İşverenin ücrete zam yapmaması
İşverenin ücretime zam yapmaması, haklı fesih gerekçesi olabilir mi?
N.Ö.: 01.12.1999 tarihinden bu yana bir firmada çalışıyorum. İşveren, Ocak 2008 ayında yapmış olduğu genel zamda ben ve birçok arkadaşıma ücret zammı uygulamadı. Bunun üzerine işverenliğe tazminatımın ödenmesini talep eden dilekçemi verdim, ancak işleme konulmadı. Kime, nereye ve nasıl şikâyet edersem tazminatımı alarak ayrılabilirim?
C: İşverenin ücret zammı yapması hakkında iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde hüküm varsa bu hükmün uygulanması için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı birimlerine dilekçe yazılarak şikâyette bulunulabilir. Eğer işveren, yerleşmiş bir işyeri uygulaması olarak da bunu yapıyorsa yine dilekçeyle şikayet yapılabilir. Dilekçeler, esaslarının incelenmesi açısından mutlaka İş Teftiş Grup Başkanlığı'na intikal edecek ve Bakanlık İş Müfettişinin incelemesine konu olacaktır. Ancak okuyucumuzun sorusunda sözünü ettiği uygulamada, eğer verimlilik analizi veya performans değerlendirmesi gibi bir işyeri incelemesine müstenit uygulama yapılmamışsa, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 5. maddesinde düzenlenmiş bulunan "eşit davranma ilkesi"ne aykırı davranış söz konusudur. Dilekçede bu husus da belirtilerek İş Müfettişi incelemesi istenebilir. Eğer müfettiş incelemesi de destekleyici mahiyette ise dört aya kadar tazminatı yanında yoksun bırakıldığı diğer hakları hakkında iş mahkemesinde dava açabilir. Bu hak arama yolu varken, yasa koyucu tarafından "haklı fesih hakkı" düzenlemesi yapılmamıştır. Bu nedenle okuyucum, işinde çalışmasına devam ederken, davranışını bu hükme göre belirlemeli, haklı fesih hakkı olmadığı için tazminat talebine dayalı işlem yapma yanlışına düşmemelidir.
SSK hizmet yılı ile sigortalılık süresi yaş kurallarında farklı mı?
K.C.: İvedi bir sorunumla ilgili danışmam gerekti. 25.12.1967 doğumluyum. SSK başlangıcım, 17.09.1982 ve yaklaşık 7600 gün primim var. 25 sene 6 aydır çalışmaktayım. Kendi isteğim ile işten ayrılırsam, kıdem tazminatına hak kazanıyor muyum? Kademeli emeklilik hükümlerine göre sigortalılık süresinin hesaplanmasında, uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) tabi olarak 18 yaşından önce başlayan sigortalılık da sigorta başlangıcı sayıldığını kanunlar gösteriyor. 15 yaşımdan önceki çalışmam staj ya da çıraklık değil. Buna göre, sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlamış olduğumdan, işten ayrılmam halinde SSK'dan alacağım yazıya istinaden "kıdem tazminatı alabilir" yazısı alabilir miyim? SSK'ya başvurduğumda bana 18 yaşımı doldurduğum günden itibaren 25 seneyi dolduracağım 2010 yılı itibarı ile bu yazıyı alabileceğim söyleniyor. Sizin yorumunuz ne olur? İkinci sorum, SSK hizmet yılı ile sigortalılık süresi yaş kurallarında farklı mı yorumlanıyor?
C: Okuyucum, işe giriş tarihi olarak 17.09.1982 tarihini verdiğine göre, 25 yıllık sigortalılık süresini, 47 yaşını ve en az 5150 prim ödeme gününü tamamlamak zorundadır. 25 yıllık sigortalılık süresini 17.09.2007 tarihinde tamamlamıştır. En az 5150 prim ödeme gününü de 7600 prim gününe ulaşarak tamamlamıştır. Geriye sadece 47 yaşını tamamlama şartı kalmıştır. Bu şartı 25.12.2014 tarihinde tamamlayabileceğinden, okuyucum, çalışmasına devam ederken, yaş şartı hariç diğer iki şartı yerine getirdiğini belirterek, ilgili SGK birimine "kıdem tazminatını alabilir" yazısının verilmesini dilekçeyle talep etmelidir. Eğer yazı verilmezse, çalışmasına devam ederken görevli İş Mahkemesi'nde Mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun halen yürürlükte bulunan 4447 sayılı Yasayla değişik 14. maddesine aykırı davranıştan dava açılmalıdır. Çünkü kademeli emeklilik düzenlemesinde işe giriş tarihine göre kademeli emeklilik yaş koşulu belirlenmektedir. (Bkz. Ali TEZEL, "SSK'da Emeklilik Tarihi ve Yaşının Hesaplanmasında 18 Yaş Sorunu Yoktur", Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO emeklilik yaş koşulu belirlenmektedir. (Bkz. Ali TEZEL, "SSK'da Emeklilik Tarihi ve Yaşının Hesaplanmasında 18 Yaş Sorunu Yoktur", Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO yayını, s.139-142). Eğer mahkeme sigortalılık başlangıcı ile işe giriş tarihi arasında farklılık görmezse bu takdirde, 18 yaş konusunu idarenin yorumladığı gibi algılamak gerekecektir. Bu nedenle okuyucuma çalışmasını sürdürürken dava açmasını ve kazanması ve kesinleşmesi halinde, yani Yargıtay görüşü ortaya çıktıktan sonra, yazıyı alarak iş sözleşmesini fesih yoluna gitmesini öneriyorum.
