Torba Kanununda yer alacak Sosyal Güvenlik Değişiklikleri

  • Konbuyu başlatan manasse
  • Başlangıç tarihi
M

manasse

Ziyaretçi
TBMM?ye sunulan Torba Kanun?da prim ve vergi affından başka çok sayıda değişiklik de var. Genelde 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren Kanun?daki hatalar telafi edilmeye çalışılmış.


-Asgari ücret ve 16 değil 18 yaş baz alınmış

Kanun?un 23 üncü maddesi ile;

Bu madde ile yapılan değişiklik ile daha önce eşler ve çocuklara diğer eş veya ana-baba üzerinden verilen sağlık yardımlarından yararlanmak için,

-Sigortalı çalışmamak,

-İsteğe bağlı prim ödemeyen,

-Emekli olmayanlarına sağlık yardımı verilirken,

Yeni metin ile aşağıdaki şekilde değiştirilmektedir?

-Çırak ve stajyerlik dışında Sigortalı çalışmayan,

-Zorunlu GSS prim ödeme kapsamında olmayan,

-Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından bakılmayan,

Eş ve çocuklara sağlık yardımı eşler ve ana-baba üzerinden verilecektir.

Bu değişiklik 01.01.2012 tarihine ertelenen ZORUNLU GSS uygulaması sonrasında ayda 30 günden az çalışan eşlerin her ay SGK?ya zorunlu GSS primi ödemesine sebep olacaktır.


16 yaş kalkıyor, 18 yaş üzerinden Asgari Ücret Değişikiliği.

Bundan sonra yapılacak düzenleme ile asgari ücret 16 yaşından küçükler ve büyükler diye değil, 18 yaşından küçükler ve büyükler diye değiştirilecektir.

Yukarıdaki madde ile getirilen değişiklik ile halen 16 yaşından büyükler 760,5 lira brüt ve 544 lira net ücret alırlarken, 16 yaşından küçükler 648 lira brüt ve 464 lira net ücret alırken, bundan sonra 18 yaşından büyüklere 544 net, küçüklere 464 lira verilecek. Yani, Asgari ücret 16 değil 18 yaş altına göre belli edilecek?

16 ve 17 yaşında olanlar artık ayda 80 lira daha az ücret alacaklar?.

Yakında asgari ücreti 16 yaşından küçükler büyükler değil de 18 yaşından küçükler büyükler diye ayıracaklar onun hazırlığı yani 16 ve 17 yaşındaki gençlerin ücretleri ayda 80 lira azalacak. Asgari ücret ile değişiklik daha gündeme gelmeden SGK şimdiden bunu uygulamaya başlamış. 16 ve 17 yaşındaki gençler şimdiden daha çok SGK primi ödeyecekler.


-Çırak ve stajyerler ile kursiyerlere sağlık yardımı

24 üncü madde ile yapılan değişiklik ile;

SGK, çırak ve stajyerlere GSS kapsamında sağlık yardımı vermiyordu bu konuda çok sayıda eleştiri alıyordu, yapılan düzenleme ile çırak ve stajyer olarak prim ödeyenlere de artık sağlık yardımı verilecek?

İŞKUR eğitimine katılarak adlarına İŞKUR tarafından prim ödenenlere de SGK, GSS kapsamında sağlık yardımı vermiyordu bu konuda çok sayıda eleştiri alıyordu, yapılan düzenleme ile bu kesime de artık sağlık yardımı verilecek?


-Topluluk sigortalılar Bağ-Kur?dan kurtuldu


Eski Topluluk Sigortalılarına 01.10.2008 gününden beridir yapılan eziyete son veriliyor. Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi akdetmemiş ülkelere götürülen Türk işçileri için işverenleri sadece kısa vadeli (iş kazası-meslek hastalığı) ile GSS primi ödüyorlar bu işçilerin uzun vadeli yani emeklilik primlerini ödemiyorlardı. Emeklilik primi isten işçi kendi cebinden isteğe bağlı olarak ödüyordu ama ödediği isteğe bağlı primler SSK?ya değil Bağ-Kur?a sayılıyordu. Yani bize Sosyal Güvenlik Reformu olarak sunulan deform ile yurtdışın götürülen işçiler, ameleler hem emeklilik primlerini kendi ceplerinden ödemek zorunda bırakılmıştı hem de kendi ceplerinden ödedikleri emeklilik primleri Bağ-Kur?a ödenmiş sayıldığından hem daha geç hem de daha az emekli aylığı ile emekli olacaklardı. Yapılan yarım düzenleme ile işçileri emeklilik primlerini yine kendi ceplerinden ödemeye devam edecekler ama ödedikleri primler SSK?ya sayılmaya başlanılacak.



