Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
- Konbuyu başlatan serdarusa
- Başlangıç tarihi
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
Evlilik nedeniyle istifa eden bayan " kocam benim çalışmamı istemiyor o nedenle işten ayrılıcam benim tazminatımı verin " demektedir.
İş arama izni ihbar öneli sırasında kullanılır. İşten ayrılan veya çıkarılan personel yeni iş bulsun, işveren de yerine adam bulsun diye konulmuştur.
Bu nedenle ne ihbar vardır ne de iş arama izni.
Evlilik nedeniyle istifa eden bayan " kocam benim çalışmamı istemiyor o nedenle işten ayrılıcam benim tazminatımı verin " demektedir.
İş arama izni ihbar öneli sırasında kullanılır. İşten ayrılan veya çıkarılan personel yeni iş bulsun, işveren de yerine adam bulsun diye konulmuştur.
Bu nedenle ne ihbar vardır ne de iş arama izni.
B
battibalikyangider
Ziyaretçi
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
İhbar Süresi Kadar Çalışmak Zorunda Değilsiniz.
T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 1997/14623
K. 1997/18913
T. 12.11.1997
? KIDEM TAZMİNATI ( Emekli Olmak Suretiyle İşyerinden Ayrılmış Olması - İhbar Tazminatı Talebi )
? İHBAR TAZMİNATI ( İşyerinden Ayrılan İşçinin Ayrılmadan Önce Karşı Tarafa Önel Vermesi Gerekip Gerekmeyeceği - Hizmet Sözleşmesinin Feshi )
? HİZMET SÖZLEŞMESİ ( Kıdem Tazminatından Yararlanabilmesi İçin Yaşlılık Sigortası Bakımından Bağlı Bulunduğu Kuruma Veya Sandığa Müracaat )
? ÖNEL VERME ( Askerlik Kadın İşçinin Evlenmesi Emeklilik Nedeni İle Hizmet Sözleşmesinin Feshi Halinde Önel Verme Zorunluluğunun Olmaması )
1475/m.14/3
ÖZET : Kıdem tazminatını gerektirecek şekilde askerlik evlenme ve süreklilik nedeni ile hizmet akdinin feshi halinde karşı tarafa ( işverene ) önel verme zorunluluğu yoktur.
DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, gecikme faiz alacağının ödetilmesi davalı ve karşı davacı ise ihbar tazminatının ödetilmesine Karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, asıl davayı hüküm altına almıştır. Karşı davayı ise kıdem hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş .ise de HUMK.nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2. Davacı emekli olmak suretiyle işyerinden ayrılmış olup bu konuda taraflar arasında bir uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık bu şekil de işyerinden ayrılan işçinin ayrılmadan önce karşı tarafa önel vermesi gerekip gerekmeyeceği noktasında toplanmaktadır. Dairemizin kararlılık kazanmış uygulamasına göre kıdem tazminatını gerektirecek şekilde askerlik, kadın işçinin evlenmesi somut olayda söz konusu olduğu gibi emeklilik nedeni ile hizmet sözleşmesinin feshi halinde karşı tarafa önel verme zorunluluğu yoktur. Bu bakımdan emekliye ayrılan davacı işçinin davalı bankaya önel vermeksizin işyerinden ayrılması nedeni ile davalı ve karşı davacı banka yararına ihbar tazminatının hüküm altına alınması hatalıdır.
3- 1475 sayılı iş Kanununun 14/3 madde uyarınca emeklilik nedeni ile işçinin kıdem tazminatından yararlanabilmesi için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunun belgelemesi şarttır. Somut olayda davalı işveren davacının emekliye hak kazandığını 26.8.1996 tarihinde öğrenmiş olduğuna göre kıdem tazminatı faiz başlangıç tarihi olarak bu öğrenme tarihinin dikkate alınarak hüküm kurulması icap eder.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebe pten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 12.11.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.
İhbar Süresi Kadar Çalışmak Zorunda Değilsiniz.
T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 1997/14623
K. 1997/18913
T. 12.11.1997
? KIDEM TAZMİNATI ( Emekli Olmak Suretiyle İşyerinden Ayrılmış Olması - İhbar Tazminatı Talebi )
? İHBAR TAZMİNATI ( İşyerinden Ayrılan İşçinin Ayrılmadan Önce Karşı Tarafa Önel Vermesi Gerekip Gerekmeyeceği - Hizmet Sözleşmesinin Feshi )
? HİZMET SÖZLEŞMESİ ( Kıdem Tazminatından Yararlanabilmesi İçin Yaşlılık Sigortası Bakımından Bağlı Bulunduğu Kuruma Veya Sandığa Müracaat )
? ÖNEL VERME ( Askerlik Kadın İşçinin Evlenmesi Emeklilik Nedeni İle Hizmet Sözleşmesinin Feshi Halinde Önel Verme Zorunluluğunun Olmaması )
1475/m.14/3
ÖZET : Kıdem tazminatını gerektirecek şekilde askerlik evlenme ve süreklilik nedeni ile hizmet akdinin feshi halinde karşı tarafa ( işverene ) önel verme zorunluluğu yoktur.
DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, gecikme faiz alacağının ödetilmesi davalı ve karşı davacı ise ihbar tazminatının ödetilmesine Karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, asıl davayı hüküm altına almıştır. Karşı davayı ise kıdem hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş .ise de HUMK.nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2. Davacı emekli olmak suretiyle işyerinden ayrılmış olup bu konuda taraflar arasında bir uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık bu şekil de işyerinden ayrılan işçinin ayrılmadan önce karşı tarafa önel vermesi gerekip gerekmeyeceği noktasında toplanmaktadır. Dairemizin kararlılık kazanmış uygulamasına göre kıdem tazminatını gerektirecek şekilde askerlik, kadın işçinin evlenmesi somut olayda söz konusu olduğu gibi emeklilik nedeni ile hizmet sözleşmesinin feshi halinde karşı tarafa önel verme zorunluluğu yoktur. Bu bakımdan emekliye ayrılan davacı işçinin davalı bankaya önel vermeksizin işyerinden ayrılması nedeni ile davalı ve karşı davacı banka yararına ihbar tazminatının hüküm altına alınması hatalıdır.
3- 1475 sayılı iş Kanununun 14/3 madde uyarınca emeklilik nedeni ile işçinin kıdem tazminatından yararlanabilmesi için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunun belgelemesi şarttır. Somut olayda davalı işveren davacının emekliye hak kazandığını 26.8.1996 tarihinde öğrenmiş olduğuna göre kıdem tazminatı faiz başlangıç tarihi olarak bu öğrenme tarihinin dikkate alınarak hüküm kurulması icap eder.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebe pten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 12.11.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.
B
battibalikyangider
Ziyaretçi
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
Ayrıca işten ayrıldıktan sonra ertesi gün bile işe girebilirsiniz ve bu sizin kıdem tazminatı hakkınızı kötüye kullandığınızı da göstermez.
