun (yükümlülüğünün) gelecekte indirilebilecek giderler için ertelenmiş vergi alacağının (varlığının ) kayıtlara alınması ve finansal tablolarda gösterilmesidir.Yukardaki geciçi farklılıklar gelir ve giderlerle ilgilidir.Standarta göre varlıklara ve borçlara ait geçici farklılıklar da esas alınır.Varlıklara ait farklılıklar standarta göre şöyle uygulanacaktır.Varlıkların muhasebe değerivergi değerinden büyük ise;ertelenmiş vergi borc ,Varlıkların muhasebe değeri vergi değerinden küçük ise ertelenmiş vergi alacağı söz konusu olur.Borçlar için borçların muhasebe değeri vergi değerinden büyük ise ertelenmiş vergi alacağı ,Borçların muhasebe değeri vergi değerinden küçük ise ertelenmiş vergi borcu meydana gelir.Bu farklar için standarta göre getirilen özellikli bir durumda,gelir ve gider nitelikli olmakla birlikte dönemin kar zararına alınmayan yani özkaynaklarda muhasebeleştirilen (kapsamlı gelir tablosu aracılığıyla) farklara ait vergi etkisinin kayda alınmasında ilgili kar zarar hesabının(691 nolu hesap)değil öz kaynaklar içinde muhasebeleştirilen hesapla ilişkilendirilmesinin gereğidir.Standarta göre bazı bazı özel durumlarda varlık değer artışı olsada vergi etkisi nazara alınmaz Örneğin ilk kayıtlamada ortaklık ilişkisi dışında olan işletmenin deviralınmasında meydana gelen ŞEREFİYE gibi
TANIMLAR:
MUHASEBE KARI:Vergi öncesi ticari kardır.Bu kar vergi yasalarının kabul etmediği giderler ile vergilendirilmeyen kazançlarıda kapsar.
VERGİYE TABİ KAR(MALİ KAR):Vergi otoriteleri tarafından konulan kurallara göre bir hesap dönemi için tespit edilen ve üzerinden vergi hesaplanan ve ödenen kardır.Vergi yasalarının kabul etmediği giderler ile vergilendirilmeyen kazançlar düşülmüş kardır.
VERGİ DEĞERİ :Vergi düzenlemeleri çercevesinde bir varlık veya yükümlülükle ilgili gelecek dönemlerde vergi matrahını etkileyecek tutardır.Diğer bir ifadeyle bir varlık veya yükümlülük unsurnun vergi yasalarınca kabul edilen ve vergi matrahının tespitinde esas alınacak değerdir.Bir varlık kaleminin vergi değeri söz konusu varlığın değeri geri kazanılacağı gelecek dönemlerde işletmeye sağladığı vergilendirilebilir gelirlerden vergilendirme bakımından indirilebilen tutardır.
MUHASEBE DEĞERİ :Bir varlığın veya yükümlülüğün defterlerde kayıtlı net değeridir..Bu varlığın ileride sağlayacağı beklenen faydayı veya yükümlülüklerde işletmeden çıkacak değeri ifade eder..Örneğin bir demirbaşın kayıtlı değerinden ayrı bir hesapta takip edildiği için birikmiş amortismanları düşüldükten sonra kalan değeridir.
GEÇİCİ FARKLAR : Bir varlığın veya yükümlülüğün bilançodaki kayıtlı (defter,muhasebe) değeri ile vergi değeri arasındaki farktır.
Geçici farklar yarattıkları vergi etkisi dikkate alınarak iki grupta toplanırlar
**Vergiye tabi geçici farklar
**İndirilebilir Geçici farklar
VERGİLENDİRİLECEK GEÇİCİ FARKLAR: Varlığın kayıtlı değeri işletme tarafından geri kazanıldığı veya yükümlülüğün vadesi gelip ödendiği dönemlerde mali kar/zararın tespitinde vergi matrahına dahil edilecek geçici farklardır..Başka bir ifadeyle farkları yaratan nedenler ortadan kalktığı dönem/dönemlerde vergi matrahında artışa neden olacak tutarlardır
İNDİRİLECEK GEÇİCİ FARKLAR : Varlığın kayıtlı değeri işletme tarafından geri kazanıldığı veya yükümlülüğün vadesi gelip ödendiği dönemlerde mali kar/zararın tespitinde vergi matrahından indirilecek geçici farklardır.Başka bir ifadeyle farkları yaratan nedenler ortadan kalktığı dönem/dönemlerde vergi matrahında azalışa neden olacak tutarlardır.