-65 yaşından büyükle de sosyal güvenlik kapsamında çıkarılıyor

25 inci madde ile yapılan düzenleme ile 5510 sayılı Kanun ile 01.10.2008 gününden beridir; eski adıyla Tarım Bağ-Kur ve Tarım SSK?lılardan aylık gelirleri asgari ücretten az olanlar Sosyal Güvenlik kapsamı dışında tutulmuştu şimdi bunlara bir de 65 yaşından büyük olanlar da eklenmiş oldu. Artık, 1.10.2008 gününden beridir kendilerinden emeklilik primi istenmeyen (ama 01.01.2012 gününden sonra mecburi GSS primi ödeyecek olan) ve emekli olmalara mümkün olmayan 10 milyonlun tarım kesimi (gerek çiftçi gerekse de çiftçi yanında amele olanların) arasına 65 yaşından büyük olanlar da eklenmiş oldu. Kısa süre sonra bunun sıkıntılarını da yaşarız. Zira, ilerde bu kesim emekli aylığı gibi bir hakkı olmadığında ve çalışma güçlerini de kaybettiklerinde yaşayacak para bulamayacaklardır.


-SSK?lı olanın Tarım sigortası sona erecek

Tarım Bağ-Kur?lu olanlar, SSK?lı işe girerlerse Tarım Bağ-Kur sona erer, SSK çalışması bitince otomatik Tarım Bağ-Kur başlatılır denilerek, reformun hataları düzeltiliyor.


-30 günden az çalışanlara borçlanma hakkı

29 uncu madde ile, ayda 30 günden az olarak işverenlerince SGK?ya bildirilen işçiler 30 günden eksik kalan sürelerini isterlerse isteğe bağlı kapsamında her ay veya sonradan borçlanma suretiyle ödeyebilecekler. Borçlanma süreleri de SSK?lı gibi değerlendirilecek, şu anda ödedikleri zaman Bağ-Kur?a sayılıyordu. Yerinde bir düzenleme, reformun hataları düzeltiliyor.

Ayrıca, Ayda 30 günden az olarak işverenlerince SGK?ya bildirilen işçiler 30 günden eksik kalan sürelerini isterlerse isteğe bağlı kapsamında her ay ödemeleri halinde SSK?lı gibi değerlendirilecek, şu anda ödedikleri zaman Bağ-Kur?a sayılıyordu.

Buna ilaveten, ayda 30 günden az SGK?ya bildirilenler isterlerse İŞKUR?a işsizlik sigortası primini de her ay ödeyebilecekler.

Bir başka maddedeki düzenleme ile de, 01.10.2010 GÜNÜ yürürlüğe giren ayda 30 günden az çalıştırılan daha doğrusu SGK?ya işverenlerince bildirilenlerin her ay ödemeleri gereken zorunlu GSS primi uygulaması 01.01.2012 ye erteleniyor. İşsizler 2012 ye kadar GSS giriş bildirgesi cezası olan 760 lirayı ve aylık 91 lira olan GSS prim aylık tutarını 2012?den sonra ödemeye başlayacaklar.



-Sosyal güvenlik çakışmaya çözüm

Bir kişi hem SSK?lı bir işte çalışıyor hem de Bağ-Kur?a tabi olacak şekilde vergi mükellefi veya şirket ortağı ise önce başlayan kesintiye uğratılıncaya kadar sonra başlayan devreye girmiyordu. Şimdi hem SSK hem de Bağ-Kur sigortalılığı bir kişi üzerinde birleşirse SSK geçerli olacak. Yerinde bir uygulama, reformun hataları düzeltiliyor.


