Sayın Karaca
Adi ortaklıkta ortaklardan birinin ayrılması halinde yapılacak işlemler aşağıdadır:
- Adi Şirketlerin tüzel kişiliği olmadığından, maliye idaresi ile olan münasebetlerde, daha açık bir ifade ile çeşitli vergi kanunları ile yüklenmiş olan mükellefiyetlerde, mükellef durumunda bulunan da şirket değil, doğrudan doğruya ortakların kendileridir. Vergi Usul Kanununda düzenlenen, bildirme, defter tutma, muhafaza ve ibraz, fatura düzenleme, vergi kesme gibi kanuni ödevler ortaklar tarafından yerine getirilir. Bu nedenle ayrılan ortak vergi dairesine dilekçe ile müracaat ederek işi bıraktığını bildirecektir.
- Ortağın ayrılış tarihi itibariyle adi ortaklığın kapanış bilançosu (işletme hesabı esasına göre defter tutuluyorsa işletme hesabı özeti) çıkarılır. Adi ortaklığın kazancı belirlenir.
- Adi ortaklıklarda kar, iştirak edilen sermaye miktarına bakılmaksızın eşit bölüşülür.
- Devam eden ortak, müşterek defter kullanılıyorsa yeni defter tasdik ettirir. Veya eski defteri kapatıp tasdik ettirip kullanmaya devam eder.
- Faturalar ortaklık adına bastırılmış ise devam eden ortak adına yeni fatura bastırılır.
- Ayrılan ortak dönem sonunda ayrılış tarihi itibariyle belirlenen kazancını yıllık beyanname ile beyan eder. Devam eden ortak ise, ortaklık dönemine ait kazancını yıllık beyannameye dahil eder.
- Ayrılan ortağın hissesinin diğer ortağa devri, eğer ayrı defter tutuluyorsa ayrılan ortağın faturası ile, tek defter tutuluyorsa ortaklığın faturası ile yapılır.
- Devir işlemi arızi kazanç sayıldığından ve işletme faaliyetine devam ettiğinden faturada KDV tahakkuk ettirilmez.
- Devir işlemi nedeniyle meydana gelen bu kazanç ayrılan ortak tarafından dönem sonunda yıllık beyanname ile beyan edilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, bu kazanç diğer kazanç ve iratlar kapsamına girdiğinden kısmi istisnaya tabidir. Bu istisna 2005 yılı için 13.000 YTL’dir. Yani bu miktar beyan edilmez.
- Malın ortağa devri işleminden sağlanan kazancın tespiti; devir bedelinden devredilen malın maliyetinin çıkarılması ile bulunur. Malın maliyetinin tespitinde yeniden değerleme işlemi uygulanır.
- Payını devreden, vergi dairesindeki mükellefiyet kaydını sildirir. İşe devam eden, faaliyeti tek başına yürüteceğini vergi dairesine bildirir.
- Yazar kasa ortaklık adına kayıtlı olduğundan kasanın hafızasının ortaklığın bitiş tarihi itibariyle tespit ettirilmesi gerekir. İşe devam eden ortak kasayı kendi adına tescil ettirir.
Benim şimdilik aklıma gelen bunlar. Değişik bir sorun çıkarsa bildiriniz.
---------------