Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

ferhat

Moderator
Forum Yönetimi
Üyelik
6 Haz 2005
Mesajlar
7,476
Konum
İSTANBUL
GEÇİCİ VERGİ NEDİR? UYGULAMA NASIL YAPILMALIDIR? BİR ÖRNEK

Tarih: 08.05.2008

Ticari kazanç sahipleri (basit usulde vergilendirilenler hariç) ile serbest meslek erbabı cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, bu Kanunun ticari veya mesleki kazancın tespitine ilişkin hükümlerine göre (indirim ve istisnalar ile Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri de dikkate alınarak) belirlenen ilgili hesap döneminin)(2000/1514 sayılı BKK ile üçer aylık Yürürlük; 01.01.2001) kazançları (42 nci madde kapsamına giren kazançlar ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanların bu işlerden sağladıkları kazançlar hariç) üzerinden 103
üncü maddede yer alan tarifenin ilk gelir dilimine uygulanan oranda geçici vergi öderler.

(4444 sayılı Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen fıkra, Yürürlük; 1.1.2000) Bakanlar Kurulu geçici vergi dönemlerini üç aya indirmeye, geçici verginin beyan süresini üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın ondördüncü günü, ödeme süresini ise onyedinci günü akşamı olarak belirlemeye yetkilidir.

Aynı dönem içinde tevkif edilmiş bulunan gelir vergisi (42 nci maddede belirtilen kazançlardan yapılan tevkifat hariç) hesaplanan geçici vergiden mahsup edilir.

Yapılan incelemeler sonucunda, geçmiş dönemlere ait geçici verginin % 10'u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, eksik beyan edilen bu kısım için re'sen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir. Mahsup süresi geçtikten sonra, kesinleşen geçici vergiler terkin edilir, ancak gecikme faizi ve ceza tahsil edilir.

Dönemler halinde tahakkuk ettirilerek tahsil edilen geçici vergi, yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Mahsup edilemeyen tutar, mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilir. Bu mahsuplara rağmen kalan geçici vergi tutarı, o yılın sonuna kadar yazılı olarak talep edilmesi halinde mükellefe red ve iade edilir. işin bırakılması halinde, işin bırakıldığı dönemi izleyen dönemlerde geçici vergi ödenmez.

GEÇİCİ VERGİ NASIL HESAPLANACAKTIR?

Geçici vergi, ilgili hesap döneminin üçer aylık kazançlarına, gelir vergisi tarifesinin ilk diliminde yer alan oranın uygulanması suretiyle hesaplanacaktır. Hesaplanan geçici vergiden varsa o hesap
dönemi ile ilgili olarak daha önce ödenmiş geçici vergi ve geçici vergiye tabi kazançlarla ilgili olarak tevkif edilmiş vergiler mahsup edilecektir. Mahsuptan sonra kalan tutar o dönem için ödenmesi gereken geçici vergi olacaktır.

Geçici vergi matrahının hesaplanmasında dönem sonu mal mevcutları, kayıtlar üzerinden tespit edilebilir. Geçici vergi matrahının hesabında, yıllık beyannamede kazancın yetersiz olması nedeniyle indirilmeyen tutar hariç, harcama yapılmadıkça yatırım indirimi uygulanmaz.

Yeni işe başlayan mükellefler, faaliyete başladıkları tarihin içinde bulunduğu geçici vergi döneminden itibaren geçici vergi ödemeye başlayacaklardır.

İşin bırakılması halinde ise işin bırakıldığı tarihi içeren dönemden sonraki dönemler için geçici vergi beyannamesi verilmeyecektir.

Ticaret siciline tescil edilerek tasfiyeye giren kurumlar tasfiyeye girdikleri tarihi ihtiva eden geçici vergi dönem kazançları üzerinden geçici vergi ödeyecekler bu dönemden sonra geçici vergi beyannamesi verilmeyecektir.

