Döviz Cinsinden Alınan Ve Verilen Avanslarda Kur Farkı Ve KDV Uygulaması

[ferhat]

Döviz cinsinden alınan ve verilen avanslarda kur farkı ve KDV uygulaması hakkında


Avans; ilerde gerçekleştirilmesi üstlenilen bir iş nedeniyle fiyat değişmelerinden etkilenmemek ve işin güvenceye alınmasını sağlamak amacıyla bedelin bir kısmının veya tamamının önceden tahsil edilmesi veya ödenmesidir.



Döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenen mal ve hizmet bedellerine ait katma değer vergisi tutarının peşin ödenmesi ancak vergi hariç bedelin vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihten sonraki bir tarihte ödenmesi halinde, ödeme tarihi ile verginin doğduğu tarih arasında geçen sürede kurlardaki artış nedeniyle ortaya çıkan kur farkları üzerinden ayrıca katma değer vergisi hesaplanmalıdır.



Malın teslimi veya hizmetin ifasından önce peşin tahsil edilen avanslar, bir teslim ve hizmetin karşılığını oluşturmadığından KDV?ne tabi bulunmamaktadır. Ancak, avans olarak ödenen döviz bedeli için fatura veya benzeri belge düzenlenmesi halinde, KDV Kanunu?nun 10/b maddesine göre fatura veya benzeri belgede gösterilen tutarla sınırlı olmak üzere vergiyi doğuran olay meydana geldiğinden avans bedeli olarak ödenen dövizin fatura veya benzeri belgenin düzenlendiği tarihteki cari alış kuru üzerinden YTL?ye çevrilerek KDV hesaplanması gerekir.



Avans için fatura veya benzeri belge düzenlenmemesi halinde, döviz olarak ödenen avans bedeli KDV?ye tabi olmayacaktır. Ancak, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihte avans da dahil olmak üzere toplam bedele ait dövizin YTL?ye çevrilerek KDV hesaplanması gerekir.

 

[butterfly effect]

Ynt: Döviz Cinsinden Alınan Ve Verilen Avanslarda Kur Farkı Ve KDV Uygulaması

Bu konu en sevmediğim konudur.

"kurlardaki artış nedeniyle ortaya çıkan kur farkları üzerinden ayrıca katma değer vergisi hesaplanmalıdır. "demişsiniz,

ama bu konuda bir araştırma yapmıştım. KDV doğar ve doğmaz diyen yazarların nihai görüşü nedir diye. Neredeyse %50, % 50 yani yarısı doğar derken yarısı doğmaz demiş. Bir yazısında doğar diyip sonra doğmaz diyen bile var. Yani halet-i ruhiyeye göre değişik cevaplar var.


Bir örnek ve soru. bir araba alıcaksınız ve kur dalgalı. Siz de önceden kendinizi garantiye almak için arabanın bedelini (20.000.- usd olsun ) döviz olarak ödediniz. 1 ay sonra arabayı aldınız. Satıcı dediki " abi o zaman kur düşüktü şimdi yükseldi aradaki farkı bana ödemek zorundasın. Kim bu parayı öder? Kimse ödemez. Buna gel de fatura kes KDV öde.

Çok pis konudur. Çok.

 

[basar03]

Ynt: Döviz Cinsinden Alınan Ve Verilen Avanslarda Kur Farkı Ve KDV Uygulaması

Sermaye Piyasası Kurulu?nun Görüşü :

İlgide kayıtlı yazınızda; özetle, bedeli döviz olarak belirlenmiş mal veya hizmetlere ilişkin verilen sipariş avanslarının kur değerlemesine tabi olup olmadığı, tabi ise hesaplanan kur farklarının hangi işleme tabi tutulacağı hakkında Kurulumuz görüşü talep edilmektedir.