T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
E. 1988/9-225
K. 1988/369
T. 27.4.1988
? KADININ EVLENME NEDENİYLE KIDEM TAZMİNATINI ALIP İŞTEN AYRILMASI ( Daha Sonra Başka Bir İşe Girmiş Olmasının Hakkın Kötüye Kullanılması Sayılamayacağı )
? HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI ( Evlendiği İçin Kıdem Tazminatını Alıp İşten Ayrılan Kadının Sonradan Başka Bir İşe Girebileceği )
? ÇALIŞMA HAKKI ( Evlendiği İçin Kıdem Tazminatını Alıp İşten Ayrılan Kadının Sonradan Başka Bir İşe Girebileceği )
1475/m.14
ÖZET : Evlenen kadının kıdem tazminatını alması, daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını yitirmesine yol açmaz.
DAVA : Taraflar arasındaki "alacak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İstanbul 6.İş Mahkemesi'nce davanın kabulüne dair verilen 1.10.1987 gün ve 713-973 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 26.11.1987 gün ve 10028-10420 sayılı ilamiyle; "...1- 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesi hükmüne göre evlenen kadın, evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde kendi arzusu ile hizmet akdini sona erdirdiği takdirde kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak burada Kanunun amacı, evlenme nedeni ile çalışmayacak olan kadının kıdem tazminatı isteyebileceğidir. Olayda davacı 8.7.1985 tarihinde evlenmiş ve aynı işyerinde çalışmasını sürdürdükten sonra 2.7.1986 tarihinde hizmet akdini sona erdirmiştir. Davalı, savunmasında, davacının bu fesihten kısa bir süre sonra Egebank'ın Mecidiyeköy Şubesi'nde işe girip çalışmaya başladığını bu durumda kıdem tazminatı istemesinin yasanın amacına aykırı olduğunu, hakkın suistimali teşkil ettiğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir. Gerçekten davacının hizmet aktini feshettikten kısa bir süre sonra başka bir işyerinde işe girdiği ve çalışmasını sürdürdüğü anlaşılırsa, bu hal kıdem tazminatı bakımından hakkın kötüye kullanılması halini teşkil eder ve kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmez. O halde, savunma üzerinde durulup gerekli araştırma ve inceleme yapılarak davacının başka işyerinde çalışmaya başladığı anlaşılırsa, isteği reddetmek, aksi hal gerçekleşirse şimdiki gibi kıdem tazminatını hüküm altına almak gerekir. Kabule göre de hüküm altına alınan miktar için de fesih tarihinden itibaren faize karar verilmesi gerekirken geriye gidilerek evlenme tarihinin faize başlangıç kabul edilmesi doğru değildir..."gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : 1475 sayılı İş Kanunu'nun değişik 14. maddesinin ikinci, fıkrası hükmünce hizmet akitlerinin "kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi" halinde kıdem tazminatına hak kazanılacaktır. Bu değişik hüküm kuşkusuz aile birliğini koruma amacıyla getirilmiş olup çalışma hayatını evlilikle birlikte gereği gibi yürütemeyeceği düşüncesinde olan kadına Yasa ile tanınmış bir olanaktır. Bir işyerinde çalışmakta iken evlenen bir kadın, Yasa'nın tanıdığı olanaktan yararlanarak kıdem tazminatını almak suretiyle ayrılmışsa, daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybettiğinden söz edilemez; diğer taraftan önceki işinden ayrılan kadın ayrılmasını hemen takiben çalışma ile evliliği öncekine göre daha kolaylıkla yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da sürdürebilir. Bu kuşkusuz subjektif bir değerlendirmedir. Olayda hakkın kötüye kullanılması söz konusu olmadığından direnme uygun bulunmakla onanması gerekir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun direnme kararının ONANMASINA, ilk görüşmede üçte iki çoğunluk oluşmadığından ikinci görüşmede salt çoğunlukla, 27.4.1988 gününde karar verildi. KARŞI OY YAZISI :
1475 Sayılı İş Kanunu'nun, 14. maddesine 29.7.1983 gün ve 2869 sayılı Yasa'nın 3. maddesiyle getirilen "hizmet aktinin... kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi ... halinde... kıdem tazminatı ödenir" hükmünün uygulanmasıyla ilgilidir. Gerçekten bu Yasa hükmüne göre, kadının evlendiğini ve evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde hizmet aktini sona erdirdiğini işverene bildirmesi halinde, işverenin kıdem tazminatını ödemesi gerekir. Bunun için başkaca bir şart gerekmez ve herhangi bir sebep bildirmeye de lüzum yoktur.
Ancak, bu hak mutlak değildir. MK'nin 2.maddesinde öngördüğü üzere, herkes haklarını kullanmakta ve bu borçlarını ifada hüsnüniyet kaidelerine riayetle mükelleftir.
Yine belirlemek gerekir ki bir hak, ilişkin bulunduğu Yasa hükmünün amacına uygun olarak kullanıldığı takdirde doğar. İyiniyetle kullanılmayan bir hak, yasanın amacına uygun olmayacağı için o konuda hakkın doğumundan da söz edilemez.
Burada Yasa'nın amacı, kocası tarafından çalışmasına izin verilmeyen ya da bütün mesaisini evine-ailesine hasretmek üzere hizmet aktini sona erdirmek isteyen kadına kıdem tazminatı vermektir. Bunun için de bir yıllık düşünme ve hazırlık süresi tanınmıştır.
Gerçi, bu sebeplerin gerçekleşmesi şartı Yasa'da açıklanmış değildir. Ancak açıklanmasına lüzum yoktur. Zira metnin içeriğinde-özünde bu anlam zaten vardır. Bu hakkın çalışan her kadına veya erkeğe verilmesinde, yeni evlenen kadına verilmiş olması, maddeyi başka şekilde yorumlamaya müsait değildir.
Şu halde, Yasa'nın amacını oluşturan bu sebepler olayda yoksa, yani kadın işçi evlenmesine rağmen bir işverenin işyerinde çalışmasını sürdürecekse, kıdem tazminatını almaya hak kazanamayacaktır.
Olayda, davacı kadın bir bankada çalışmakta iken evlenmiş ve evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde hizmet aktini sona erdirdiğini işverene bildirmiş ise de, davalı savunmasında; davacının hemen, hatta yıllık ücretli iznini kullanmakta olduğu bir sırada aynı semtte bir başka banka şubesinde işe girerek hizmet aktiyle çalışmasını sürdürdüğünü bildirmiştir.
Gerçekten durum böyle ise, ortadan bir hakkın suistimali söz konusu olmak gerekir. Hem çalışmayı sürdürmek, hem de kıdem tazminatı almak yasanın amacıyla ve kıdem tazminatının niteliğiyle bağdaşmaz.
Bu tazminat, evlenen kadına ödenmesi gereken bir evlilik ikramiyesi değildir.
Bu itibarla davacının kısa bir süre sonra bir bankada çalışmaya başlayıp başlamadığının araştırılması yolundaki dairenin bozma kararına karşı direnme kararının bozulması gerektiği kanaatiyle, çoğunluk görüşünden ayrılıyoruz.
Ayrıca işten ayrıldıktan sonra ertesi gün bile işe girebilirsiniz ve bu sizin kıdem tazminatı hakkınızı kötüye kullandığınızı da göstermez.