Birleşme ve devir hallerinde olduğu gibi, geçici vergi beyannamesinden önceki bir tarihte kurumlar vergisi beyannamesi veriliyorsa, dönem için ayrıca geçici vergi beyannamesi verilmeyecektir
 
Ynt: Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

Senelere sari inşaat ve onarma işi yapan mükellefler ile noter bulunmayan yerlerde Adalet Bakanlığınca geçici yetkili noter yardımcısı olarak görevlendirilenler, bu kazançları dolayısıyla geçici vergi ödemeyeceklerdir. Ancak, söz konusu mükellefler, senelere sari inşaat ve onarma veya geçici yetkili noter yardımcılığı işlerinden elde ettikleri kazançları dışında kalan ticari veya mesleki
kazançları için geçici vergi ödemek zorundadırlar.

Zirai kazançlar, ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı, diğer kazanç ve iratlar geçici vergi kapsamında değildir.

Hesap dönemi takvim yılı olan mükellefler için geçici vergi dönemleri aşağıdaki gibidir: Birinci dönem; Ocak-Şubat-Mart,
İkinci dönem; Nisan-Mayıs-Haziran, Üçüncü dönem; Temmuz-Ağustos-Eylül, Dördüncü dönem; Ekim-Kasım-Aralık.
Geçici vergi dönemleri üçer aylık olmakla birlikte, beyan edilecek kazancın hesaplanmasında 3,6,9
ve 12 aylık mali tablolar esas alınacaktır.

Basit usulde vergilendirilenler hariç ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisi mükellefleri geçici vergi ödemek zorundadırlar.

Adi ortaklıklar ve kollektif şirketler ile adi komandit şirketler ortaklık olarak gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmadıklarından geçici vergi mükellefi de değildirler. Ancak, adi ortaklıklar ile kollektif şirketlerde ortakların, komandit şirketlerde komandite ortakların şirketten aldıkları kazançlar, şahsi ticari veya mesleki kazanç sayıldığından geçici verginin konusuna girmektedir.

Türkiye?de işyeri veya daimi temsilcisi bulunan dar mükellefiyete tabi kurumlar, bu faaliyetleri dolayısıyla geçici vergi ödeyeceklerdir.

Geçici vergiye tabi kazançların tespitinde yabancı paralar ile yabancı para cinsinden olan alacak ve borçların değerlemesinde T.C. Merkez Bankasınca Resmi Gazete?de geçici vergi döneminin
kapandığı tarih itibariyle yayımlanan döviz alış kurları esas alınacaktır.

Mükellefler, geçici vergiye tabi kazançların tespitinde, isterlerse vadesi gelmemiş senede bağlı borç ve alacaklarını değerleme gününün kıymetine getirebileceklerdir.

Herhangi bir geçici vergi döneminde matrah tespiti sırasında reeskont yapılması halinde izleyen dönemlerde veya hesap dönemi sonu itibariyle reeskont yapılması zorunlu değildir.

Geçici vergi uygulamasında da, alacak senetlerini reeskonta tabi tutanlar borç senetleri için de aynı uygulamayı yapmak zorundadırlar.

Şüpheli hale gelen alacaklar için değerleme günü itibariyle karşılık ayırma şartlarının bulunup bulunmadığına bakılarak, şartların gerçekleşmesi halinde karşılık ayırabilecektir. Şüpheli hale gelen alacağın içinde bulunduğu hesap dönemini aşmamak üzere geçici vergi dönemlerinden herhangi birinde karşılık ayırmak mümkündür.

Yeniden değerleme işlemi, Bakanlıkça üç aylık dönemler itibariyle açıklanacak yeniden değerleme oranı kullanılmak suretiyle yapılacaktır.

Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerden hesap dönemi 1998 yılında başlayanlar bu yıl için ilan edilen yeniden değerleme oranını dörde bölmek, hesap dönemi 1999 yılında başlayanlar ise sırayla bu yıla ilişkin geçici vergi dönemleri itibariyle belirlenecek oranı kullanmak suretiyle yeniden değerleme yapacaklardır.
 
Ynt: Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

Mükellefler yıllık olarak hesaplayacakları amortisman tutarının ilgili döneme isabet eden kısmını geçici vergiye ilişkin kazançlarının tespitinde dikkate alabileceklerdir. Yıl içinde iktisap edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler için yıllık olarak ayrılabilecek amortisman tutarından kazancın ilgili olduğu döneme isabet eden kısım dikkate alınacaktır.