-İşsizlik devresinde Genel Sağlık Sigortası

Çalışanlar, çalıştıkları sürece hem kendilerini hem de bakmakla mükellef oldukları eş ve çocuklarını GSS kapsamında sağlıktan yararlandırırlar ama işten çıktıktan sonra 10 veya 100 gün sonra sağlık hakları bitince zorunlu GSS?li olup SGK?Ya prim ödeyeceklerdi bu uygulama da 01.01.2012?ye ötelenmiş.

Ayrıca, yerli ve yabancı uyruklu YÖK öğrencileri için de GSS primi ödenecek ve sağlıktan yararlanacaklar.



-Trafik kazalarında provizyon istenmeyecek


Trafik kazalarında da provizyon olmaksızın hastalar SGK üzerinden GSS?li gibi tedavi edilecek. İşçilerden ücretsiz izinli olanlara 1 aya kadar zorunlu GSS primi ödemeden sağlık hakkı getirilmiş.


-Zorunlu GSS?de 182 lira kaldırılmış

01.01.2012 gününe ertelenecek Zorunlu GSS uygulamasında aylık kişi başı düşen gelirlerine göre, 31 lira, 91 lira ve 182 olan dilimlerden 182 lira kaldırılmış. 182 lira ödemiş olanlara da ödedikleri iade edilecek.

Stajyerler ve kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler ile usta öğreticilerin prime esas kazançları asgari ücret olarak sabitlenmiş.


-Teşvikler sınırlandırılmış

Yüzde 5?lik işveren teşvikinden kamu idareleri ile emekli çalıştıran işyerlerinde (emekliler için) uygulanmayacak. Ayrıca, yurtdışına işçi götüren müteahhitler için de uygulanmayacak. Aynı işçi için birden çok teşvik uygulanabilir hale gelecek. Halen yüzde 1 olan stajyerler ve çıraklar için prim oranına yüzde 5?lik GSS primi de getirilmiş. İŞKUR?da Kursiyerler olanlar için de İŞKUR artık yüzde 12,5 GSS primi ödeyecek ve kursiyerler de kurs süresince SGK?dan GSS?li olarak sağlık yardımı alacak.


-İsteğe bağlı staj da gelecek

Halen sadece üniversite öğrencilerinden zorunlu staj yapanlar sigortalı oluyordu artık isteğe bağlı stajyerlik de başlayacak. Bu durumda normalde işçi olanları da şirketler stajyer diye bildirebilecekler yani kayıtdışılığı yasal hale getirecekler.


-Tarım SSK?lılar da GSS?li

Tarım SSK?lıların eş ve çocuklarına sağlık yardımı verme hakkı yükseltilmiş GSS?li gibi sayılmışlar. Tarım SSK?lılar 18 yaşından büyük kızları okusalar bile ana-baba üzerinden sağlık yardımı alamıyordu artık alacaklar.

Tarım SSK?lıların eş ve çocuklarına sağlık yardımı verme hakkı yükseltilmiş GSS?li gibi sayılmışlar. Tarım SSK?lılar 18 yaşından büyük kızları okusalar bile ana-baba üzerinden sağlık yardımı alamıyordu artık alacaklar.


-Zorunlu GSS 2012?ye erteleniyor

01.10.2010 günü yürürlüğe giren işsizler, köylüler ve 18 yaşından büyük (okuyorlarsa 25 yaşından büyük) çocukların her ay ödemeleri gereken zorunlu gss primi uygulaması 01.01.2012 ye erteleniyor. İşsizler 2012 ye kadar GSS giriş bildirgesi cezası olan 760 lirayı ve aylık 91 lira olan GSS prim aylık tutarını 2012 den sonra ödemeye başlayacaklar.


-Evde iş yapan kadınlara yeni hak

Kendi evinde vergiye tabi olmayacak basit işler yapıp-satıp geçimini temine eden kadınlardan isteğe bağlı olanlar diğer isteğe bağlıların yarısı kadar prim ödemektedirler ama bunun ön şartı 01.10.2008 gününden önceden beridir bu işi yapıyor olmalarıydı. Şimdi bu şart kaldırılmış halen yapmakta olmaları yeter şart olmuş. Yerinde bir uygulama.