T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
E. 1988/9-225
K. 1988/369
T. 27.4.1988
? KADININ EVLENME NEDENİYLE KIDEM TAZMİNATINI ALIP İŞTEN AYRILMASI ( Daha Sonra Başka Bir İşe Girmiş Olmasının Hakkın Kötüye Kullanılması Sayılamayacağı )
? HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI ( Evlendiği İçin Kıdem Tazminatını Alıp İşten Ayrılan Kadının Sonradan Başka Bir İşe Girebileceği )
? ÇALIŞMA HAKKI ( Evlendiği İçin Kıdem Tazminatını Alıp İşten Ayrılan Kadının Sonradan Başka Bir İşe Girebileceği )
1475/m.14
ÖZET : Evlenen kadının kıdem tazminatını alması, daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını yitirmesine yol açmaz.
DAVA : Taraflar arasındaki "alacak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İstanbul 6.İş Mahkemesi'nce davanın kabulüne dair verilen 1.10.1987 gün ve 713-973 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 26.11.1987 gün ve 10028-10420 sayılı ilamiyle; "...1- 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesi hükmüne göre evlenen kadın, evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde kendi arzusu ile hizmet akdini sona erdirdiği takdirde kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak burada Kanunun amacı, evlenme nedeni ile çalışmayacak olan kadının kıdem tazminatı isteyebileceğidir. Olayda davacı 8.7.1985 tarihinde evlenmiş ve aynı işyerinde çalışmasını sürdürdükten sonra 2.7.1986 tarihinde hizmet akdini sona erdirmiştir. Davalı, savunmasında, davacının bu fesihten kısa bir süre sonra Egebank'ın Mecidiyeköy Şubesi'nde işe girip çalışmaya başladığını bu durumda kıdem tazminatı istemesinin yasanın amacına aykırı olduğunu, hakkın suistimali teşkil ettiğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir. Gerçekten davacının hizmet aktini feshettikten kısa bir süre sonra başka bir işyerinde işe girdiği ve çalışmasını sürdürdüğü anlaşılırsa, bu hal kıdem tazminatı bakımından hakkın kötüye kullanılması halini teşkil eder ve kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmez. O halde, savunma üzerinde durulup gerekli araştırma ve inceleme yapılarak davacının başka işyerinde çalışmaya başladığı anlaşılırsa, isteği reddetmek, aksi hal gerçekleşirse şimdiki gibi kıdem tazminatını hüküm altına almak gerekir. Kabule göre de hüküm altına alınan miktar için de fesih tarihinden itibaren faize karar verilmesi gerekirken geriye gidilerek evlenme tarihinin faize başlangıç kabul edilmesi doğru değildir..."gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : 1475 sayılı İş Kanunu'nun değişik 14. maddesinin ikinci, fıkrası hükmünce hizmet akitlerinin "kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi" halinde kıdem tazminatına hak kazanılacaktır. Bu değişik hüküm kuşkusuz aile birliğini koruma amacıyla getirilmiş olup çalışma hayatını evlilikle birlikte gereği gibi yürütemeyeceği düşüncesinde olan kadına Yasa ile tanınmış bir olanaktır. Bir işyerinde çalışmakta iken evlenen bir kadın, Yasa'nın tanıdığı olanaktan yararlanarak kıdem tazminatını almak suretiyle ayrılmışsa, daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybettiğinden söz edilemez; diğer taraftan önceki işinden ayrılan kadın ayrılmasını hemen takiben çalışma ile evliliği öncekine göre daha kolaylıkla yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da sürdürebilir. Bu kuşkusuz subjektif bir değerlendirmedir. Olayda hakkın kötüye kullanılması söz konusu olmadığından direnme uygun bulunmakla onanması gerekir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun direnme kararının ONANMASINA, ilk görüşmede üçte iki çoğunluk oluşmadığından ikinci görüşmede salt çoğunlukla, 27.4.1988 gününde karar verildi. KARŞI OY YAZISI :
1475 Sayılı İş Kanunu'nun, 14. maddesine 29.7.1983 gün ve 2869 sayılı Yasa'nın 3. maddesiyle getirilen "hizmet aktinin... kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi ... halinde... kıdem tazminatı ödenir" hükmünün uygulanmasıyla ilgilidir. Gerçekten bu Yasa hükmüne göre, kadının evlendiğini ve evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde hizmet aktini sona erdirdiğini işverene bildirmesi halinde, işverenin kıdem tazminatını ödemesi gerekir. Bunun için başkaca bir şart gerekmez ve herhangi bir sebep bildirmeye de lüzum yoktur.
Ancak, bu hak mutlak değildir. MK'nin 2.maddesinde öngördüğü üzere, herkes haklarını kullanmakta ve bu borçlarını ifada hüsnüniyet kaidelerine riayetle mükelleftir.
Yine belirlemek gerekir ki bir hak, ilişkin bulunduğu Yasa hükmünün amacına uygun olarak kullanıldığı takdirde doğar. İyiniyetle kullanılmayan bir hak, yasanın amacına uygun olmayacağı için o konuda hakkın doğumundan da söz edilemez.
Burada Yasa'nın amacı, kocası tarafından çalışmasına izin verilmeyen ya da bütün mesaisini evine-ailesine hasretmek üzere hizmet aktini sona erdirmek isteyen kadına kıdem tazminatı vermektir. Bunun için de bir yıllık düşünme ve hazırlık süresi tanınmıştır.
Gerçi, bu sebeplerin gerçekleşmesi şartı Yasa'da açıklanmış değildir. Ancak açıklanmasına lüzum yoktur. Zira metnin içeriğinde-özünde bu anlam zaten vardır. Bu hakkın çalışan her kadına veya erkeğe verilmesinde, yeni evlenen kadına verilmiş olması, maddeyi başka şekilde yorumlamaya müsait değildir.
Şu halde, Yasa'nın amacını oluşturan bu sebepler olayda yoksa, yani kadın işçi evlenmesine rağmen bir işverenin işyerinde çalışmasını sürdürecekse, kıdem tazminatını almaya hak kazanamayacaktır.
Olayda, davacı kadın bir bankada çalışmakta iken evlenmiş ve evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde hizmet aktini sona erdirdiğini işverene bildirmiş ise de, davalı savunmasında; davacının hemen, hatta yıllık ücretli iznini kullanmakta olduğu bir sırada aynı semtte bir başka banka şubesinde işe girerek hizmet aktiyle çalışmasını sürdürdüğünü bildirmiştir.
Gerçekten durum böyle ise, ortadan bir hakkın suistimali söz konusu olmak gerekir. Hem çalışmayı sürdürmek, hem de kıdem tazminatı almak yasanın amacıyla ve kıdem tazminatının niteliğiyle bağdaşmaz.
Bu tazminat, evlenen kadına ödenmesi gereken bir evlilik ikramiyesi değildir.
Bu itibarla davacının kısa bir süre sonra bir bankada çalışmaya başlayıp başlamadığının araştırılması yolundaki dairenin bozma kararına karşı direnme kararının bozulması gerektiği kanaatiyle, çoğunluk görüşünden ayrılıyoruz.