Geçici vergi döneminin son gününde aktifte bulunan kıymetler için yıllık amortisman hesaplanacak ve bu tutarın ilgili geçici vergi dönemine ait kısmı vergi matrahından indirilebilecektir.

Amortisman uygulamasında yıllık olarak seçilen usul geçici vergi dönemlerinde de geçerli olup, değiştirilmeyecektir.

Binek otomobillerin amortismana tabi tutulmasına ilişkin hüküm geçici vergiye ilişkin kazancın tespitinde de dikkate alınacaktır.
Matrah hesaplaması sırasında dönem sonu mal stokları kayıtlar üzerinden tespit edilebilecektir. İster kaydi, ister fiili envanter sonucu tespit edilmiş olsun dönem sonu mal mevcutlarının değeri
Vergi Usul Kanununda yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilecektir.



GEÇİCİ VERGİ İLE İLGİLİ MUHASEBE SÜRECİ

1. GİRDİ
? Verilerin tanımlanması
? Verilerin derlenmesi ve ilk kayıt işlemi

2. BİLGİ İŞLEME
? Kayıt
? Sınıflama
? Özetleme

3. ÇIKTI

V.U.K. Göre Değerleme İktisadi Kıymetin Türü Ve Maliyetine göre aşağıdaki ölçülerden biri ile
Yapılır.

1) MALİYET BEDELİ : Maliyet bedeli bir varlığın edinilmesi veya değerlerinin arttırılması nedeniyle yapılan ödemeler ile değer ve değer arttırılması olarak katlanılan giderlerin toplamından oluşur.

2) BORSA RAYİCİ : Borsa rayici gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse ticaret borsasına kayıtlı olan kıymetlerin değerlemeden evvelki son muamele günündeki borsada ki muamelelerin ortalama değerini ifade eder.

3) TASARRUF DEĞERİ : Tasarruf değeri bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değeridir.

4) MUKAYYET DEĞER : Kayıtlı değer bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeridir.

5) İTİBARİ DEĞER ; Uygulamada nominal değer olarak adlandırılan itibari değer, her nevi senetlerle, esham ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerdir.

6) RAYİÇ BEDEL : Rayiç bedel, bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım satım değeridir.

7) EMSAL BEDELİ VE EMSAL ÜCRETİ; Emsal bedel gerçek bedeli belli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın değerleme günündeki satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir.

8) VERGİ DEĞERİ : Vergi değeri, bina ve arazinin rayiç bedelidir. Bu bedel emlak vergisi kanunun 29. maddesi ile aynı maddede belirtilen tüzük hükümlerine uygun olarak tespit olunur.
 
Ynt: Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

8) VERGİ DEĞERİ : Vergi değeri, bina ve arazinin rayiç bedelidir. Bu bedel emlak vergisi kanunun 29. maddesi ile aynı maddede belirtilen tüzük hükümlerine uygun olarak tespit olunur.




DÖNEM SONU İŞLEMLERİ

1. MİKTARIN BELİRLENMESİNE YÖNELİK İŞLEMLER
2. DEĞERLEME İŞLEMLERİ
3. AMORTİSMANLARIN HESAPLANMASI
4. DÖNEMSELLİK KAVRAMI GEREĞİ YAPILAN İŞLEMLER
5. GELİR GİDER HESAPLARININ DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
6. MALİ TABLOLARIN DÜZENLENMESİ
7. TİCARİ KARDAN MALİ KARA GEÇİŞ
8. DÖNEM SONU İŞLEMLERİNE YÖNELİK HESAPLARIN KAYITLARA YANSITILMASI

SONUÇ HESAPLARI (GELİR GİDER HESAPLARI)

İşletmeler amaçlarına ulaşmak için ana faaliyetlerini yürütebilmek için çeşitli işlemler yaparlar. Bu işlemlerden bazıları, işletme sahiplerinin haklarında (sermaye) azalışlar, bazıları ise artışlar
meydana getirir.