ERTELENEN VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ: Vergilendirilecek geçici farklar nedeniyle gelecek dönemlerde ödenecek vergi tutarıdır..Başka bie deyişle gelecek dönemlerde ödenecek kurumlar vergisi rakamına ilave edilecek tutarlardır.
ERTENEN VERGİ VARLIKLARI: İndirilecek geçici farklar ile mahsup edilemeyen mali zararların ve kullanılmayan vergi indirim ve istisnaların ileriye doğru taşınması nedeniyle gelecek dönemlerde geri kazanılabilir vergi tutarıdır..Başka bir deyişle gelecek dönemlerde ödenecek kurumlar vergisi rakamından indirilecek tutarlardır..İndirilecek geçici farklar bilançoya etkisini ertelenen vergi varlığı olarak gösterirken ,vergilendirilecek geçici farkların bilançoya etkisi ertelenen vergi yükümlülüğü şeklinde olur.
UYGULAMA ÖRNEK : İşletme 01.10.2010 tarihinde 5.000.-tl tutarında senetsiz bir alacak şüpheli hale gelmiştir.İşletme alacağın tamamına karşılık ayırma kararı almıştır.01.12.2011 tarihinde alacağın tahsili için dava açılmıştır.Alacak 01.03.2012 tarihinde 4.000.-tl olarak tahsil edilmiştir.(Dava giderleri ihmal edilmiştir.)
2010 YILI KAYITLARI
_________________________________/_______________________________________
128-Şüp.Tic.Al. 5.000
120-Alıcılar 5.000
Alacağın şüpheli hale gelmesi
______________________________/__________________________________________
654-Karş.Giderleri 5.000
129-Şüp.Tic.Al.Karş. 5.000
Karşılık ayrılması
________________________________/_______________________________________
970-Vergi Açısından K.K.E.G- 5.000
971-Vergi Açısından K.K.E.G. 5.000
K.K.E.G kaydı
_________________________________/___________________________________
284-Ertelenen Vergi Varlığı 1.000.-
691-Vergi Gideri/Geliri 1.000
5.000.-*%20 Peşin vergi etkisi
___________________________/___________________________________________
2011 YILI KAYITLARI
___________________________________/____________________________________
691-Vergi Gideri/Geliri 1.000
284-Ertelenmiş Vergi Varlığı 1.000
2010'da K.K.E.G karşılıklarının kabul edilebilir hale gelmiş olması nedeniyle (Vergi değeri/muhasebe değeri farkının ortadan kalkmış olması nedeniyle
______________________________________/_________________________________________
982-Vergi Matrahın.İndirimler 5.000
983-Vergi Matrah.İndirimler 5.000
__________________________________/_____________________________________
2012 YILI KAYITLARI
________________________________________/___________________________________
100-Kasa 4.000
129-Şüp.Tic.Al.Karş. 5.000
128-Şüp.Tic.Al. 5.000
644-Kon.Kalm.Karş. 4.000
Dava sonucu 4.000.-tl2lik alacağın tahsil edilmesi
____________________________________/_____________________________________
TANIMLAR:
MUHASEBE KARI:Vergi öncesi ticari kardır.Bu kar vergi yasalarının kabul etmediği giderler ile vergilendirilmeyen kazançlarıda kapsar.
VERGİYE TABİ KAR(MALİ KAR):Vergi otoriteleri tarafından konulan kurallara göre bir hesap dönemi için tespit edilen ve üzerinden vergi hesaplanan ve ödenen kardır.Vergi yasalarının kabul etmediği giderler ile vergilendirilmeyen kazançlar düşülmüş kardır.
VERGİ DEĞERİ :Vergi düzenlemeleri çercevesinde bir varlık veya yükümlülükle ilgili gelecek dönemlerde vergi matrahını etkileyecek tutardır.Diğer bir ifadeyle bir varlık veya yükümlülük unsurnun vergi yasalarınca kabul edilen ve vergi matrahının tespitinde esas alınacak değerdir.Bir varlık kaleminin vergi değeri söz konusu varlığın değeri geri kazanılacağı gelecek dönemlerde işletmeye sağladığı vergilendirilebilir gelirlerden vergilendirme bakımından indirilebilen tutardır.
MUHASEBE DEĞERİ :Bir varlığın veya yükümlülüğün defterlerde kayıtlı net değeridir..Bu varlığın ileride sağlayacağı beklenen faydayı veya yükümlülüklerde işletmeden çıkacak değeri ifade eder..Örneğin bir demirbaşın kayıtlı değerinden ayrı bir hesapta takip edildiği için birikmiş amortismanları düşüldükten sonra kalan değeridir.