B
battibalikyangider
Ziyaretçi
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
Nizam beya bu konuda katılamıyorum ;
Burada kadın "kocam çalışmamı istemiyor" dememektedir. Tamamen 1475/14. md kendine vermiş olduğu bir hakkı kullanmaktadır. bu maddede geçen "evlilik sebebiyle" sözü için böyle bir anlayış yerleştirmek bana göre yanlıştır.
Madde 14 ? (Değişik birinci fıkra: 29/7/1983 - 2869/3 md.) Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:
1. İşveren tarafından bu Kanunun 17 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında,
2. İşçi tarafından bu Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca,
3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyle,
4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;
5. (Ek: 25/8/1999 - 4447/45 md.) 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,
_________________
(1) 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı Kanunun 120 nci maddesiyle, bu Kanunun 14 üncü maddesi hariç diğer maddeleri yürürlükten kaldırılmış ve metinden çıkartılmıştır.
Sayfa 1
4774
Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Devamen...
Burada kadının herhangi bir sebep ortaya sürmesine gerek yoktur. Sırf kendisi evlendikten sonra evine daha yakın bir işte çalışmak isteyebilir.
O iş yerinde eski sevgilisi vardır evlendikten sonra başka yerde çalışmak isteyebilir. O iş yerinde çok yoruluyordur kocasına zaman ayırmak istiyordur.... bir kadının neden bu feshi yaptığının sebebi kadının kendi arzusuna bırakılmıştır.
saygılar
Nizam beya bu konuda katılamıyorum ;
Burada kadın "kocam çalışmamı istemiyor" dememektedir. Tamamen 1475/14. md kendine vermiş olduğu bir hakkı kullanmaktadır. bu maddede geçen "evlilik sebebiyle" sözü için böyle bir anlayış yerleştirmek bana göre yanlıştır.
Madde 14 ? (Değişik birinci fıkra: 29/7/1983 - 2869/3 md.) Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:
1. İşveren tarafından bu Kanunun 17 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında,
2. İşçi tarafından bu Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca,
3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyle,
4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;
5. (Ek: 25/8/1999 - 4447/45 md.) 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,
_________________
(1) 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı Kanunun 120 nci maddesiyle, bu Kanunun 14 üncü maddesi hariç diğer maddeleri yürürlükten kaldırılmış ve metinden çıkartılmıştır.
Sayfa 1
4774
Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Devamen...
Burada kadının herhangi bir sebep ortaya sürmesine gerek yoktur. Sırf kendisi evlendikten sonra evine daha yakın bir işte çalışmak isteyebilir.
O iş yerinde eski sevgilisi vardır evlendikten sonra başka yerde çalışmak isteyebilir. O iş yerinde çok yoruluyordur kocasına zaman ayırmak istiyordur.... bir kadının neden bu feshi yaptığının sebebi kadının kendi arzusuna bırakılmıştır.
saygılar
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
herkese merhabalar,
evlilik nedeniyle işten ayrılmanız durumunda işveren size iş arama izni vermeyecektir.
ayrıca evlilik nedeniyle işyerinizden kıdem tazminatızı alıp, çok kısa zamanda başka bir iş yerinde çalışmanız muvazaa kapsamında değerlendirilip aldığınız tazminat sizden yasal faizi ile geri istenebilecektir .
saygılarımla..
herkese merhabalar,
evlilik nedeniyle işten ayrılmanız durumunda işveren size iş arama izni vermeyecektir.
ayrıca evlilik nedeniyle işyerinizden kıdem tazminatızı alıp, çok kısa zamanda başka bir iş yerinde çalışmanız muvazaa kapsamında değerlendirilip aldığınız tazminat sizden yasal faizi ile geri istenebilecektir .
saygılarımla..
B
battibalikyangider
Ziyaretçi
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
Sayın meslektaş görüşünüzü neye dayanarak desteklediğinizi, yargı kararı veya kanun maddesini yazabilir misiniz? Ben mi gözden kaçırdım bir düzenleme mi oldu?
bora123 ' Alıntı:
Sayın meslektaş görüşünüzü neye dayanarak desteklediğinizi, yargı kararı veya kanun maddesini yazabilir misiniz? Ben mi gözden kaçırdım bir düzenleme mi oldu?
B
battibalikyangider
Ziyaretçi
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
Evlenme nedeniyle kıdem tazminatını alan kadın işçi yeniden çalışabilir mi?
--------------------------------------------------------------------------------
Evlenme nedeniyle kıdem tazminatını alan kadın işçi yeniden çalışabilir mi?
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK (Sorular-Cevaplar) Resul Kurt
Halen yürürlükte olan 1475 sayılı İş Kanunu'nun kıdem tazminatına ilişkin 14. maddesi uyarınca, kadın işçiler, evlendikten sonra bir yıl içinde hizmet akdini feshetmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanmaktadırlar. Bu hak, sadece kadın işçiye verilmiştir. Bu haktan yararlanabilmek için kadın işçinin evliliğinin ilk evlilik olması zorunluluğu bulunmaktadır.
işverenin bu maddeye dayanarak iş akdini feshetmesi yetkisi yoktur. Bu düzenlemeye istinaden kadın işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için öncelikle, kadın işçinin hizmet akdinin devam ediyor olması gerekmektedir. Kadın işçinin, hizmet akdi kıdem tazminatı almasını hak etmeyecek şekilde sona erdikten bir süre sonra evlenmesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi söz konusu olmayacaktır. Bu nedenle, işçinin hizmet akdinin devam etmesi önemli bir koşuldur. İkinci bir koşul ise, iş akdi devam eden kadın işçinin evlenmesi halinde, bir yıl içinde evlendiğini belirterek işverenden kıdem tazminatını istemesi gerekmektedir. Evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde hizmet akdinin feshedilmemesi ve işverenden kıdem tazminatı istenmemesi halinde işçinin bu hakkı kaybolmaktadır. Üçüncü bir koşul, hizmet akdinin belirsiz süreli hizmet akdi olması gerektiğidir. Çünkü, belirli süreli hizmet akitlerinde işçinin, sürenin bitimine kadar çalışmaya devam edeceği öngörülmüştür. İşçi, ancak haklı bir nedenin olması halinde iş akdini feshedebilecektir.
Kadın işçi kıdem tazminatını aldıktan sonra eşinden boşanmışsa, kıdem tazminatı hakkı bundan olumsuz etkilenmez. Yargıtay'a göre; işverenden kıdem tazminatı alabilmek için eşinden boşanarak daha sonra aynı kişiyle yeniden evlenerek, bu evlenme dolayısıyla işten ayrılarak kıdem tazminatı talep etmek bir hakkın kötüye kullanılması ve kanuna karşı hile sayılır ve bu durumda ödenen kıdem tazminatı geri istenilebilir.