İşletme sahiplerinin haklarını azaltan işlemlere "Giderler" arttıran işlemlere de "Gelirler" adı verilir. Burada söz konusu edilen hak arttırıcı ya da hak azaltıcı işlemler, işletmenin faaliyetler
sonucu doğal olarak meydana gelen değişmelerdir. Yoksa, işletme sahibinin faaliyet dönemi içinde, sermayesini arttırması ya da azaltması işlemleri gelir ya da gider olarak nitelendirilmez:

Gelir ve gider hesapları aynı zamanda sonuç hesapları da olarak isimlendirilirler. Sonuç hesapları, işletmenin "Gelir Tablosu" nun düzenlenmesinde gerekli bilgileri sağlarlar. Bu nedenle,
gelir tablosunun istenen bilgileri verecek şekilde düzenlenebilmesi için belirli özellikleri olan gelir ve
gider hesaplarının açılması gerekir.

İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin brüt satışları, satış indirimleri satışların maliyeti, faaliyet giderleri, diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar, finansman giderleri, olağandışı gelir ve kârlar ve olağandışı gider ve zararlardan oluşur.

Gelir ve gider hesapları bilançoda yer almazlar. Dönem sonunda bütün gelir ve giderler
(Dönem Kâr veya Zararına aktarılarak, gelir giderler arasındaki fark o dönemin kârı (Dönem Net
Kârı) ya da zararı (Dönem Net Zararı) olarak bilançoda yer alır.
 
Ynt: Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

GİDER HESAPLARI

Gider, bir işletmenin belirli bir dönemde kullandığı ve tükettiği mal ve hizmetlerin değer olarak tutarıdır. Diğer bir tanıma göre hasılat sağlamak amacıyla yapılan aktif tükenmeleri giderdir.Giderler, işletme büyüklüğüne, faaliyet türüne ve varlıklara sahip olma şekline göre çeşitlilik gösterir. Gider hesaplarının işleyişi aktif karakterli hesaplara benzer. Gider yapıldığında, ilgili hesap borçlanır.

Tekdüzen muhasebe sistemine göre; Mal alım satımıyla ilgili olan giderler daha önce açıklanmıştı. (Satılan Malın Maliyeti, Satış Giderleri, Satış İskontoları, İade Giderleri, Alış Giderleri, gibi).İşletmenin mal ve hizmet maliyeti dışında kalan giderler ise aşağıdaki şekilde sınıflanır:

63 - Faaliyet Giderleri


630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri

631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri

632 Genel Yönetim Giderleri



65 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar

653 Komisyon Giderleri

654 Karşılık Giderleri

655 Menkul Kıymet Satış Zararları

656 Kambiyo Zararları

657 Reeskont Faiz Giderleri

659 Dİğer Gİder ve Zararlar

66 Finansman Giderleri

660 Kısa vadeli Borçlanma Giderleri

661 Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri

68 Olağan Dışı Gider ve Zararlar

680 Çalışılmayan Kısım Gider ve Zararları

681 Önceki Dönem Gider ve Zararları

689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar

Dört grup halinde sınıflandırılan gider hesapları gelir tablosunda yer alan büyük defter gider hesaplarıdır. "63" ve "66" nolu gruplarda yer alan büyük defter gider hesaplarına kayıtlar
"7- Maliyet Hesapları" grubundaki ilgili gider ve yansıtma hesapları aracılığı ile yapılır.


MALİYET HESAPLARI

Maliyet hesapları mal ve hizmetlerin planlanması biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır.

Tekdüzen hesap planı içinde verilen maliyet hesapları iki seçenek halinde halinde sunulmuştur. Bu seçenekler 7/ A seçeneği ve 7/B seçeneğidir. İşletmeler büyüklüklerine ve muhasebe sisteminden beklemiş oldukları bilgi miktarına göre bu seçeneklerden birini seçerek uygularlar.

7/A seçeneğinde işletmenin giderleri fonksiyon esasına göre sınıflandırılmıştır. Giderlerin yer ve çeşit bakımından kaydı yardımcı defterler aracılığıyla olmaktadır. Üretim ve hizmet işletmelerinden belli bir faaliyet hacmini aşanlar zorunlu olarak ve ayrıca işletmeler bu seçeneği kullanmaktadırlar.

