Kadın istihdamına ayrıcalık
Ülkemizde son altı yıl içinde yüksek büyüme oranı tutturulmasına rağmen işsizlik oranında düşüş kaydedilemediğini görüyoruz. Siyasi saikleri bir tarafa bırakarak değerlendirme yapacak olursak, işsiz sayısında azalış olmamasını iki ana nedene bağlayabiliriz.
Bunlardan birincisi, yedi yıllık süreç içinde nüfusun yaklaşık yüzde yedisinin kırdan kente göç etmesidir. Kırsal alanda gizli işsiz durumunda olan ve işsizlik göstergelerinde işsiz görünmeyen kişiler, kente inince işsiz durumuna gelmektedir. İkinci olarak, ülkemizdeki nüfus artış hızının halen yüksek olması ve aktif nüfus içine giren gençlerdir. İstihdamdaki genişlemeye rağmen bu iki nedenden dolayı işsiz sayısı azalmamaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine baktığımızda, işsizlik oranı yaklaşık yüzde 11 düzeyindedir. İşsizlik oranını düşürmenin tek yolu olarak büyüme hızının artırılması görülmektedir. 2007 yılı içinde büyüme oranında görülen düşüş ve bu durumun 2008 yılında da devam edeceğinin öngörülmesi istihdam artışı için yeni arayışları gündeme getirmiştir.
İşsizliği önlemek için ?istihdam paketi? adı altında bir dizi düzenleme TBMM?de kabul edildi. İstihdam paketinde dikkatleri çeken birkaç noktayı burada sizlerle paylaşmak istiyorum.
KADINA TEŞVİK, ERKEKLERE YAŞ SINIRI
Temmuz 2008 tarihinden itibaren kadın sigortalı çalıştıran işverenlerden, sigorta primi ve işsizlik sigortası primi işveren hissesi bir yıl süreyle alınmayacak. Aynı düzenleme içinde 18 yaşından büyük ve 29 (29 dahil) yaşından küçük erkek sigortalı çalıştıran işverenlerden de sigorta primi ve işsizlik sigortası priminin işveren hissesi alınmayacak.
Kadınlar için herhangi bir yaş sınırı olmaması kanunun olumlu yönü olarak görülürken, erkekler için 29 ve altı yaş grubu için böyle bir teşvik öngörülmesi bazı eleştirileri de beraberinde getirmiştir. Bu eleştirilerin en önemlisi, 30 yaş ve üzeri erkek çalışanların işten çıkarılarak yerlerine 29 yaş altında genç işçilerin alınması, işverenlere avantaj sağlayacak olmasına rağmen erkek veya genç erkek istihdamına bu düzenlemenin bir katkısı olmayacağı yönündedir.
Hemen belirtelim ki, bu eleştirilerin haklılık payı yoktur. Çünkü, 1 Temmuz 2008 tarihinden sonra alınacak her ilave kadın işçi ile 29 ve altı erkek işçiler için teşvik öngörülmüştür. Yani, işçi çıkarıp yeni işçi alan işverenler bu teşvikten yararlanamayacaklar. Şöyle ki:
Kanunun yürürlük tarihinden önce 10 işçi çalıştıran bir işveren, ilave olarak kadın veya 18-29 yaş grubundan erkek işçi aldığı takdirde teşvikten yararlanabilecek. Bu işveren, 4 işçiyi işten çıkarıp 4 kadın işçi alırsa çalıştırdığı işçi sayısı 10 olacağı için teşvikten yararlanamayacak. İlave olarak fazladan iki işçi daha alırsa, 10 kişiden fazla olan iki kişi için teşvik hükümlerinden yararlanabilecektir.
İstihdamı Teşvik Kanununa getirilen ikinci bir eleştiri ise, bazı işverenlerin teşvik hükümlerinden yararlanmak için iş yerlerini kapatıp, yeni iş yeri açarak teşvikten istifade yoluna gidebilecekleri yönündedir. Bu yolun seçilecek olması mümkün olmakla birlikte, mevcut işçilerini çıkaran işverenin üzerine kıdem tazminatı yükü binecektir.
YAPILAN DÜZENLEME HERKESİ KAPSAMALI
İş yerini başka unvan altında açma yolunu deneyecek olan işverenin, fayda-maliyet karşılaştırması sonucunda zararlı çıkacağı aşikârdır.
Buna rağmen, bu tür yolu seçebilecek olan işverenler çıkabilir. Ancak, istihdamın artırılması gibi hassas bir konuda getirilen olumlu bir düzenlemeyi aradan çıkacak birkaç kötü niyetli için eleştirmenin anlamlı olmadığını düşünüyorum.
Mutlaka eleştiri getirilecekse, erkekler için konan yaş sınırını ele almak lazım. Kadınlar gibi bu yasanın bütün erkekleri de kapsaması çok daha anlamlı olurdu. Devletin istihdama getirdiği teşvik hazineye yeni bir yük gibi görülebilir. Ancak, çalışma hayatına giren her kişinin üretim ve tüketeme yolu ile çarpan etkisi oluşturarak meydana getireceği artı katma değer yönünden bakarsak, bu düzenlemenin çok daha faydalı olacağını gözden kaçırmamak gerekir.