Evlenme nedeniyle işten ayrılarak kıdem tazminatı alan kadın işçinin daha sonra tekrar işe girmesi halinde kıdem tazminatı ödeyen eski işvereniyle çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun bir kararında "...Kadın işçiye tanınan bu hak aile birliğini koruma amacıyla getirilmiş olup çalışma hayatını evlilikle birlikte gereği gibi yürütemeyeceği düşüncesinde olan kadına yasa ile tanınmış bir olanaktır. Bir işyerinde çalışmakta iken evlenen bir kadın, yasanın tanıdığı olanaktan yararlanarak kıdem tazminatını almak suretiyle ayrılmışsa daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybettiğinden söz edilemez. Diğer taraftan önceki işinden ayrılan kadın ayrılmasını hemen takiben çalışma hayatı ile evliliği öncekine göre daha kolaylıkla yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da sürdürebilir" denilmek suretiyle, işverenin söz konusu durumdaki kadın işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlü olduğu gibi tazminatı ödemiş ise, iadesini de talep edemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Evlenme nedeniyle kıdem tazminatını alan kadın işçi yeniden çalışabilir mi?
--------------------------------------------------------------------------------
Evlenme nedeniyle kıdem tazminatını alan kadın işçi yeniden çalışabilir mi?
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK (Sorular-Cevaplar) Resul Kurt
Halen yürürlükte olan 1475 sayılı İş Kanunu'nun kıdem tazminatına ilişkin 14. maddesi uyarınca, kadın işçiler, evlendikten sonra bir yıl içinde hizmet akdini feshetmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanmaktadırlar. Bu hak, sadece kadın işçiye verilmiştir. Bu haktan yararlanabilmek için kadın işçinin evliliğinin ilk evlilik olması zorunluluğu bulunmaktadır.
işverenin bu maddeye dayanarak iş akdini feshetmesi yetkisi yoktur. Bu düzenlemeye istinaden kadın işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için öncelikle, kadın işçinin hizmet akdinin devam ediyor olması gerekmektedir. Kadın işçinin, hizmet akdi kıdem tazminatı almasını hak etmeyecek şekilde sona erdikten bir süre sonra evlenmesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi söz konusu olmayacaktır. Bu nedenle, işçinin hizmet akdinin devam etmesi önemli bir koşuldur. İkinci bir koşul ise, iş akdi devam eden kadın işçinin evlenmesi halinde, bir yıl içinde evlendiğini belirterek işverenden kıdem tazminatını istemesi gerekmektedir. Evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde hizmet akdinin feshedilmemesi ve işverenden kıdem tazminatı istenmemesi halinde işçinin bu hakkı kaybolmaktadır. Üçüncü bir koşul, hizmet akdinin belirsiz süreli hizmet akdi olması gerektiğidir. Çünkü, belirli süreli hizmet akitlerinde işçinin, sürenin bitimine kadar çalışmaya devam edeceği öngörülmüştür. İşçi, ancak haklı bir nedenin olması halinde iş akdini feshedebilecektir.
Kadın işçi kıdem tazminatını aldıktan sonra eşinden boşanmışsa, kıdem tazminatı hakkı bundan olumsuz etkilenmez. Yargıtay'a göre; işverenden kıdem tazminatı alabilmek için eşinden boşanarak daha sonra aynı kişiyle yeniden evlenerek, bu evlenme dolayısıyla işten ayrılarak kıdem tazminatı talep etmek bir hakkın kötüye kullanılması ve kanuna karşı hile sayılır ve bu durumda ödenen kıdem tazminatı geri istenilebilir.
Evlenme nedeniyle işten ayrılarak kıdem tazminatı alan kadın işçinin daha sonra tekrar işe girmesi halinde kıdem tazminatı ödeyen eski işvereniyle çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun bir kararında "...Kadın işçiye tanınan bu hak aile birliğini koruma amacıyla getirilmiş olup çalışma hayatını evlilikle birlikte gereği gibi yürütemeyeceği düşüncesinde olan kadına yasa ile tanınmış bir olanaktır. Bir işyerinde çalışmakta iken evlenen bir kadın, yasanın tanıdığı olanaktan yararlanarak kıdem tazminatını almak suretiyle ayrılmışsa daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybettiğinden söz edilemez. Diğer taraftan önceki işinden ayrılan kadın ayrılmasını hemen takiben çalışma hayatı ile evliliği öncekine göre daha kolaylıkla yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da sürdürebilir" denilmek suretiyle, işverenin söz konusu durumdaki kadın işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlü olduğu gibi tazminatı ödemiş ise, iadesini de talep edemeyeceği hükme bağlanmıştır.
B
battibalikyangider
Ziyaretçi
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
11 Ekim 2006
Alomaliye.com
Cumhur Sinan ÖZDEMİR
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İş Müfettişi -Ankara
[email protected]
EVLİLİK NEDENİYLE KADIN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİRMESİ VE UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR
Kadın işçilerin evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirmesine yönelik uygulamada tereddütlerin oluştuğu, özellikle bayan okuyucuların gönderdiği e-maillerden anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere; 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 120 ve geçici 6.maddesi gereği ?Kıdem tazminatı için bir kıdem tazminatı fonu kurulur. Kıdem tazminatı fonuna ilişkin Kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar işçilerin kıdemleri için 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesi hükümlerine göre kıdem tazminatı hakları saklıdır?.
Uygulamada, ülkemizde kadın işçilerin evlilik nedeniyle işi bıraktıkları, kıdem tazminatına hak kazanmalarına rağmen, işverenlerinden talep etmedikleri, işverenlerin de durumu ?istifa? şeklinde yorumladıkları görülmektedir.
Uygulamada Oluşan Tereddütlere İlişkin Açıklama
1- Kıdem Tazminatı:
a-) 1475 Sayılı İş Kanunu'nun, 14. maddesi, kıdem tazminatına hak kazanma koşullarını belirtmiştir. 14. madde hükmüne göre ?...kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi... hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için aynı oran üzerinden ödeme yapılır?. Yasal düzenleme çok net, kadın işçi çalıştığı süre ile orantılı kıdem tazminatını alacaktır.
b-) Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde iş sözleşmesini feshetmesi ve kıdem tazminatını işverenden talep etmesi gerekir. Aksi halde bu haktan yararlanamaz.
c-) Kadın işçinin bu haktan yararlanabilmesi için iş sözleşmesinin devam ediyor olması şarttır.
d-) Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirme hakkı sadece kadın işçiye verilmiştir. İşveren ve/veya erkek işçi bu yasal gerekçe ile iş sözleşmesini sona erdiremez.
e-) Kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır; Örneğin; 01.01.2004 tarihinde işe giren ve 01.02.2006 tarihinde evlilik gerekçesiyle işi bırakan aylık 750 YTL brüt ücret üzerinden maaş alan kadın işçinin toplam hizmet süresi 2 yıl 1 aydır.
Aylık Brüt Ücret x 2 yıl = 750 x 2 = 1.500 YTL
Aylık Brüt Ücret
12) x 1 ay= 750:12=62,50 x1 = 62,50 YTL
Toplam Kıdem Ücreti (Brüt) : 1.500 + 62,50= 1.562,50 YTL
1.562,50 x 0,006 = 9,38 YTL[1]
Net Ödeme : 1.562,50-9,38 =1.553,12 YTL
Kadın işçiye; 1.553,12 YTL kıdem tazminatı ödenecektir.