Bilindiği üzere, Kurulumuzun Seri : IX, No:1 sayılı ?Sermaye Piyasasındaki Mali Tablo ve Raporlara İlişkin İlke ve Kurallar Hakkında Tebliğ?inin (Tebliğ) ?Dövize Dayalı İşlemler? başlıklı 28?inci maddesinde; dövize dayalı işlemlerin işlem tarihinde geçerli kurlar esas alınarak muhasebeleştirilmesi gerektiği; değerleme gününde, işletmenin kasa ve bankalar hesabı içinde yer alan dövizleri ile dövize dayalı alacakları ve borçlarının; varsa oluşan borsa kur?u, borsa kur?unun bulunmaması halinde ise, Merkez Bankası?nca ilan edilen kurlar üzerinden değerleneceği ifade edilmektedir.


Diğer taraftan; anılan Tebliğin ?Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar? başlıklı (3) no.lu ekinde; ?Verilen Sipariş Avansları Hesabı?na ilgili olduğu siparişin niteliğine göre ?Stoklar? ya da ?Duran Varlıklar? ana hesap grupları içerisinde yer verilmiş olup, hesapta yurtiçinden veya yurtdışından satın alınmak üzere sipariş edilen stok veya duran varlıklarla ilgili olarak yapılan avans ödemelerinin izleneceği ve bu hesabın sipariş avanslarıyla ilgili giderleri de içerdiği belirtilmektedir. ?Verilen Sipariş Avansları? hesap kaleminin değerlemesi ise; bu hesapta izlenen siparişe konu olan varlık unsurlarının değerleme esaslarına tabi bulunmaktadır.

Yukarıda yer alan Tebliğ hükümleri değerlendirildiğinde; bedeli döviz olarak belirlenmiş sipariş avanslarının kur değerlemesine tabi tutulması; ancak, Tebliğin 9?uncu maddesinde belirtilen ?İhtiyatlılık Kavramı? uyarınca kur farklarının gelir tablosu ile ilişkilendirilmeksizin verilen siparişe konu olan varlığın maliyeti ile ilişkilendirilmek üzere, bilançoda geçici bir hesapta izlenmesi gerekmektedir.


Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.?


Muhtelif Yazarların Görüşü :


Dövizli sipariş avanslarının kur değerlemesi karşısındaki durumunu ele alan, tespit edebildiğimiz yazar görüşleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir :


Yazar Adı- Yayın -Görüş Özeti
Muzaffer KÖKVER
Ramazan YAKIŞIKLI
Vergi Dünyası
Eylül 1996
Avanslar VUK?nun 283 ve 287 nci maddeleri uyarınca kayıtlardaki TL. değeri ile değerlenir, yani kur değerlemesine tabi tutulamaz. Kur değerlemesi yapılırsa ortaya çıkan kur farkı gelir veya gider yazılmaz, siparişe konu işlemin maliyeti veya hasılatı ile ilişkilendirilmek üzere geçici bir hesapta bekletilir.

Necati UĞUR Maliye ve Sigorta Yorumları
1 Nisan 1997
Avanslar, borç ve alacaklar gibidir, kur değerlemesine tabi tutulur, kur farkları herhangi bir borç ve alacağın kur farkı gibi işlem görür.

Safiye ÖNGEN Yaklaşım
Ocak 1999
Avanslar dönem sonlarında kur değerlemesine tabi tutulabilir.

Yunus ŞENGÖZ Maliye ve Sigorta Yorumları
1 Eylül 1999
Avans, para borcu veya alacağını değil, mal veya hizmet verme veya alma edimini ifade eder. Sipariş iptal edilmediği sürece, para borcu veya alacağı sayılmaz, dolayısıyle dönem sonlarında kur değerlemesine tabi tutulamaz.

Yılmaz ÖZBALCI Oluş Sirküler
IV / 50
Yabancı para cinsinden alınan ve verilen avansların, diğer borç ve alacaklar gibi işleme tabi tutulması gerekir.

Sema KÜÇÜK Yaklaşım
Eylül 2000
Avans alacak veya borcu, diğer finansal alacak veya borçtan farksızdır.

