01-04-2006, 23:37:56 de yazmış olduğum cevap daha önce karşılaşmış olduğum bir olay dolayısıyla yaptığım araştırmalardan hatırladığım bilgiler kapsamında yazmıştım ancak zihnimde yer alan bazı soru işaretleri nedeniyle "o şekilde hatırladığımı araştırıp tekrar cevap yazacağımı" belirtmiştim. Emin olamadığım bir nokta vardı, onu da çözüme kavuşturdum.
Dün de çok yoğun olduğum için inceleme fırsatı bulamadım, cevabım geciktiği için kusura bakmayın.
Konuyu tekrar ele alıp örnekli bir açıklama yazdım. Umarım faydalı olur.
Amortismana tabi iktisadi kıymetin maliyet bedeline eklenebilecek giderin; değer (fonksiyon) artıran giderler ve iktisadi ömrü artıran giderler olarak öncelikle iki gruba ayrılması gerekmektedir.
a-Değer (fonksiyon) artıran giderlerİktisadi kıymetin ilk iktisabı sırasında bulunmayan özelliklerin kazandırılması veya ilk iktisap sırasında bulunan özelliklerinin geliştirilmesi için yapılan giderler olarak sayılmakta ve amortisman süreleri de iktisadi kıymetin kalan ömrüne göre belirlenmektedir. Mesela bir kamyona ilk iktisabı sırasında bulunmayan bir mikser eklenmesi halinde sonradan ilave edilen bu parça değer (fonksiyon) artırıcı bir gider olarak amortisman tabi tutulur. Bu parçanın, kamyonun iktisabından iki yıl sonra ekletilmesi halinde, mikser bedeli kalan üç yılda (amortisman nispetinin %20 olduğunu varsayalım) amortisman tabi tutulur.
Yani kamyon 100.000 YTL ve kamyona üçüncü yılda eklenen mikser 45.000 YTL ise;
1. yıl 100.000 YTL % 20 = 20.000 YTL
2. yıl 100.000 YTL % 20 = 20.000 YTL
3. yıl
Kamyonunun ilk hali için 100.000 YTL % 20 = 20.000 YTL
Bu yılda kamyona 45.000 YTL değerinde mikser eklendiğinden iktisadi kıymetin değeri bu tutar artacak, mikser nedeniyle eklenen değer kamyonun kalan faydalı ömrü 3 yıl olduğundan 3 eşit bölümde amortismana tabi tutulacaktır.
Mikser için kalan üç yılda 45.000 YTL / 3 = 15.000 YTL lik tutarlar halinde amortisman ayrılacaktır.
Kamyonun maliyet bedeli:100.000 YTL + 45.000 YTL = 145.000 YTL olacak.
Dolayısıyla 3. yıl
Kamyonunun ilk hali için 100.000 YTL % 20 = 20.000 YTL
Eklenen mikser için………...45.000 YTL ../.. 3 = 15.000 YTL olmak üzere 3. yıl 35.000 YTL olarak amortisman ayrılacaktır.
4. ve 5. yılda aynı tutarda yani 35.000 YTL olarak kamyon için amortisman ayrılacaktır.
Şimdi bir diğer noktamız;
b-İktisadi ömrü uzatan giderler
Yukarıdaki kamyona mikser eklenmediğini motorunun değiştirildiği varsayalım.
Mükellef bu defa aynı kamyona üçüncü yılda eski motoru çıkarıp 45.000 YTL tutarında bir motor taktırsın.
Burada mükellef motorun bedelini maliyet bedeline ekleyecek kamyonun ömrü kadar sürede amorti edecektir. Yani kamyonun ömrü 5 yıl ise, motor için de 5 yıllık süre de amortisman ayrılacaktır.
Kamyonun 2000 yılında alınmış, motorun da 2003 yılın da değiştirilmiş olduğunu varsayalım.
2000 yılında …………100.000 YTL % 20 = 20.000 YTL
2001 yılında …………100.000 YTL % 20 = 20.000 YTL
2002 yılında …………100.000 YTL % 20 = 20.000 YTL (Kamyonun ilk hali için)
………………………..……45.000 YTL % 20 = ..9.000 YTL (Değiştirilen motor için)
olmak üzere 29.000 YTL
2003 yılında …………100.000 YTL % 20 = 20.000 YTL (Kamyonun ilk hali için)
………………………..……45.000 YTL % 20 = ..9.000 YTL (Değiştirilen motor için)
olmak üzere 29.000 YTL
2004 yılında …………100.000 YTL % 20 = 20.000 YTL (Kamyonun ilk hali için)
………………………..……45.000 YTL % 20 = ..9.000 YTL (Değiştirilen motor için)
olmak üzere 29.000 YTL
2005 yılında
Kamyonun ilk bedeli olan 100.000 YTL tamamen amorti edilmesine rağmen, kamyonun maliyet bedeline eklediğimiz değiştirilen motor için amortisman ayırmaya 2 yıl daha devam ediyoruz.
………………………..……45.000 YTL % 20 = ..9.000 YTL (Değiştirilen motor için)
2006 yılında ……………45.000 YTL % 20 = ..9.000 YTL (Değiştirilen motor için)
Dikkat edilmesi gereken nokta maliyet bedeline eklenen giderin bahsettiğimiz iki gider türünden hangisine girdiği olacaktır.
Her ikisinde de maliyet bedeline eklenen giderler tamamen indirilebilmektedir.
Sn. Stajer66, siz de yapmış olduğunuz giderin hangi gruba girdiğini belirleyip bu doğrultuda işlem yapabilirsiniz.