2- İhbar Tazminatı (İşçi Yönünden)
a-) Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdiren kadın işçi ihbar tazminatı alamaz.
b-) Kadın işçi ihbar öneli kullanmış da olsa ihbar tazminatı alamaz.Örneğin;Bayan A evleneli 4 ay olmuştur. Özel bir şirkette çalışmaktadır. Toplam hizmet süresi 7 yıldır. İşverenin talebi doğrultusunda 8 haftalık önel süresince çalışmıştır. Önel süresi sonunda iş sözleşmesi son bulmuştur. Bayan A kıdem tazminatı alacaktır. İhbar tazminatı alamaz
3- İhbar Tazminatı (İşveren Yönünden)
a-) Yargıtay Kararına göre[2]; Kıdem tazminatını gerektirecek şekilde kadın işçinin evlenmesi nedeni ile iş sözleşmesinin feshi halinde karşı tarafa önel verme zorunluluğu yoktur. Benim kanaatimde bu yöndedir. Kadın işçinin, evlenme nedeniyle iş sözleşmesini fesih ederken bildirim önellerine uyma zorunluluğu yoktur. Yasal düzenleme de aksi bir hüküm yoktur. 4857 sayılı İş Kanunu?nun, 17.maddesindeki bildirim önelleri mülga 1475 sayılı İş Kanunu?nun 13. maddesinde de aynen yer almıştır. Bildirim şartı olsaydı mülga 1475 sayılı İş Kanunu?nun yürürlükte olan 14. maddesinin, aynı kanunun 13. maddesine de atıfta bulunulması gerekirdi. Ayrıca mülga 1475 sayılı İş Kanunu?nun yürürlükte olan 14. maddesinde ??kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle??yer alan ifadede işçi nasıl ki daha önceden öleceğini bildirim önellerine göre işverene bildiremez ise evlenme nedeniyle işten ayrılma mazereti de veya bağlacıyla ölüm sebebiyle birlikte kullanılmakta olduğundan sanki istediği zaman iş sözleşmesini sona erdirebilir şeklinde bir anlam da çıkmaktadır.
b-) Kadın işçinin ihbar öneli vermeden evlendikten itibaren bir yıl içinde işverene müracaat ederek kıdem tazminatı talep etmesi halinde, ihbar öneli vermediği gerekçe gösterilerek kadın işçiden ihbar tazminatı istenemez, ödenen kıdem tazminatından, ihbar tazminatı adı altında kesinti yapılamaz.
4- Diğer Hususlar
a-) İş Kanunu'nun 14. maddesindeki hüküm 'kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi' şeklindedir. Yasal düzenlemeden anlaşılacağı üzere iş sözleşmesini sona erdirebileceği süre evlilik tarihini takip eden 10. günde olabilir, 1 yıllık sürenin dolmasına 10 gün kala da olabilir. Bilindiği üzere işçilerin (kadın-erkek işçi ayrımı olmadan) evlenmelerde üç güne kadar izin hakları vardır ve bugünler iş Kanunu'nda çalışılmış gibi kabul edilir[3].
b-) Kocasından boşanarak çok kısa bir süre sonra boşandığı kocasıyla tekrar evlenen kadın işçinin kıdem tazminatı alması, kanaatimce hakkın kötüye kullanılmasıdır. Böyle bir durumda hakkın kötüye kullanıldığını kanıtlamak şartıyla işveren ödeme yapmaktan imtina edebilir ve/veya ödeme yapıldı ise ödediği miktarı geri isteyebilir[4].
c-) Evlenme nedeniyle kıdem tazminatı alarak işten ayrılan kadın işçinin daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybettiğinden söz edilemez. Önceki işinden ayrıldıktan hemen sonra, işten ayrıldığının ertesi günü dahi kolaylıkla yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da sürdürebilir[5].
d-) Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirmek isteyen kadın işçinin evlilik tarihini takip eden 1 yıl içinde, işverenliğe dilekçe ve ekinde evlenme cüzdan fotokopisini içerecek şekilde müracaat ederek, kıdem tazminatı talep etmesi gerekir. Bilindiği üzere kıdem tazminatının ödenmesi için iş sözleşmesinin son bulduğu tarihte, kıdem tazminatının ödenmesi şartlarından biri olan çalışılmış sürelerin toplam 1 yılı doldurmuş olması gerekir. Aksi halde kıdem tazminatı ödenmez. Örneğin; 01.01.2004 tarihinde işe giren, 01.11.2005 tarihinde evlenen kadın işçi 30.10.2006 tarihine kadar kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilecektir.
e-) Evlenen kadın işçiye müracaatı halinde kıdem tazminatını ödemeyen işveren hakkında kadın işçiler doğrudan İş Mahkemesine müracaat edebilecekleri gibi, idari yönden incelenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına veya Bölge Müdürlüklerine şikayette bulunabilirler.
Sonuç:
Ülke gerçeklerine uygun çalışma yaşamının en iyi düzenlemelerinden biri olan, 1475 Sayılı iş Kanunu'nun 14. maddesinde belirtilen; 'kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde kendi arzusu ile iş sözleşmesini sona erdirmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanacağı' hükmünün tüm çalışan kadın işçiler tarafından bilinmesi hak kayıplarının önlenmesi açısından önemlidir.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Kıdem tazminatı ödenirken sadece damga vergisi kesilir.
[2] Yargıtay 9.Hukuk Dairesi 19.02.1997,E.1996/19763-K.1997/2758
[3] 4857 sayılı Iş Kanunu Md:46 ve 55
[4] Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 14.02.1996- E.1996/8-37-K.1990/82
[5] Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 27.04.1988- E.1988/9-225-K.1988/369
11 Ekim 2006
Alomaliye.com
Cumhur Sinan ÖZDEMİR
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İş Müfettişi -Ankara
[email protected]
EVLİLİK NEDENİYLE KADIN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİRMESİ VE UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR
Kadın işçilerin evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirmesine yönelik uygulamada tereddütlerin oluştuğu, özellikle bayan okuyucuların gönderdiği e-maillerden anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere; 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 120 ve geçici 6.maddesi gereği ?Kıdem tazminatı için bir kıdem tazminatı fonu kurulur. Kıdem tazminatı fonuna ilişkin Kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar işçilerin kıdemleri için 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesi hükümlerine göre kıdem tazminatı hakları saklıdır?.
Uygulamada, ülkemizde kadın işçilerin evlilik nedeniyle işi bıraktıkları, kıdem tazminatına hak kazanmalarına rağmen, işverenlerinden talep etmedikleri, işverenlerin de durumu ?istifa? şeklinde yorumladıkları görülmektedir.
Uygulamada Oluşan Tereddütlere İlişkin Açıklama
1- Kıdem Tazminatı:
a-) 1475 Sayılı İş Kanunu'nun, 14. maddesi, kıdem tazminatına hak kazanma koşullarını belirtmiştir. 14. madde hükmüne göre ?...kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi... hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için aynı oran üzerinden ödeme yapılır?. Yasal düzenleme çok net, kadın işçi çalıştığı süre ile orantılı kıdem tazminatını alacaktır.
b-) Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde iş sözleşmesini feshetmesi ve kıdem tazminatını işverenden talep etmesi gerekir. Aksi halde bu haktan yararlanamaz.
c-) Kadın işçinin bu haktan yararlanabilmesi için iş sözleşmesinin devam ediyor olması şarttır.
d-) Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirme hakkı sadece kadın işçiye verilmiştir. İşveren ve/veya erkek işçi bu yasal gerekçe ile iş sözleşmesini sona erdiremez.
e-) Kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır; Örneğin; 01.01.2004 tarihinde işe giren ve 01.02.2006 tarihinde evlilik gerekçesiyle işi bırakan aylık 750 YTL brüt ücret üzerinden maaş alan kadın işçinin toplam hizmet süresi 2 yıl 1 aydır.
