Hem Dul Hem de Yetim Maaşı

[Joyce]

Merhabalar arkadaşlar, umarım iyisinizdir. Bazı suallerim var.

Bekar, çalışmayan bir hanımefendi, vefat etmiş eşinden dul maaşı (SSK), bu şahsın, yine bekar, çalışmayan kızı da, merhum babasından yetim maaşı (SSK) almaktadır. Bahse konu kişinin, annesi ve babası hayatını kaybetmiştir. İlgili tarafın hem eşinden dul maaşı hem de babasından (SSK veya Bağ-Kur belli değil) yetim maaşı alma hakkı var mıdır? Var ise, şahsın eşinden aldığı dul maaşı oranında bir düşüş yaşanır mı? Ayrıca, değindiğim üzere, kişinin annesi de vefat ettiğinden, babasından ne oranda yetim maaşı alabilir?

Eğer yukarıdaki durum mümkün değilse, aynı hanımefendi, eşinden aldığı dul maaşından feragat ederek, babasından yetim maaşı alan kızına maaşının tamamını devredebilir mi? Bu durum bahse konu kızın yetim maaşında bir azaltmaya neden olur mu? Böylece hiçbir geliri kalmayan kişi, belirttiğim üzere annesi de vefat ettiğinden, babasından ne oranda yetim maaşı alabilir?

Yanıtlar için, şimdiden teşekkür ederim. Saygılarımla..

 

[ferhat]

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun yeni mevzuatına göre kadınlar; sağlanan haklarla birlikte hem babasından hem de eşinin vefat durumunda çift maaş hakkı doğuyor. Bu hakları elde ederken üstelik kadının çalışıyor ya da emekli olması durumu engellemiyor. Yalnızca dul ve yetim maaşı birlikte almak için bazı şartların yerine getirilmesi yeterli olabiliyor. Ancak oranlar değişiyor. Geliri olmayan eş yüzde 75 oranında aylık alırken geliri varsa yüzde 50'ye düşüyor.

Eş vefatı durumunda kişiye bağlanan ölüm maaşında gelir otomatik olarak devreye giriyor. Eğer geride kalan eşin bir geliri yoksa bu maaşın yüzde 75’ini alabiliyor. Ancak geliri varsa bu oran yüzde 50’ye düşüyor.

Kocası ölen kadına; kocasının sigortalılık süresi uygunsa, kadının geliri olup olmadığına bakılmaksızın aylık bağlanıyor. Yetim kalan kız çocuklarına evlenmedikleri ve çalışmadıkları sürece, erkek çocuklara da öğrenci oldukları sürece (25 yaşa kadar) maaş ödeniyor. Bu durum 2008 yılı öncesinde farklı kurumlar olmak şartıyla geçerli oluyordu. Ancak 2008 ile birlikte çift maaşın önü de kapanmış oldu. Yine de ölüm tarihine göre bazı durumlarda çift maaş ödenebiliyor.

Dul maaşında, 01.10.2008'den sonra Bağ- Kurlular ve Emekli Sandığı'na tabi olanlar için 1800 gün, SSK'ya bağlı olanlar için ise 900 gün prim ödeme şartı aranıyor. Bundan önceki durumlarda eksik günler doğum ya da askerlik borçlanmasıyla tamamlanabilmekteydi.

Ama şimdi kabul edilmiyor. Yetim maaşı alanların da tek bir geliri olmasına bakılıyordu. Ancak geçtiğimiz günlerde Yargıtay 21. Hukuk dairesi bir karar ile hem anneden hem babadan yetim maaşı alınabileceğine hükmetti.

2008’de yürürlüğe giren 5510 sayısı yasa ile çift maaş alma hakkı büyük ölçüde sınırlandı. Ancak ölüm tarihi ve sigorta durumu gibi özel şartlarda bazı hallerde çift maaş almak mümkün.

Dul kadın çalışabilir. Hem kocasından hem de sigortalı olarak çalıştığı yerden maaş alır ve şartlar oluşursa emekli de olur.

• Kız çocuk çalışmıyorsa, ölen anne babasından aylık alıyor.
• Kız çocuk çalışmaya başlarsa, SSK ya da Bağ-Kur'dan bağlanan aylık kesiliyor.
• Emekli Sandığı'ndan bağlanan aylık ise kız çocuğu SSK'lı ya da Bağ-Kur'lu olarak çalışıyorsa, kesilmiyor. Memur olursa kesiliyor.
• Çalışmayan bekâr kız çocuğunun da çift maaş alma imkânı var. 1 Ekim 2008'den itibaren, yetim kız çocuğu ölen anne ve babasından iki maaş alabilir.
• Yüksek olanın tamamı, diğerinin ise yarısını alıyor. Evlenince maaşı kesiliyor.