DEHANIN AÇIKLAMASI (ÖNEMLİ )
5 TEMMUZ 2009 TARİNDE TÜRMOB TARAFINDAN YAPILAN MALİYET MUHASEBESİ SINAVININ 1. SORUSUNUN ÇÖZÜMÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
1- NORMAL MALİYET YÖNTEMİ
Direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve değişken genel üretim giderlerinin tamamını, sabit genel üretim giderlerinin ise kullanılan kapasiteye düşen bölümünü üretim maliyetlerine yükleyen yöntemdir. (AKDOĞAN Nalan; TEK DÜZEN MUHASEBE SİSTEMİNDE MALİYET MUHASEBESİ UYGULAMALARI, GAZİ KİTABEVİ 8. BASKI)
2- TÜRKİYE MUHASEBE STANDARDI
TMS 2 Stoklar Standardı, normal maliyet yöntemini esas almaktadır. Bundan böyle genel üretim giderleri sabit ve değişken ayrımına tabi tutularak, sabit giderlerin tamamı değil de, kapasiteye bağlı olarak üretim maliyetlere yüklenecektir. Standartta göre, üretim birimlerine dağıtılan sabit genel üretim gideri, kapasiteye bağlı olarak artırılamaz. Dağıtılmayan genel üretim gideri, gerçekleştiği dönemde gider olarak sonuç hesaplarına kaydedilir.
?Her bir üretim birimine dağıtılan sabit genel üretim gider tutarı, düşük kapasite ya da atıl kapasite nedeniyle arttırılmaz. Dağıtılmayan genel üretim giderleri, gerçekleştiği dönemde gider olarak kaydedilerek sonuç hesaplarına alınır.
Çok yüksek üretim olan dönemlerde, her bir üretim birimine dağıtılmış sabit genel üretim gideri payı düser, böylece stoklar yüksek maliyetten değerlenmemiş olur.?
TMS ? 2 Stoklara ilişkin muhasebe standardında, stokların maliyeti 3 ana unsurdan oluşmaktadır.
· Tüm satın alma maliyetleri
· Dönüştürme maliyetleri
· Diğer maliyetler
Konumuzla ilgili olan ve üretim isletmeleri için geçerli olan dönüştürme maliyetleri, doğrudan üretimle ilgili maliyetleri kapsamaktadır. Standarda göre, doğrudan üretimle ilgili maliyetler, direkt ilk madde, direkt isçilik ve sabit ve değişken genel üretim giderlerinin sistematik bir şekilde dağıtılan tutarlarından oluşur.
Standart, genel üretim giderlerinde sabit ve değişken ayırımı yapar. Bu ayırım üretim miktarı ile orantılı olup olmamasına göre yapılır.
TMS?2 Kural olarak normal maliyet yöntemini benimsemiştir. Sabit genel üretim giderlerinin yüklenmesine esas alınacak kapasite ?normal kapasite?dir.
Tanımdan da anlaşılacağı gibi direkt işçilik giderlerinin tamamı ifadesi kullanılmıştır bu nedenden dolayı direkt işçilik giderlerinin sabit ve değişken ayrımına gidilmemesi gerekmektedir.
SORUNUN ÇÖZÜMÜ
Yıllık kapasite : 300.000 adet
Aylık kapasite :300.000 / 12 = 25.000 adet
Fiili üretim miktarı :20.000 adet
Kapasite kulanım oranı :20.000/25.000 =0.80
D.İ.M.M Gideri : 120.000
D. İşçilik gideri : 125.000
G.Ü.G : 450.000
Sabit 250.000
Değişken 200.000
TOPLAM MALİYETLER 695 000 TL
Normal maliyet yönteminde G.Ü.G ? lerin sabit kısmının üretim kapasitesi oranında üretim
maliyetine eklenmesi gerekir. ( 250 000 x 0,80 = 200 000 TL )
D.İ.M.M Gideri : 120.000 TL
D. İşçilik gideri : 125.000 TL
G.Ü.G : 400.000 TL
Sabit 200.000
Değişken 200.000
TOPLAM MALİYETLER 645 000 TL
Birim maliyet = Top. Maliyet / Üretim Miktarı
645.000 / 20,000 = 32,25 TL
Satılan mal miktarı = 20,000 x 0,75 = 15.000 adet
Satılan Mamul Maliyeti = 15.000 x 32,25 = 483,750 TL
Brüt satış kan. : Satışlar ? SMM
Brüt Satış Karı = 600.000 ? 483 750 = 116 250 TL
D S Mamul Miktarı = 20.000 ? 15.000 = 5.000 adet
D S M. Maliyet = 5.000 x 32,25 = 161 250 TL
Üretim kapasitesi 25 000 adet
Üretim miktarı 20 000 adet
FARK 5 000 ADET
Kapasite sapma tutarı 5 000 x 32,25 = 161 250 TL
;D