Aylık Brüt Ücret x 2 yıl = 750 x 2 = 1.500 YTL
Aylık Brüt Ücret
12) x 1 ay= 750:12=62,50 x1 = 62,50 YTLToplam Kıdem Ücreti (Brüt) : 1.500 + 62,50= 1.562,50 YTL
1.562,50 x 0,006 = 9,38 YTL[1]
Net Ödeme : 1.562,50-9,38 =1.553,12 YTL
Kadın işçiye; 1.553,12 YTL kıdem tazminatı ödenecektir.
2- İhbar Tazminatı (İşçi Yönünden)
a-) Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdiren kadın işçi ihbar tazminatı alamaz.
b-) Kadın işçi ihbar öneli kullanmış da olsa ihbar tazminatı alamaz.Örneğin;Bayan A evleneli 4 ay olmuştur. Özel bir şirkette çalışmaktadır. Toplam hizmet süresi 7 yıldır. İşverenin talebi doğrultusunda 8 haftalık önel süresince çalışmıştır. Önel süresi sonunda iş sözleşmesi son bulmuştur. Bayan A kıdem tazminatı alacaktır. İhbar tazminatı alamaz
3- İhbar Tazminatı (İşveren Yönünden)
a-) Yargıtay Kararına göre[2]; Kıdem tazminatını gerektirecek şekilde kadın işçinin evlenmesi nedeni ile iş sözleşmesinin feshi halinde karşı tarafa önel verme zorunluluğu yoktur. Benim kanaatimde bu yöndedir. Kadın işçinin, evlenme nedeniyle iş sözleşmesini fesih ederken bildirim önellerine uyma zorunluluğu yoktur. Yasal düzenleme de aksi bir hüküm yoktur. 4857 sayılı İş Kanunu?nun, 17.maddesindeki bildirim önelleri mülga 1475 sayılı İş Kanunu?nun 13. maddesinde de aynen yer almıştır. Bildirim şartı olsaydı mülga 1475 sayılı İş Kanunu?nun yürürlükte olan 14. maddesinin, aynı kanunun 13. maddesine de atıfta bulunulması gerekirdi. Ayrıca mülga 1475 sayılı İş Kanunu?nun yürürlükte olan 14. maddesinde ??kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle??yer alan ifadede işçi nasıl ki daha önceden öleceğini bildirim önellerine göre işverene bildiremez ise evlenme nedeniyle işten ayrılma mazereti de veya bağlacıyla ölüm sebebiyle birlikte kullanılmakta olduğundan sanki istediği zaman iş sözleşmesini sona erdirebilir şeklinde bir anlam da çıkmaktadır.
b-) Kadın işçinin ihbar öneli vermeden evlendikten itibaren bir yıl içinde işverene müracaat ederek kıdem tazminatı talep etmesi halinde, ihbar öneli vermediği gerekçe gösterilerek kadın işçiden ihbar tazminatı istenemez, ödenen kıdem tazminatından, ihbar tazminatı adı altında kesinti yapılamaz.
4- Diğer Hususlar
a-) İş Kanunu'nun 14. maddesindeki hüküm 'kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi' şeklindedir. Yasal düzenlemeden anlaşılacağı üzere iş sözleşmesini sona erdirebileceği süre evlilik tarihini takip eden 10. günde olabilir, 1 yıllık sürenin dolmasına 10 gün kala da olabilir. Bilindiği üzere işçilerin (kadın-erkek işçi ayrımı olmadan) evlenmelerde üç güne kadar izin hakları vardır ve bugünler iş Kanunu'nda çalışılmış gibi kabul edilir[3].
b-) Kocasından boşanarak çok kısa bir süre sonra boşandığı kocasıyla tekrar evlenen kadın işçinin kıdem tazminatı alması, kanaatimce hakkın kötüye kullanılmasıdır. Böyle bir durumda hakkın kötüye kullanıldığını kanıtlamak şartıyla işveren ödeme yapmaktan imtina edebilir ve/veya ödeme yapıldı ise ödediği miktarı geri isteyebilir[4].
c-) Evlenme nedeniyle kıdem tazminatı alarak işten ayrılan kadın işçinin daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybettiğinden söz edilemez. Önceki işinden ayrıldıktan hemen sonra, işten ayrıldığının ertesi günü dahi kolaylıkla yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da sürdürebilir[5].
d-) Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirmek isteyen kadın işçinin evlilik tarihini takip eden 1 yıl içinde, işverenliğe dilekçe ve ekinde evlenme cüzdan fotokopisini içerecek şekilde müracaat ederek, kıdem tazminatı talep etmesi gerekir. Bilindiği üzere kıdem tazminatının ödenmesi için iş sözleşmesinin son bulduğu tarihte, kıdem tazminatının ödenmesi şartlarından biri olan çalışılmış sürelerin toplam 1 yılı doldurmuş olması gerekir. Aksi halde kıdem tazminatı ödenmez. Örneğin; 01.01.2004 tarihinde işe giren, 01.11.2005 tarihinde evlenen kadın işçi 30.10.2006 tarihine kadar kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilecektir.
e-) Evlenen kadın işçiye müracaatı halinde kıdem tazminatını ödemeyen işveren hakkında kadın işçiler doğrudan İş Mahkemesine müracaat edebilecekleri gibi, idari yönden incelenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına veya Bölge Müdürlüklerine şikayette bulunabilirler.
Sonuç:
Ülke gerçeklerine uygun çalışma yaşamının en iyi düzenlemelerinden biri olan, 1475 Sayılı iş Kanunu'nun 14. maddesinde belirtilen; 'kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde kendi arzusu ile iş sözleşmesini sona erdirmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanacağı' hükmünün tüm çalışan kadın işçiler tarafından bilinmesi hak kayıplarının önlenmesi açısından önemlidir.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Kıdem tazminatı ödenirken sadece damga vergisi kesilir.
[2] Yargıtay 9.Hukuk Dairesi 19.02.1997,E.1996/19763-K.1997/2758
[3] 4857 sayılı Iş Kanunu Md:46 ve 55
[4] Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 14.02.1996- E.1996/8-37-K.1990/82
[5] Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 27.04.1988- E.1988/9-225-K.1988/369
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
Evliyken çalışıyor olan kadının boşanıp bir süre sonra tekrar aynı kişiyle evlenmesinde ve bu evlilik nedeniyle sözleşmeyi feshetmesinde (belki ) muvazaa aranabilir.
Ancak çalışıyorken evlenen ve evlilik nedeniyle sözleşmesini 1 yıl içind efesheden kadın çalışan kıdem tazminatına hak kazanır.