Tahsin Sınav
Y.Şafak / 17.03.2008
İşverenin ücretime zam yapmaması, haklı fesih gerekçesi olabilir mi?
N.Ö.: 01.12.1999 tarihinden bu yana bir firmada çalışıyorum. İşveren, Ocak 2008 ayında yapmış olduğu genel zamda ben ve birçok arkadaşıma ücret zammı uygulamadı. Bunun üzerine işverenliğe tazminatımın ödenmesini talep eden dilekçemi verdim, ancak işleme konulmadı. Kime, nereye ve nasıl şikâyet edersem tazminatımı alarak ayrılabilirim?
C: İşverenin ücret zammı yapması hakkında iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde hüküm varsa bu hükmün uygulanması için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı birimlerine dilekçe yazılarak şikâyette bulunulabilir. Eğer işveren, yerleşmiş bir işyeri uygulaması olarak da bunu yapıyorsa yine dilekçeyle şikayet yapılabilir. Dilekçeler, esaslarının incelenmesi açısından mutlaka İş Teftiş Grup Başkanlığı'na intikal edecek ve Bakanlık İş Müfettişinin incelemesine konu olacaktır. Ancak okuyucumuzun sorusunda sözünü ettiği uygulamada, eğer verimlilik analizi veya performans değerlendirmesi gibi bir işyeri incelemesine müstenit uygulama yapılmamışsa, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 5. maddesinde düzenlenmiş bulunan "eşit davranma ilkesi"ne aykırı davranış söz konusudur. Dilekçede bu husus da belirtilerek İş Müfettişi incelemesi istenebilir. Eğer müfettiş incelemesi de destekleyici mahiyette ise dört aya kadar tazminatı yanında yoksun bırakıldığı diğer hakları hakkında iş mahkemesinde dava açabilir. Bu hak arama yolu varken, yasa koyucu tarafından "haklı fesih hakkı" düzenlemesi yapılmamıştır. Bu nedenle okuyucum, işinde çalışmasına devam ederken, davranışını bu hükme göre belirlemeli, haklı fesih hakkı olmadığı için tazminat talebine dayalı işlem yapma yanlışına düşmemelidir.
SSK hizmet yılı ile sigortalılık süresi yaş kurallarında farklı mı?
K.C.: İvedi bir sorunumla ilgili danışmam gerekti. 25.12.1967 doğumluyum. SSK başlangıcım, 17.09.1982 ve yaklaşık 7600 gün primim var. 25 sene 6 aydır çalışmaktayım. Kendi isteğim ile işten ayrılırsam, kıdem tazminatına hak kazanıyor muyum? Kademeli emeklilik hükümlerine göre sigortalılık süresinin hesaplanmasında, uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) tabi olarak 18 yaşından önce başlayan sigortalılık da sigorta başlangıcı sayıldığını kanunlar gösteriyor. 15 yaşımdan önceki çalışmam staj ya da çıraklık değil. Buna göre, sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlamış olduğumdan, işten ayrılmam halinde SSK'dan alacağım yazıya istinaden "kıdem tazminatı alabilir" yazısı alabilir miyim? SSK'ya başvurduğumda bana 18 yaşımı doldurduğum günden itibaren 25 seneyi dolduracağım 2010 yılı itibarı ile bu yazıyı alabileceğim söyleniyor. Sizin yorumunuz ne olur? İkinci sorum, SSK hizmet yılı ile sigortalılık süresi yaş kurallarında farklı mı yorumlanıyor?
C: Okuyucum, işe giriş tarihi olarak 17.09.1982 tarihini verdiğine göre, 25 yıllık sigortalılık süresini, 47 yaşını ve en az 5150 prim ödeme gününü tamamlamak zorundadır. 25 yıllık sigortalılık süresini 17.09.2007 tarihinde tamamlamıştır. En az 5150 prim ödeme gününü de 7600 prim gününe ulaşarak tamamlamıştır. Geriye sadece 47 yaşını tamamlama şartı kalmıştır. Bu şartı 25.12.2014 tarihinde tamamlayabileceğinden, okuyucum, çalışmasına devam ederken, yaş şartı hariç diğer iki şartı yerine getirdiğini belirterek, ilgili SGK birimine "kıdem tazminatını alabilir" yazısının verilmesini dilekçeyle talep etmelidir. Eğer yazı verilmezse, çalışmasına devam ederken görevli İş Mahkemesi'nde Mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun halen yürürlükte bulunan 4447 sayılı Yasayla değişik 14. maddesine aykırı davranıştan dava açılmalıdır. Çünkü kademeli emeklilik düzenlemesinde işe giriş tarihine göre kademeli emeklilik yaş koşulu belirlenmektedir. (Bkz. Ali TEZEL, "SSK'da Emeklilik Tarihi ve Yaşının Hesaplanmasında 18 Yaş Sorunu Yoktur", Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO emeklilik yaş koşulu belirlenmektedir. (Bkz. Ali TEZEL, "SSK'da Emeklilik Tarihi ve Yaşının Hesaplanmasında 18 Yaş Sorunu Yoktur", Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO yayını, s.139-142). Eğer mahkeme sigortalılık başlangıcı ile işe giriş tarihi arasında farklılık görmezse bu takdirde, 18 yaş konusunu idarenin yorumladığı gibi algılamak gerekecektir. Bu nedenle okuyucuma çalışmasını sürdürürken dava açmasını ve kazanması ve kesinleşmesi halinde, yani Yargıtay görüşü ortaya çıktıktan sonra, yazıyı alarak iş sözleşmesini fesih yoluna gitmesini öneriyorum.
Tahsin Sınav
Y.Şafak / 17.03.2008