7/A seçeneğindeki maliyet hesapları aşağıdaki gibidir.


70 MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HESAPLARI
700 MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HESABI
701 MALİYET MUHASEBESİ YANSITMA HESABI
71 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
710 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
711 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME YANSITMA HESABI
712 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME FİYAT FARKI
713 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME MİKTAR FARKI
72 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ YANSITMA HESABI
721 DİREKT İŞÇİLİK ÜCRET FARKLARI
722 DİREKT İŞÇİLİK SÜRE (ZAMAN) FARKLI
773 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
73 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ BÜTÇE FARKLARI
731 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ VERİMLİLİK FARKLARI
732 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ KAPASİTE FARKLARI
733 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
734 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI
74 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ FARK HESABI
740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
741 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI
742 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ FARK HESAPLARI
75 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
750 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
751 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ YANSITMA HESABI
752 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ GİDER FARKLARI
76 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
761 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
762 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ FARK HESABI
77 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
772 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ FARK HESABI

78 FİNANSMAN GİDERLERİ
780 FİNANSMAN GİDERLERİ
781 FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA HESABI
782 FİNANSMAN GİDERLERİ FARKLARI HESABI
742 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ FARK HESAPLARI
75 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
750 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
751 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ YANSITMA HESABI
752 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ GİDER FARKLARI
76 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
761 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
762 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ FARK HESABI
77 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
772 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ FARK HESABI
78 FİNANSMAN GİDERLERİ
780 FİNANSMAN GİDERLERİ
781 FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA HESABI




7/B seçeneğinde giderler gider çeşidi esas alınarak sınıflandırılmışlardır. Bu seçenekte giderlerin fonksiyon ve yer bakımından izlenmesi yardımcı hesaplar aracılığıyla olmaktadır. Ticari alım satım yapanlar ile küçük hizmet ve küçük üretim işletmelerinden isteyenler bu seçeneği kullanabilmektedir.

7/B seçeneğinde aşağıdaki hesaplar bulunmaktadır:


79 GİDER ÇEŞİTLERİ (7/B SEÇENEĞİ)
790 İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
791 İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ
792 MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ
793 DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER
794 ÇEŞİTLİ GİDERLER
795 VERGİ, RESİM VE HARÇLAR
796 AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI
797 FİNANSMAN GİDERLERİ
798 GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HESABI
799 ÜRETİM MALİYET HESABI

7/B seçeneğini seçen işletmeler maliyet çıkarma dönemlerinde bu hesaplarda biriken giderleri maliyet dağıtım tablosu aracılığıyla fonksiyonlarına dönüştürerek ilgili hesaplarına aktarırlar.
 
Ynt: Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

GELIR HESAPLARI

İşletme faaliyetleri sırasında, işletme sahiplerinin haklarını artış yönünde etkileyen işlemler yapılır. Bu işlemlere Gelir İşlemleri adı verilir. Elde edilen gelir karşılığında, işletmeye nakden ya da hesaben bir varlık girmesine rağmen herhangi bir varlık unsurunda azalış olmaz.

Gelir hesaplarının işleyişi pasif karakterli hesapların işleyişine benzer. Gelir gerçekleştiğinde, ilgili gelir hesabının alacağına kaydedilir. Gelirlerde herhangi bir nedenden meydana gelen azalışlar
da hesabın borç tarafına yazılır.

İşletmelerin mal veya hizmet satışları dışındaki gelirlerini aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz:

64 Diğer Faaliyetlerden olan Gelir ve Kârlar

640 İştiraklerden Temettü Gelirleri

641 Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri

642 Faiz Gelirleri

643 Komisyon Gelirleri

644 Konusu Kalmayan Karşılıklar

645 Menkul Kıymet Satış Kârları

646 Kambiyo Kârları

647 Reeskont Faiz Gelirleri

649 Diğer Olağan Gelir ve Kârlar

67 Olağan Dışı Gelir Ve Kârlar

671 Önceki Dönem Gelir ve Kârları

679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Kârlar



GEÇİCİ VERGİ İÇİN GEÇİCİ MİZAN

İşletmeler yevmiye defteri kayıtlarını defteri kebire geçirdikten sonra genellikle ay sonlarında defteri kebir hesaplarının borç ve alacak tutarları ile borç ve alacak bakiyelerini
bir cetvel halinde düzenlerler. İşletmeler hesapları görmek ve kontrol etmek istedikleri anda da mizan düzenleyebilirler.

Mizanlar defteri kebire aktarılmış yevmiye defteri kayıtlarını kapsadığından Mizan Cetvelinin başına mizanın düzenleniş tarihi ve mizana dahil edilmiş en son yevmiye maddesi numarası kaydedilir.

Yevmiye defteri borç ve alacak sütunları toplamı ile mizanın borç ve alacak tutarları toplamı birbirine eşit olması gerekmektedir.

Yevmiye defteri toplamı ile mizan toplamının birbirine eşit olmaması durumunda, yevmiye kayıtlarından bazılarının defteri kebire geçirilmemiş olması veya yanlış geçirilmiş olması veyahut defteri kebirden mizana hatalı aktarılmış olması söz konusu olabilir.Mizanın borç ve alacak tutarlar sütunlarının birbirine eşit olmaması da, yevmiyede hatalı kaydın olduğunu, yevmiyedeki bir kaydın defteri kebire geçirilmediğini veya defteri kebirden
mizana hatalı aktarıldığını ifade eder.Böylece mizanlar yevmiye kayıtlarının doğruluğunu (borç ve alacak eşitliğini) kontrol ettiği gibi yevmiye defterinden defteri kebire ve oradan mizana aktarmaların doğru yapılıp yapılmadığını da kontrol eder.

Aşağıda geçici vergi için düzenlenen eylül ayı itibariyle 9 aylık mizan gösterilmiştir.Mizanda, hesapların bakiyesi yer aldığından aktif hesapların ve giderlerin
borç bakiye vererek, pasif hesapların ve gelirlerin alacak bakiye vererek yer alması gerekir.

Ayrıca, bakiyelerin borç ve alacak toplamlarının da birbirine eşit olması
gerekecektir. Böylece, hem hesapların doğru kaydedilip kaydedilmediği, hem de hesapların bakiyelerinin doğru hesaplanıp hesaplanmadığı kontrol edilmiş olur.

31 Aralık tarihinde düzenlenen Aralık ayı mizanı diğer aylık mizanlardan farklı olmamakla beraber bütün muhasebe dönemini kapsadığından "Genel Geçici mizan" adını alır.


GEÇİCİ VERGİ HESAPLAMA UYGULAMASINA ÖRNEK


Aşağıdaki mizan ile geçici vergi için yapılması gerekenler,
 
Ynt: Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

MİZAN CETVELİ
DÖNEMİ : MART / 2008
HESAP
KODU HESAP ADI BORÇ ALACAK BORÇ
BAKİYE ALACAK
BAKİYE

100 KASA 232.140,00 89.000,00 143.140,00
101 ALINAN ÇEKLER 340.000,00 235.000,00 105.000,00
102 BANKALAR 524.000,00 240.000,00 284.000,00
103 VERİLEN ÇEKLER 120.000,00 335.000,00 215.000,00
120 ALICILAR 2.400.000,00 1.675.000,00 725.000,00
121 ALACAK SENETLERİ 250.000,00 200.000,00 50.000,00
128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 25.000,00 25.000,00
129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 25.000,00 25.000,00
153 TİCARİ MALLAR 5.860.000,00 5.454.282,00 405.718,00
159 VEİLEN AVANSLAR 50.000,00 50.000,00
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 150.000,00 150.000,00
191 İNDİRİLECEK KDV 205.000,00 205.000,00
193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR 30.000,00 30.000,00
253 TESİS MAKİNA VE CİHAZLAR 700.000,00 700.000,00
255 DEMİRBAŞLAR 1.930.000,00 1.930.000,00
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 535.000,00 535.000,00
300 BANKA KREDİLERİ 130.000,00 130.000,00
320 SATICILAR 257.000,00 850.000,00 593.000,00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 50.000,00 125.000,00 75.000,00
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ 64.000,00 198.000,00 134.000,00
381 GİDER TAHAKKUKLARI 150.000,00 187.000,00 37.000,00
391 HESAPLANAN KDV 201.000,00 201.000,00
500 SERMAYE 2.000.000,00 2.000.000,00
522 MDV YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI 120.000,00 120.000,00
570 GEÇMİŞ YIL KARLARI 330.834,00 330.834,00
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 6.740.000,00 6.740.000,00
602 DİĞER GELİRLER 230.000,00 230.000,00
621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 5.454.282,00 5.454.282,00
631 PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ 55.000,00 55.000,00
632 GENEL YÖNETİM GİDERERİ 703.694,00 703.694,00

642 FAİZ GELİRLERİ 24.000,00 24.000,00
654 KARŞILIK GİDERLERİ 25.000,00 25.000,00
659 FAALİYETLE İLGİLİ GİDER VE ZARAR 275.000,00 275.000,00
660 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 38.000,00 38.000,00
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 40.000,00 40.000,00
760 PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ 55.000,00 55.000,00
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 703.694,00 703.694,00
780 FİNANSMAN GİDERLERİ 38.000,00 38.000,00
20.925.810,00 20.925.810,00 11.188.834,00 11.188.834,00


*öncelikli olarak ara dönem ile ilgili amortismanın kayıt edildiğini kabul ediyoruz. Yoksa amortisman
dönemsellik ilkesine göre 9 aylık ayırıp giderlere yansıtmalıyız.

*uygulamada üç şekil vardır, bunlardan biri sene sonu hesap envanterlerini kayıtlarda yaparsınız öyle kalır, diğer tercih sene sonu hesap envanterleri kayıtlarını yaparsınız,gelir tablosunu hazırladıktan sonra bu envanter kayıtlarını silersiniz.üçüncü olarak aşağıda yaptığımız gibi yukarıdaki mizandan giderek gelir tablosunu hazırlarsınız,envanter çalışmalarını da çalışma kağıtlarında gösterirsiniz.



*biz üçüncü yöntemle çalışmamızı devam edelim, gider hesapları sene sonu hesap envanterleri yapılsaydı ;

760----761---631- = 55.000

770?771---632-- = 703.694

780?781?660-- = 38.000

hemen gelir tablomuzu hazırlayalım,



AKTİF LTD.ŞTİ.

01-03/2008 GELİR TABLOSU




BRÜT SATIŞLAR 6.970.000

YURT İÇI SATIŞLAR 6.740.000

DİĞER GELİRLER 230.000

SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)

SATIŞTAN İADELER - SATIŞ İSKONTOLARI . -
NET SATIŞLAR 6.970.000
 
Ynt: Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

SATIŞLARIN MALİYETİ (-) 5.454.282

SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 5.454.282

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI 1.515.718

FAALİYET GİDERLERİ (-) 758.694

ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ - PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ 55.000
GENEL YONETİM GİDERLERİ 703.694

FAALİYET KARI VEYA ZARARI 757.024

OLAĞAN GELİR VE KARLAR 24.000

FAİZ GELİRLERİ 24.000

OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-) 300.000

KARŞILIK GİDERLERİ 25.000

DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR 275.000

FİNANSMAN GİDERLERİ (-) 38.000

KISA VADELİ BORLANMA GİDERLERİ 38.000

OLAĞAN KAR VEYA ZARAR 443.024

OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR _

DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR -

OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-) 40.000

DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 40.000

DÖNEM KARI VEYA ZARARI 403.024





TICARI KARI = 403.024

KAN.KAB.ED.GID = 40.000

MALİ KAR = 443.024


GEÇİCİ VERGİ MATRAHI = 443.024
GEÇİCİ VERGİ.% 20 = 88.604
ÖNCEKİ DÖNEM ÖD.G.VERGİ = 30.000

ÖDEME = 58.604
 
Ynt: Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

ÖRNEK 2: Bu örneğimizi de 7/B?ye göre yapalım:

AKTİF LTD.ŞTİ.

01-03/2008 KEBİR MİZAN




HESAPLARIN ADI
B.KALANI
A.KALANI
100-KASA 10.000,00
101-ALINAN ÇEKLER 22.000,00
102-BANKALAR 10.000,00
108-DİĞER HAZIR DEĞERLER 300.000,00
103-VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ(-) 53.000,00
120-ALICILAR 10.000,00
121-ALACAK SENETLERİ 2.000,00
153-TİCARİ MALLAR 90.000,00 50.000,00
193-PEŞİN ÖEDNEN VERGİ VE FONLAR 3.000,00
255-DEMİRBAŞLAR 1.500,00
257-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) 1.500,00
320- SATICILAR 8.800,00
321- BORÇ SENETLERİ 21.500,00
500-SERMAYE 238.200,00
501- ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-) 3.000,00
600-YURT İÇİ SATIŞLAR 75.000,00
621-SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ(-) 50.000,00
689-DİĞ.OLAĞANDIŞI GİDER 2.000,00
632-GENEL YÖNETİM GİDERLERİ(-) 5.500,00
679- DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR 1.000,00
793-PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ 2.000,00 2.000,00
642-FAİZ GELİRLERİ 60.000,00
794-GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 3.500,00 3.500,00
798-GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI 5.500,00 5.500,00
TOPLAM 520.000,00 520.000,00







793-----798= 2.000,00

794-----798= 3.500,00

798-----632= 5.500,00

AKTİF LTD.ŞTİ. 01-03/2008

GELİR TABLOSU

BRÜT SATIŞLAR 75.000,00

YURT İÇI SATIŞLAR 75.000,00

DİĞER GELİRLER

SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)

SATIŞTAN İADELER - SATIŞ İSKONTOLARI . -
NET SATIŞLAR 75.000,00

SATIŞLARIN MALİYETİ (-) 50.000,00

SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 50.000,00

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI 25.000,00

FAALİYET GİDERLERİ (-) 5.500,00

ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ - PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ -
GENEL YONETİM GİDERLERİ 5.500,00

FAALİYET KARI VEYA ZARARI 19.500,00

OLAĞAN GELİR VE KARLAR 60.000,00

FAİZ GELİRLERİ 60.000,00

OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)

KARŞILIK GİDERLERİ - DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR
FİNANSMAN GİDERLERİ (-)

KISA VADELİ BORLANMA GİDERLERİ

OLAĞAN KAR VEYA ZARAR 79.500,00

OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR 1.000,00

DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR 1.000,00

OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-) 2.000,00

DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 2.000,00

DÖNEM KARI VEYA ZARARI 78.500,00






İşletmemiz, banka faiz geliri ile ilgili stopaj kesintisi 3.000,00 YTL dir.









TICARI KARI = 78.500,00
 
Ynt: Geçici Vergi Nedir ? Uygulama Nasıl Yapılmalıdır ? Bir Örnek Çalışma

KAN.KAB.ED.GID = 2.000,00

MALİ KAR = 80.500,00




GEÇİCİ VERGİ MATRAHI = 80.500,00

GEÇİCİ VERGİ.% 20 = 16.100,00

BANKA STOPAJ KESNTS. = 3.000,00

ÖDENECEK GEÇİCİ VERGİ = 13.100,00




ÖRNEK 3:

Birde işletme defteri için örnek yapalım: Mehmet UFUK şahıs işletme sinin hesap özeti aşağıdaki gibi olsun:






FIRMA: Mehmet UFUK

İŞLETME HESAP ÖZETİ
31 /03 /08


Devir Envanter
2000
Dönem İçi Satışlar
6000

Dönem İçi Alışlar
3000
Dönem İçi Gelirler
2000

Dönem İçi Masraflar
1000
Dönem Sonu Envanter
1500

Toplam
6000
Toplam
9500

Kar
3500
Zarar

Genel Toplam
9500
Genel Toplam
9500


İlgili işletmemizin 3.500,00 Geçici vergi matrahı mevcut, o zaman ;

GEÇİCİ VERGİ ORANLARI

Yıllar Gelir Vergisi
Mükellefleri İçin Kurumlar Vergisi
Mükellefleri İçin
2008 % 15 % 20




Buna göre 3.500,00 x % 15 = 525,00 Geçici Vergi ödeyecek.



Yararlanılan Kaynaklar :Ufuk Özdemir
 
Üst