GEÇİCİ FARKLAR : Bir varlığın veya yükümlülüğün bilançodaki kayıtlı (defter,muhasebe) değeri ile vergi değeri arasındaki farktır.
Geçici farklar yarattıkları vergi etkisi dikkate alınarak iki grupta toplanırlar
**Vergiye tabi geçici farklar
**İndirilebilir Geçici farklar
VERGİLENDİRİLECEK GEÇİCİ FARKLAR: Varlığın kayıtlı değeri işletme tarafından geri kazanıldığı veya yükümlülüğün vadesi gelip ödendiği dönemlerde mali kar/zararın tespitinde vergi matrahına dahil edilecek geçici farklardır..Başka bir ifadeyle farkları yaratan nedenler ortadan kalktığı dönem/dönemlerde vergi matrahında artışa neden olacak tutarlardır
İNDİRİLECEK GEÇİCİ FARKLAR : Varlığın kayıtlı değeri işletme tarafından geri kazanıldığı veya yükümlülüğün vadesi gelip ödendiği dönemlerde mali kar/zararın tespitinde vergi matrahından indirilecek geçici farklardır.Başka bir ifadeyle farkları yaratan nedenler ortadan kalktığı dönem/dönemlerde vergi matrahında azalışa neden olacak tutarlardır.
ERTELENEN VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ: Vergilendirilecek geçici farklar nedeniyle gelecek dönemlerde ödenecek vergi tutarıdır..Başka bie deyişle gelecek dönemlerde ödenecek kurumlar vergisi rakamına ilave edilecek tutarlardır.
ERTENEN VERGİ VARLIKLARI: İndirilecek geçici farklar ile mahsup edilemeyen mali zararların ve kullanılmayan vergi indirim ve istisnaların ileriye doğru taşınması nedeniyle gelecek dönemlerde geri kazanılabilir vergi tutarıdır..Başka bir deyişle gelecek dönemlerde ödenecek kurumlar vergisi rakamından indirilecek tutarlardır..İndirilecek geçici farklar bilançoya etkisini ertelenen vergi varlığı olarak gösterirken ,vergilendirilecek geçici farkların bilançoya etkisi ertelenen vergi yükümlülüğü şeklinde olur.
UYGULAMA ÖRNEK : İşletme 01.10.2010 tarihinde 5.000.-tl tutarında senetsiz bir alacak şüpheli hale gelmiştir.İşletme alacağın tamamına karşılık ayırma kararı almıştır.01.12.2011 tarihinde alacağın tahsili için dava açılmıştır.Alacak 01.03.2012 tarihinde 4.000.-tl olarak tahsil edilmiştir.(Dava giderleri ihmal edilmiştir.)
2010 YILI KAYITLARI
_________________________________/_______________________________________
128-Şüp.Tic.Al. 5.000
120-Alıcılar 5.000
Alacağın şüpheli hale gelmesi
______________________________/__________________________________________
654-Karş.Giderleri 5.000
129-Şüp.Tic.Al.Karş. 5.000
Karşılık ayrılması
________________________________/_______________________________________
970-Vergi Açısından K.K.E.G- 5.000
971-Vergi Açısından K.K.E.G. 5.000
K.K.E.G kaydı
_________________________________/___________________________________
284-Ertelenen Vergi Varlığı 1.000.-
691-Vergi Gideri/Geliri 1.000
5.000.-*%20 Peşin vergi etkisi
___________________________/___________________________________________
2011 YILI KAYITLARI
___________________________________/____________________________________
691-Vergi Gideri/Geliri 1.000
284-Ertelenmiş Vergi Varlığı 1.000
2010'da K.K.E.G karşılıklarının kabul edilebilir hale gelmiş olması nedeniyle (Vergi değeri/muhasebe değeri farkının ortadan kalkmış olması nedeniyle
______________________________________/_________________________________________
982-Vergi Matrahın.İndirimler 5.000
983-Vergi Matrah.İndirimler 5.000
__________________________________/_____________________________________
2012 YILI KAYITLARI
________________________________________/___________________________________
100-Kasa 4.000
129-Şüp.Tic.Al.Karş. 5.000
128-Şüp.Tic.Al. 5.000
644-Kon.Kalm.Karş. 4.000
Dava sonucu 4.000.-tl2lik alacağın tahsil edilmesi
____________________________________/_____________________________________