Mehmet CANPOLAT Vergi Dünyası
Temmuz 2000
Avans, mal veya hizmet verme edimini içeren bir akit ile ilgili bulunduğu sürece ve akit bozulmadıkça "para borcu değildir? bu nedenle kur değerlemesine tabi tutulmaz. Akit bozulursa para borcuna dönüşür ve kur değerlemesini ancak o zaman gerektirir.

 

[metyo]

Ynt: Döviz Cinsinden Alınan Ve Verilen Avanslarda Kur Farkı Ve KDV Uygulaması

Merhabalar ;
Başıma gelen bir olaydan ötürü fikrinizi almak istiyorum.
Yurtdışına sene başında bir sözleşmeye istinaden yüklü miktarda usd transferi yaptık.(Mal bağlantısı)
Fakat anlaşma şartları yerine gelmediği için sözleşmeyi bozduk.Ve gönderdiğimiz avanslar kısım kısım geri ödeniyor bize.Avansı gönderdiğimiz ile aldığımız günler arasında oluşan kur farkları sizce nereye atılmalıdır.
yada şöyle bir yol izlenebilirmi.Gönderdiğimiz kurla avansın iadesini kayda almak mümkünmü?
Böylece kur farkı ile uğraşmak zorunda kalmayız.
Fikirleriniz bekliyorum.İyi çalışmalar....

 

[butterfly effect]

Ynt: Döviz Cinsinden Alınan Ve Verilen Avanslarda Kur Farkı Ve KDV Uygulaması

Sayın Başar SPK'nın görüşünü örnek göstermiş ve iyi bir noktaya değinmiş. Sonuçta SPK demişki, avanslar değerlenir ama maliyete eklenir. Bu durumda halk arasındaki tabirle değerleme yapılmamış olur. Çünkü sorulardaki değerlemedn kasıt bu tutarın gelir/gider yazılıp yazılamayacağıdır.

Sorunun bir kaç boyutu var.

1-Değerleme yapıp gelir/gider yazarsan vergi boyutu, muhattap vergi planlamandır, patronundur, yöneticidir.

2-Değerleme yapıp fatura kesersen Vergi boyutu + Alacak boyutu vardır. Muhattap alacağını ödemek istemeyen alıcıdır ki haklıdır (ben de ödemem)

3-Değerleme yapıp aktife atma veya geçici bir aktif/pasif hesapta bekletme boyutu, bu kaçak bir yöntemdir (SPK'nın yaptığı gibi). Muhattabı yoktur çünkü ne vergi planlamasında kullanabilirsiniz ne tahsil edbilirsiniz, belki amortisman ayırırsınız ( O da VUK kabul ederse).

Yani sonçta her bir işlem kendine münhasırdır ve avanslar deerlenir ya da değerlenmez diyip geçilemez. Her işlemi masaya yarı yatırmak gerekir. Yukarda soru soran arkadaşın vaksı gibi.

 

[butterfly effect]

Ynt: Döviz Cinsinden Alınan Ve Verilen Avanslarda Kur Farkı Ve KDV Uygulaması

Metyo'nun sorusunda ise yurtdışından gelen paraların değerleneceği ve kar/zarar ile ilişkilendirileceği açıktır.

Eğer ilk kuru kullanırsam ne olur diye bir soru gelmiş. Hiç birşey olmaz kur farkı gelir / giderinin adı değişir. Çünkü bu döviz bankaya ilk günkü kurdan kaydedileceği için banka hesabında kur farkı oluşacaktır.

Ama değerlerseniz hsapları net görürsünüz.

 

[asli275]

Aynı sorun bende biraz değişik. Bizde Yurt dışına avans yolladık ancak bir sözleşme mal anlaşması vs. bişey yok. Para 3 ay sonre geri geldi. Bu kez Kur düştüğü için Zarar ortaya çıktı. Bunu Kur zararına atmakta tereddütde kaldım ?