Bu sebeple ayrılan kadın,
- artık evlendim, eşim çalışmamı istemiyor
- evlendikten sonra ortaya çıkan aile düzeni içinde eşim bu işyerinde çalışmamı istemiyor,
- evlendikten sonra değişen ikamet adresim nedeniyle işyerime-evime ulaşımım zorlaştığından,
...
-artık çalışmayacağım
- başka bir işte çalışmak durumundayım diyebilir.
Evlilik çalışma özgürlüğünü kısıtlayan bir durum değildir iş kanunu açısından
Evliyken çalışıyor olan kadının boşanıp bir süre sonra tekrar aynı kişiyle evlenmesinde ve bu evlilik nedeniyle sözleşmeyi feshetmesinde (belki ) muvazaa aranabilir.
Ancak çalışıyorken evlenen ve evlilik nedeniyle sözleşmesini 1 yıl içind efesheden kadın çalışan kıdem tazminatına hak kazanır.
Bu sebeple ayrılan kadın,
- artık evlendim, eşim çalışmamı istemiyor
- evlendikten sonra ortaya çıkan aile düzeni içinde eşim bu işyerinde çalışmamı istemiyor,
- evlendikten sonra değişen ikamet adresim nedeniyle işyerime-evime ulaşımım zorlaştığından,
...
-artık çalışmayacağım
- başka bir işte çalışmak durumundayım diyebilir.
Evlilik çalışma özgürlüğünü kısıtlayan bir durum değildir iş kanunu açısından
- Üyelik
- 30 May 2011
- Mesajlar
- 6
Ynt: Evlilik nedeniyle istifa ettim; is arama izni kullanabilir miyim???
arkadaslar nisanlım işyeri ile sorun yasıyor, yaklasık 2 bucuk senedir aynı işyerinde calısıyor, şu anda raporlu ve ben bu raporlu zaman içinde nikah işlemlerini yaptırıp rapporlu zaman içinde nikah yapmak istiyorum ve rapor bitiminde işyerinde tekrar calısma yapmaksızın evlilik sebebi ile işten ayrılma dilekcesi vermek istiyorum, yani acıkcası su andan sonra bir daha o işyerine gitmesini istemiyorum ve evlilik sebebi ile işten ayrılma dilekçesi vermek istiyoruz,
1-- sorum su: rapor bitiminde zaten nikah yapmış olacağız, raporlu zamanda nikah yapmamıza bir engel varmı ? rapor bittiği tarihte dilekceyi verdiğimiz zaman nişanlımı halen calıstırma hakları varmı? yani ben nişanlımın aynı işyerinde su andan itibaren calısmasını hatta o işyerine gitmesini bile istemiyorum. evlilik sebebi ile işyerinden ayrılma dilekcesini verdiğimiz andan itibaren eşimin o işyerinde bulunmasına gerek varmı?
2-- eşimin o işyerinde 2 seneden bu yana fazla çalışma saatleri ve kullanmadığı yıllık izni var evlilik sebebi ile işden ayrılma dilekçesinde bu konuları da talep edebilirmiyiz?
3-- bu konuda şirketin bize yapabileceği herhangi bir pislik yani art niyetli davranısı olabilirmi? olabilirse bunlar nedir?
4-- ben eşimin aynı işyerinde bir saat bile durmasını istemiyorum ve eşimde bu konuda benimle hem fikir. yani nikahıda eşimin işyerinde sıkıntı yaşamasından dolayı 1 ay erken cektik. nikah yapıp raporunun bittiği tarih itibariyle evlilik sebebi ile işten ayrılma dilekçesini verip işden ayrılmak istiyoruz. ayrıca kıdem tazminatı, fazla çalışma saatlerinin belirlenmesi ve kullanmadığı yıllık izinlerin ücrete tab olarak ödenmesini de talep etmek istiyoruz, bunları istememizde herhangi bir sıkıntı cıkarmı ? eşim o işyerinde 1 gun bile kalırsa herhangi bir sebep bulup kanunlar dahilinde bir kulp takıp işden cıkartmaya calısacaklarından endişe duyuyorum. bu konuda bana yarımcı olursanız sevinirim.
şimdiden yardımlarınız için tşkk ederim ayrıca benim bu sıkıntılarıma hitaben kaba talak bir dilekce örneği yazarsanız beni co cok mutlu edersiniz ....
arkadaslar nisanlım işyeri ile sorun yasıyor, yaklasık 2 bucuk senedir aynı işyerinde calısıyor, şu anda raporlu ve ben bu raporlu zaman içinde nikah işlemlerini yaptırıp rapporlu zaman içinde nikah yapmak istiyorum ve rapor bitiminde işyerinde tekrar calısma yapmaksızın evlilik sebebi ile işten ayrılma dilekcesi vermek istiyorum, yani acıkcası su andan sonra bir daha o işyerine gitmesini istemiyorum ve evlilik sebebi ile işten ayrılma dilekçesi vermek istiyoruz,
1-- sorum su: rapor bitiminde zaten nikah yapmış olacağız, raporlu zamanda nikah yapmamıza bir engel varmı ? rapor bittiği tarihte dilekceyi verdiğimiz zaman nişanlımı halen calıstırma hakları varmı? yani ben nişanlımın aynı işyerinde su andan itibaren calısmasını hatta o işyerine gitmesini bile istemiyorum. evlilik sebebi ile işyerinden ayrılma dilekcesini verdiğimiz andan itibaren eşimin o işyerinde bulunmasına gerek varmı?
2-- eşimin o işyerinde 2 seneden bu yana fazla çalışma saatleri ve kullanmadığı yıllık izni var evlilik sebebi ile işden ayrılma dilekçesinde bu konuları da talep edebilirmiyiz?
3-- bu konuda şirketin bize yapabileceği herhangi bir pislik yani art niyetli davranısı olabilirmi? olabilirse bunlar nedir?
4-- ben eşimin aynı işyerinde bir saat bile durmasını istemiyorum ve eşimde bu konuda benimle hem fikir. yani nikahıda eşimin işyerinde sıkıntı yaşamasından dolayı 1 ay erken cektik. nikah yapıp raporunun bittiği tarih itibariyle evlilik sebebi ile işten ayrılma dilekçesini verip işden ayrılmak istiyoruz. ayrıca kıdem tazminatı, fazla çalışma saatlerinin belirlenmesi ve kullanmadığı yıllık izinlerin ücrete tab olarak ödenmesini de talep etmek istiyoruz, bunları istememizde herhangi bir sıkıntı cıkarmı ? eşim o işyerinde 1 gun bile kalırsa herhangi bir sebep bulup kanunlar dahilinde bir kulp takıp işden cıkartmaya calısacaklarından endişe duyuyorum. bu konuda bana yarımcı olursanız sevinirim.
şimdiden yardımlarınız için tşkk ederim ayrıca benim bu sıkıntılarıma hitaben kaba talak bir dilekce örneği yazarsanız beni co cok mutlu edersiniz ....
Benzer konular
-
-
-
Evlilik Nedeniyle İşçinin İşten Ayrılması Ve İşsizlik Maaşı Alması İçin Ne Yapılabilir ?
- Başlatan ozqryldz
- Cevaplar: 97
-
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılmaya Kıdem Tazminatı Vermiyorlar:((
- Başlatan salmonella
- Cevaplar: 11
-
-
-
-