Sayin ERDUN
Kurumlar Vergisi Yönünden
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Tam ve Dar Mükellefiyet” başlıklı 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında; “Dar mükellefiyet: Kanunun 1 inci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayanlar, sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirilirler.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasında; dar mükellefiyete tabi kurumların maddede sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından % 15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükmü yer almakta olup, aynı maddenin 3 üncü fıkrasında, tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye’de bir iş yeri veya daimî temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan (Kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde sayılan kâr payları üzerinden bu Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca vergi kesintisine tâbi tutulan kazançlar hariç olmak üzere % 15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Yönünden
22/08/1988 tarih ve 19907 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 01/01/1989 tarihi itibarıyla uygulanan Türkiye Cumhuriyeti ile Hollanda Krallığı arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması’nın “Temettüler” başlıklı 10 uncu maddesinde;
“1. Devletlerden birinin mukimi olan bir şirket tarafından diğer Devletin bir mukimine ödenen temettüler, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2. Bununla beraber söz konusu temettüler, temettü ödeyen şirketin mukim olduğu Devlette, o Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak bu şekilde alınacak vergi aşağıdaki oranları aşmayacaktır:
a) Temettü elde eden, temettü ödeyen şirketin sermayesinin doğrudan doğruya en az yüzde 25’ini elinde tutan bir şirket ise (ortaklıklar hariç), gayrisafi temettü tutarının yüzde 15’i;
b) Tüm diğer durumlarda gayrisafi temettü tutarının yüzde 20’si.
Bu fıkra hükümleri, bünyesinden temettü ayrılan şirket kazancının vergilenmesine etki etmeyecektir.
hükmünü öngörmektedir.
Diğer taraftan, Anlaşmaya ek Protokolün ”10 ve 23 üncü Maddelere İlave” başlıklı (IX) numaralı maddesinde;
”10 uncu maddenin 2 nci fıkrasının (a) bendi hükümlerinden sapma olarak, Ingiltere Kurumlar Vergisi Kanunu ve ilerideki değişiklikler gereğince, Ingiltere'de mukim bir şirket Türkiye’de mukim bir şirketten elde ettiği temettüler dolayısıyla Ingiltere Kurumlar Vergisine tabi tutulmadığı sürece, söz konusu bentte öngörülen oranlar aşağıdaki oranlara indirilecektir:
a) Türkiye’de mukim bir şirketin ödediği temettüler yönünden yüzde 10′ a ve
b) Ingiltere'de mukim bir şirketin ödediği temettüler yönünden yüzde 5’e.
Böyle bir durumda, 23 üncü maddenin 2 nci fıkrasının (d) bendi hükümleri de aynı şekilde uygulanacaktır.”
hükmü yer almaktadır.
Anlaşmanın ”Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi” başlıklı 23 üncü maddesinin ikinci fıkrasında ise;
”Ingiltere mukimleri için çifte vergilendirme aşagıdaki şekilde giderilecektir:
a) Ingiltere, mukimlerini vergilerken, söz konusu vergilerin üzerinden hesapladığı vergi matrahına, bu Anlaşma hükümlerine göre Türkiye’de vergilendirilebilen gelir unsurlarını dahil edebilir.
c) Bunun ötesinde Ingiltere, bu Anlaşmanın 10 uncu maddesinin 2 nci fıkrasına, 11 inci maddesinin 2 nci fıkrasına, 12 nci maddesinin 2 nci fıkrasına, 13 üncü maddesinin 5 inci fıkrasına, 15 inci maddesinin 3 üncü fıkrasına, 17 nci maddesine ve 18 inci maddesinin 2 nci fıkrasına göre Türkiye’de vergilendirilebilen gelir unsurları için, hesaplanan Ingiltere vergisinden mahsuba müsaade edecektir; ancak bunun için, bu gelir unsurlarının (a) bendinde bahsedilen matraha dahil edilmesi zorunludur.Mahsup edilecek miktar, bu gelir unsurları için Türkiye’de ödenen vergiye eşit olacaktır. Ancak bu mahsup, eğer bu şekilde matraha alınan gelir unsurları, çifte vergilendirmeyi önlemeye ilişkin Ingiltere mevzuatı hükümlerine göre Ingiltere vergisinden muaf tututlan gelir unsurlarından ibaret olsaydı, ne miktarda indirime müsaade edilecek idiyse, bu miktarı aşmayacaktır.
düzenlemesi yapılmıştır.
Buna göre, Ingiltere mukimi olan ortaklarınıza yapacağınız kar payı ödemelerinde, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasının 10 uncu maddesi ile Anlaşmaya ek Protokolün (IX) numaralı maddesindeki düzenlemeler dikkate alınarak, bu maddelerde belirlenen oranları geçmemek üzere iç mevzuatımızda belirlenen oranda vergi kesintisi yapılması gerekmektedir.
Anlaşmaya ek Protokolün (IX) numaralı maddesinde belirtilen oranda vergileme yapılabilmesi için; Türkiye’deki firmanıza iştirak eden ortaklarınızın Ingiltere'de yerleşik şirket olmaları ve Türkiye kaynaklı elde ettiği temettüler için söz konusu Protokol maddesi kapsamıında Ingiltere'de vergilendirilmeyeceğinin Ingiltere'de yetkili makamlarından alınan bir belge ve bu belgenin noter onaylı Türkçe tercümesi ile tevsik edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, Anlaşmanın “Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi”ne ilişkin 23 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi uyarınca; Ingiltere'de mukim şirketlerin Türkiye’de vergilendirilen bu geliri, Ingiltere'de beyan edilecek vergi matrahına dahil edilmek ve ödenen vergi mahsup edilmek suretiyle çifte vergilendirme önlenecektir.
Anlaşma hükümlerinin uygulanabilmesi iç mevzuata göre değişiklik getirdiği durumlarda, Anlaşma hükümlerinden yararlanabilmek için söz konusu Ingiltere şirketlerinin Ingiltere'de tam mükellef olduğunun ve tüm dünya kazançları üzerinden bu ülkede vergilendirildiğinin Ingiltere'de yetkili makamlarından alınacak bir belge ile kanıtlanması ve bu belgenin aslı ile noterce veya Ingiltere'deki Türk Konsolosluklarınca tasdik edilen Türkçe tercümesinin bir örneğinin vergi sorumlularına veya ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir. Mukimlik belgesinin ibraz edilmemesi durumunda ise ilgili Anlaşma hükümleri yerine iç mevzuat hükümlerimizin uygulanacağı tabiidir.
