Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki Sabit Kıymet Harcamalarında Enflasyon Düzeltmesi Sonucu Meydana Gelen Artışlar

[dahayeniyim]

merhaba, yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yapılmakta olan yatırımlardaki komple yatırıma ait tutarlarda enflasyon düzeltmesi sonucu meydana gelen artışların izleyen yıllarda indirimli kurumlar vergisi hesabında gerçekleşen harcamalara dahil edilip edilmeyeceğiyle ilgili bilgisi olan var mı acaba? teşekkürler.

 

[ferhat]

merhaba, yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yapılmakta olan yatırımlardaki komple yatırıma ait tutarlarda enflasyon düzeltmesi sonucu meydana gelen artışların izleyen yıllarda indirimli kurumlar vergisi hesabında gerçekleşen harcamalara dahil edilip edilmeyeceğiyle ilgili bilgisi olan var mı acaba? teşekkürler.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "İndirimli kurumlar vergisi" başlıklı 32/A maddesinde, Sanayi Bakanlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulmaktadır.

Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, indirimli oran bu kazanca uygulanmakta, kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenmektedir.

Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınmaktadır. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri olarak, gerekli şartların oluşması halinde yapılan enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan değerlerin dikkate alınması gerekmektedir.

Ayrıca, mevcut sabit kıymet tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanacak kazancın tespit edileceği geçici vergilendirme dönemleri için, ilgili geçici vergilendirme döneminin son günü; hesap dönemleri için ise ilgili hesap döneminin son günü itibarıyla tespit edilmekte ve indirimli oran uygulanacak kazancın hesaplanmasında dikkate alınmaktadır.

Tevsi yatırımlardan elde edilen kazancın ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilememesi durumunda indirimli kurumlar vergisine konu edilecek kazanç, tevsi yatırım tutarının toplam sabit kıymet tutarına bölünmesi suretiyle bulunacak oranın kurumun ticari bilanço kârı ile çarpılması suretiyle hesaplanmakta ve indirimli kurumlar vergisi uygulanacak kazanç, kurumlar vergisi matrahını aşamamaktadır.

Sabit kıymetlerini değerlemeye tabi tutanlar:

213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

- Geçici 31 inci maddesinin yedinci fıkrasında, “Birinci fıkrada sayılan mükellefler bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini (sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler hariç) 31/12/2021 tarihine kadar yukarıda yer alan kapsam, şart ve hükümlere uymak koşuluyla yeniden değerleyebilirler.”,

- Geçici 32 nci maddesinin birinci fıkrasında, “Bu maddeyi ihdas eden Kanunla mükerrer 298 inci maddeye eklenen (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerleme yapabilecek olan mükellefler, anılan fıkra uyarınca ilk kez yeniden değerleme yapacakları hesap döneminden önceki hesap döneminin sonu itibarıyla bilançolarına kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini (bu niteliklerini korudukları müddetçe sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler hariç) aşağıdaki şartlarla yeniden değerleyebilirler.”,

- Geçici 33 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, “31/12/2023 tarihli mali tablolar, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterilir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmaz, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez.”,

- Mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrasında, “Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri (kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil, (A) fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında söz konusu fıkranın (1) numaralı bendinde yer alan şartlara bakılmaksızın enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler hariç), (A) fıkrasında yer alan enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinin sonu itibarıyla, bilançolarına dâhil bulunan amortismana tabi iktisadi kıymetlerini (bu niteliklerini korudukları müddetçe sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilenler hariç) ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları aşağıda belirtilen şartlar doğrultusunda yeniden değerleyebilirler.”

hükümleri yer almaktadır.

Dolayısıyla, Şirketler aktiflerinde yer alan amortismana tabi iktisadi kıymetlerini; Vergi Usul Kanununun geçici 31, 32 ve mükerrer 298/Ç maddeleri uyarınca değerlemeye tabi tutabilmişlerdir. Teşvik kapsamında yapılan yatırımlar kapsamındaki amortismana tabi kıymetler de yeniden değerlenen kıymetler arasında bulunmaktadır.

Söz konusu hükümlere göre en son değerleme yapılabilecek tarih 2023 yılı üçüncü geçici vergi dönemi olup, 31/12/2023 tarihli bilanço geçici 33 üncü madde ve mükerrer 298/A maddesi hükümleri uyarınca enflasyon düzeltmesine tabi tutulacağından diğer hükümlere göre değerleme yapılması söz konusu olmayacaktır.

Buna göre, tevsi yatırımlardan elde edilen kazancın oranlama yapılmak suretiyle hesaplanmasında; pay ve paydayı oluşturan tevsi yatırım tutarı ile sabit kıymet tutarlarının Vergi Usul Kanununun yukarıda belirtilen hükümleri kapsamında yeniden değerlenen tutarlarının dikkate alınması gerekmektedir.[1]

Örneğin, ticari bilanço karı 8 milyon TL olan (A) A.Ş.’nin, yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan yatırım harcaması tutarı 7 milyon TL olup, yatırım harcaması kapsamındaki sabit kıymetlerin tutarının 213 sayılı Kanun hükümleri uyarınca değerlemeye tabi tutulması üzerine 10 milyon TL olmuştur. Yatırım tutarı dışındaki amortismana tabi sabit kıymetleri tutarı olan 15 milyon TL de değerlenmiş ve yeniden değerlenmiş tutar 30 milyon TL olmuştur.

Bu durumda, tevsi yatırımdan elde edilecek kazanç 8 milyon x (10milyon/40 milyon)= 2 milyon TL olarak hesaplanacaktır.

31/12/2023 tarihinde yapılacak enflasyon düzeltmesinde düzeltmesi öncesi bilanço vergilendirmede esas alınacağından söz konusu oranlamalar 2023 yılı enflasyon düzeltmesi yapılmamış ancak daha önce yapılmış ise yeniden değerlenmiş tutarlar dikkate alınarak yapılacaktır.

2024 ve izleyen hesap dönemlerde ise en son enflasyon düzeltmesi yapılmış olan tutarlara göre oranlama yapılacağı tabiidir.

Diğer taraftan, yatırım teşvik belgesi kapsamındaki iktisadi kıymetlerin Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca yeniden değerlenmesi ve/veya enflasyon düzeltmesine tabi tutulması, hak edilen yatırıma katkı tutarını değiştirmeyecek teşvik belgesine göre belirlenen indirimli kurumlar vergisine esas yatırıma katkı tutarı, yeniden değerleme veya enflasyon düzeltmesi kapsamında artmayacaktır.

KAYNAK : Kırşehir Defterdarlığının 22/2/2022 tarihli ve 2995 sayılı özelgesi.
Kamil Özkan T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı