Ynt: Gerçek kişi ortaktan alınan borç
Şirketin pay sahiplerinden borç alması halinde eğer faiz ve/veya kur farkı ödeniyorsa, bu
ödemenin örtülü sermaye faizi hükümleri açısından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bilindiği gibi sermaye şirketlerinin ortaklarından (ve diğer ilişkili kişilerden) aldıkları
borçların tutarının dönem başı öz sermayesinin üç katını aşan kısmı örtülü sermaye olarak
kabul edilmekte ve bu aşan kısma tekâbül eden maliyetlerin ( kur farkı, faiz vb.) gider
yazılması kabul edilmemekte ve gider yazılması kabul edilmeyen bu tutarın ortağa
ödenmesinde, ortağın elde ettiği gelir "temettü" olarak kabul edilmektedir.
Bu son söylediğimizi bir örnekle de açıklayabiliriz. Örneğin 2007 yılı dönem başı öz
sermayesi 100.000 YTL olan bir şirketin ortağı (A) şahsından 1.000.000 YTL borç aldığını ve
bu borca karşılık yılsonunda 100.000 YTL faiz ödediğini farz edelim. Bu borcun öz
sermayenin üç katını aşan 700.000 YTL kısmı, yani yüzde 70'i örtülü sermaye olarak kabul
edilecektir. Bu durumda Bay A'ya ödenen faizin yüzde 30'u olan 30.000 YTL normal olarak
ödenecek, buna karşılık bakiye faiz tutarı olan 70.000 YTL kâr payı kabul edilerek stopaja
tabi tutulup ödenecektir. Bay (A) nezdinde ise, elde ettiği faizin 30.000 YTL kısmı alacak
faizi olarak, bakiyesi ise temettülerin vergilendirilmesi rejiminde menkul sermaye iradı olarak
gelir vergisine tabi tutulacaktır.
Şirketin pay sahiplerinden, her hangi bir maliyeti yoksa, yani ortağa her hangi bir şekilde faiz,
kur farkı ve benzeri ödeme yapılmıyorsa, pay sahiplerine vergi mevzuatı açısından bir eleştiri
getirilip getirilemeyeceği de, üzerinde durulması gereken bir başka konudur. Bu konuda pay
sahibinin verdiği borcun kaynağına bakmak gerekmektedir. Eğer ortak şirketine kişisel
servetinden, kişisel birikiminden borç vermişse, her hangi bir eleştiriye uğraması söz konusu
değildir.
Buna karşılık pay sahibi bir ticari işletme ise, örneğin bilanço usulünde vergilendirilen bir
tacir veya kazancı gerçek kişi ortakları üzerinden vergilendirilen bir kolektif veya adi
komandit şirket ise, durum kişisel servetten borç vermeye göre farklılık arz edecektir. Çünkü
Gelir Vergisi Kanununun ticari kazançla ilgili 41. Maddesine 5615 sayılı Kanunla eklenen
düzenleme uyarınca, ticari kazanç sahipleri de transfer fiyatlandırması hükümlerine tabidirler.
Bu nedenle sermaye şirketlerinin ortağı ticari kazanç sahiplerinin veya kolektif yahut adi
komandit şirketlerin, şirkete faizsiz borç vermeleri halinde emsal faiz oranında geliri
göstermeleri veya beyan etmeleri gerekmektedir.