Bağ-Kur?lunun 10 yıllık sağlık primi


Bağ-Kur?dan emekli olanlar geçmişte Bağ-Kur?a 10 yıldan az sağlık primi ödemişlerse 10 yılı tamamlayıncaya kadar emekli aylıklarından yüzde 10 kesinti yapılmaktadır. Şimdi yeni düzenleme ile SSK veya Emekli Sandıklarına da ödedikleri sağlık primi 10 yılın hesabında dikkate alınacak. Yerinde bir düzenleme?


-Tarım SSK geri geliyor

01.10.2008 günü geçmişten gelenler hariç kaldırılan TARIM-SSK yeniden geri getiriliyor. Tarım amele-ırgat olarak çalışanlar 01.10.2008 gününden beridir sosyal güvencesi kalmışlardı yapılan hatadan dönülmüş. Yerinde bir uygulama? Ancak, prim oranları daha önce yarım asgari ücretin yüzde 30?u kadar idi şimdi çok yükseltilmiş, bu ameleler bu primi ödemekte zorlanırlar?



-Devletin mali müşavirine daha az ceza ve af yolda..

01.10.2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun?un yeni uygulamalarına alışamayan kamu kurumlarındaki yetkililerin ilk 3 ay (2008-ekim-kasım-aralık) içinde yaptığı bildirim hata ve gecikmelerinden meydana gelen cezalar affediliyor. Ayrıca, tüm sürelerde kamu kurumunda çalışanların SGK?ya bildirimlerinde yapılacak hata ve gecikmeler için uygulanacak cezanın tavanı 1 asgari ücretle sınırlandırılıyor. Özel sektör için ise bu sınır 2 asgari ücrettir. Burada eşitsizlik yaratılmaktadır. Kamu kurumundaki mali müşavir hata yaparsa 1, özeldeki hata yaparsa 2 asgari ücret uygulanması adil değil.


-18 yaşından küçüklerin babalarına verilen ceza-prime af

Başbakan 2007 yılında yaptığı konuşmada 18 yaşından küçüklere gittikleri hastanelerde sorgusuz sualsiz tedavi imkanı getirdik dedi ama sonraki şu cümleyi unuttu ?ana-babalarının kesesinden?. Uygulamaya göre 18 yaşından küçüklerin ana-babasının sosyal güvencesi yoksa, hastaneye gittiklerinde bakılıyor ama ana-babadan biri o gün zorunlu GSS?Li oluyor ve Kanuna göre bir ay içinde gelir testi yaptırıp SGK?ya GSS giriş bildirgesi düzenlemek zorunda. Bunu bilmeyen-haberdar edilmeyen ana-babalara şu ana kadar önce 760 lira ceza sonra da en yüksek GSS primi olan aylık 182 lira borç çıkartıldı. Hepsinin şu an 3000 liradan fazla SGK?ya borçları var yani hem işsizler, hem sosyal güvenceleri yok hem de SGK?ya borçlular. İşte bunlardan borçlarını ödemeyenleri affetmişler ama ödeyenlere geri vermeyecekler.



-Usta öğreticilere borçlanma hakkı

Usta öğreticiler verdikleri ders saatlerinden her 7,5 saati için bir gün hesabıyla SGK?ya bildiriliyorlardı. Yeni düzenleme ile 30 günden eksik kalan sürelerini kendileri ödeyecekler, ödedikleri süreler SSK?ya sayılacak. Geçmiş süreleri ise borçlanabilecekler.


-SSK ve Bağ-Kur emekli-dul ve yetimlere refah payı yok


Torba Kanun ile 2011 yılında emekli dul ve yetimlere yapılacak zam oranlarını açıklamaktadır ama görüldüğü üzere SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yine ülkenin büyüme oranında pay verilmeyecektir. Büyüyen ülkede yine küçülecekler.


-Trafik kazası sağlık giderlerini SGK ödeyecek

2007 yılına kadar SGK trafik kazalarındaki sağlık giderlerini ödüyordu ama Sayıştay Denetimine girdiği bu ilk yılda, Sayıştaycılar trafik kazalarında, zorunlu trafik sigortası var siz ödemeyin ordan alsınlar diye rapor yazınca. SGK trafik kazalarında sağlık yardımını kesip vatandaşları mağdur etmişti. Şimdi bu mağduriyete son veriliyor ve trafik kazalarında da SGK sağlık yardımı verecek. Geçmişte vermediklerini de ödeyecek.


Ali Tezel
 
Üst