Sevgili arkadasim,
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 76. maddesi'nin,
"...
Şu kadar ki, yolluklar, çocuk ve aile zamları, ölüm, doğum ve evlenme yardımları ile aynı yardımlar sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak ücretlerin aylık tutarının tesbitinde nazara alınmaz." seklindeki, çok açik hükmüne göre,
ve Issizlik sigortasi kanunu'nun, 49. maddesindeki, "İşsizlik sigortası primleri ile sağlık sigortası primlerine ilişkin hükümler
Madde 49.- (Değişik: 17/09/2004-5234/19 md.) İşsizlik sigortasının gerektirdiği ödemeleri, hizmet ve yönetim giderlerini karşılamak üzere, bu Kanunun 46 ncı maddesi kapsamına giren tüm sigortalılar, işverenler ve Devlet, işsizlik sigortası primi öder. İşsizlik sigortası primi, sigortalının 17.7.1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77 ve 78 inci maddelerinde belirtilen prime esas aylık brüt kazançlarından, % 1 sigortalı, % 2 işveren ve %1 Devlet payı olarak alınır."
hükmüne göre, yolluk (Harcirah) ödemelerinden (Ama gerçekten ödenen yolluk ödemeleri, yani isçiye bir aylik/haftalik vs. sekillerde ödenen ve gerçegi yansitan niteliktekileri), SSK Primi ve Issizlik sigortasi primi HESAPLANMAZ. Yalnizca ücret olarak, ödenen tutarin brüt tutarinin (vergi dahil fiyati) hesaplanarak brüt ücrete dahil edilerek, ücret olarak vergilendirilmesi gerekir.
Sizin bahsini ettiginiz ödeme yol parasi oldugundan, direkt ücret olarak vergiye tabi olur, SSK ve issizlik primi hesaplanir.
HARCIRAH:
GVK'nun, 24. maddesindeki,
"Madde No 24
Kapsam
(2361 sayılı Kanunun 18'inci maddesiyle değişen madde) Gider karşılığı olarak yapılan aşağıda yazılı ödemeler Gelir Vergisi'nden istisna edilmiştir.
1. (2574 sayılı Kanunun 5'inci maddesiyle değişen bent) Harcırah Kanunu'na tabi kurumlar tarafından harcırah veya yolluk olarak yapılan ödemeler;
2. (2772 sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle değişen bent) Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkanı ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına (Harcırah Kanunu'na tabi olsun olmasın her türlü sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündelikler (Bu gündelikler aynı aylık seviyesindeki devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla ise veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşarsa, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur);
... 1. ve 2. fikralarda belirtilen hükümler incelendiginde;
1. Eger harcirah veya yolluk ödeyen firmaniz, Harcirah kanunu'na tabi (Genellikle devlet kurumlaridir) ise, tutari ne olursa olsun, ödenen harcirah tutarinin tamami Gelir vergisinden istisnadir,
2. Büyük bir ihtimalle bahsini ettiginiz, harcirah ödeyen kurum, harcirah kanununa tabi olmayan, yani özel bir firma.
Bu durumda, yukaridaki maddenin 2. fikrasina göre,
a) Gerçek yol, yatma ve yiyecek giderleri için ödenen harcirahlarin tamami asagida açiklandigi sekilde vergiden istisna olacak:
a1. Harcirah ödenen kisi gerçekte yaptigi yol, yemek ve yatma harcamalarini belgeleri ile ispat ederek, yani günlük hayatta uygulanan is avansina benzer bir sekilde harcamalarini size beyan ederek, yaptigi bu harcamalarin tamamini sizden alir. Dolayisiyla burada herhangi bir ücret vergisi dogmaz.
a2. Veya harcirah ödenen sahis, hiçbir belge ibraz etmez. Ona isverenin gönlünden ne koparsa, yaptigi düsünülen giderler karsiliginda belirli bir tutarda para ödenir. Böyle bir durumda, devletin belirlemis oldugu harcirah miktari devreye girer. Yani devletin memurlari için yayinlamis oldugu bir harcirah çizelgesi vardir. Bu çizelgeye göre, belirli ayliklar için, belirli tutarlarda harcirahin vergisiz olarak ödenmesi kabul edilmistir. Bu çizelgenin nasil oldugunu ögrenmek için, Yaklasim, özellikle de Vergi dunyasi dergilerinin pratik bilgiler bölümüne bakabilirsiniz. orada 500-600 arasi aylik için ....., 800-1000 arasi aylik için azami ..... tutarinda ödenen harcirahlar vergiden müstesnadir, diye yazar.
Harcirah ödenen kisinin ayligi, harcirah çizelgesindeki hangi aylik seviyesinde ise o kadar tutardaki harcirah ona vergiden müstesna olarak ödenir.
Ancak, yukaridaki tutar asilirsa (Hatirladigim kadariyle en yüksek vergiden müstesna harcirah tutari 27,00.-YTL civarinda idi), sadece asan kisim ücret olarak vergiye tabi olur. Yani, 100 YTL günlük harcirah ödediginizi düsünürseniz, 100 - 27 = 73 YTL'lik kismin brüt tutarini hesaplayarak, ücrete ilave edersiniz ve vergisini hesaplayarak beyan edersiniz.
Yukaridaki her iki halde de ödenen harcirah bedeli ne olursa olsun, SSK veya ISSIZLIK PRIMINE TABI DEGILDIR.
Ayrici hangi ödemelerin SSK veya Vergiye tabi oldugunun pratik bir çizelgesine ulasmak için, alomaliye.com sitesinin anasayfasinin, sol en alt tarafinda yer alan "hangi ödemelerden ssk ve vergi kesilir" baslikli bölümü okumanizi tavsiye ederim.
Direkt yol parasi olarak ödediginiz yol paralari, GVK'nun 24. maddesinin 1. paragrafinda belirtilen, GIDER KARSILIGI bir ödemeden ziyade, yardim olarak ödenen (Nakdi tasit yardimi) bir tutar oldugundan tamami ücret olarak vergiye tabidir.
Sunu da unutmamak gerekir, harcirah, isçinin veya yasada harcirah ödenmesi uygun görülen kisinin, isyeri disindaki (Sehir disi) çalismalari dolayisiyla, ve de YAPTIGI/YAPMIS OLACAGI DÜSÜNÜLEN giderler karsiligi olarak ödenen paralardir. Yani harcirah ödenen kisi, isyerinde durdugu müddetçe, yani herhangi bir sehir disi görevle görevlendirilmedigi halde o kisiyi harcirah veya yolluk adi altinda bir ödeme yapilirsa, o zaman ödenen tutarlarin tamami hem vergiye hem de ssk ya tabi olur.