İşte bu noktadan hareketle söz konusu teşvik yasasının çalışmaya başlayacak her yaş grubundaki erkleri kapsaması faydalı olacaktır.
Özürlü çalıştırmaya da teşvik
Aynı il sınırları içinde toplam elli veya daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işverenlerinin çalıştırmak zorunda oldukları eski hükümlü ve terör mağduru hükmü yürürlükten kaldırıldı.
Bundan böyle sadece, elli ve üzerinde işçi çalıştıran özel sektör işverenleri yüzde üç özürlü çalıştırmak zorundadırlar. Ancak, çalıştırılan özürlü sigortalıların, asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamam hazine tarafından karşılanacak.
Öte yandan, kontenjan fazlası özürlü çalıştıran veya yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin de çalıştırdıkları her bir özürlü için asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazine tarafından karşılanacak.
Çalışanın Dünyası
Şerif Akcan
Türkiye Gazetesi
01 Haziran 2008 Pazar
Ülkemizde son altı yıl içinde yüksek büyüme oranı tutturulmasına rağmen işsizlik oranında düşüş kaydedilemediğini görüyoruz. Siyasi saikleri bir tarafa bırakarak değerlendirme yapacak olursak, işsiz sayısında azalış olmamasını iki ana nedene bağlayabiliriz.
Bunlardan birincisi, yedi yıllık süreç içinde nüfusun yaklaşık yüzde yedisinin kırdan kente göç etmesidir. Kırsal alanda gizli işsiz durumunda olan ve işsizlik göstergelerinde işsiz görünmeyen kişiler, kente inince işsiz durumuna gelmektedir. İkinci olarak, ülkemizdeki nüfus artış hızının halen yüksek olması ve aktif nüfus içine giren gençlerdir. İstihdamdaki genişlemeye rağmen bu iki nedenden dolayı işsiz sayısı azalmamaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine baktığımızda, işsizlik oranı yaklaşık yüzde 11 düzeyindedir. İşsizlik oranını düşürmenin tek yolu olarak büyüme hızının artırılması görülmektedir. 2007 yılı içinde büyüme oranında görülen düşüş ve bu durumun 2008 yılında da devam edeceğinin öngörülmesi istihdam artışı için yeni arayışları gündeme getirmiştir.
İşsizliği önlemek için ?istihdam paketi? adı altında bir dizi düzenleme TBMM?de kabul edildi. İstihdam paketinde dikkatleri çeken birkaç noktayı burada sizlerle paylaşmak istiyorum.
KADINA TEŞVİK, ERKEKLERE YAŞ SINIRI
Temmuz 2008 tarihinden itibaren kadın sigortalı çalıştıran işverenlerden, sigorta primi ve işsizlik sigortası primi işveren hissesi bir yıl süreyle alınmayacak. Aynı düzenleme içinde 18 yaşından büyük ve 29 (29 dahil) yaşından küçük erkek sigortalı çalıştıran işverenlerden de sigorta primi ve işsizlik sigortası priminin işveren hissesi alınmayacak.
Kadınlar için herhangi bir yaş sınırı olmaması kanunun olumlu yönü olarak görülürken, erkekler için 29 ve altı yaş grubu için böyle bir teşvik öngörülmesi bazı eleştirileri de beraberinde getirmiştir. Bu eleştirilerin en önemlisi, 30 yaş ve üzeri erkek çalışanların işten çıkarılarak yerlerine 29 yaş altında genç işçilerin alınması, işverenlere avantaj sağlayacak olmasına rağmen erkek veya genç erkek istihdamına bu düzenlemenin bir katkısı olmayacağı yönündedir.
Hemen belirtelim ki, bu eleştirilerin haklılık payı yoktur. Çünkü, 1 Temmuz 2008 tarihinden sonra alınacak her ilave kadın işçi ile 29 ve altı erkek işçiler için teşvik öngörülmüştür. Yani, işçi çıkarıp yeni işçi alan işverenler bu teşvikten yararlanamayacaklar. Şöyle ki:
Kanunun yürürlük tarihinden önce 10 işçi çalıştıran bir işveren, ilave olarak kadın veya 18-29 yaş grubundan erkek işçi aldığı takdirde teşvikten yararlanabilecek. Bu işveren, 4 işçiyi işten çıkarıp 4 kadın işçi alırsa çalıştırdığı işçi sayısı 10 olacağı için teşvikten yararlanamayacak. İlave olarak fazladan iki işçi daha alırsa, 10 kişiden fazla olan iki kişi için teşvik hükümlerinden yararlanabilecektir.
İstihdamı Teşvik Kanununa getirilen ikinci bir eleştiri ise, bazı işverenlerin teşvik hükümlerinden yararlanmak için iş yerlerini kapatıp, yeni iş yeri açarak teşvikten istifade yoluna gidebilecekleri yönündedir. Bu yolun seçilecek olması mümkün olmakla birlikte, mevcut işçilerini çıkaran işverenin üzerine kıdem tazminatı yükü binecektir.
YAPILAN DÜZENLEME HERKESİ KAPSAMALI
İş yerini başka unvan altında açma yolunu deneyecek olan işverenin, fayda-maliyet karşılaştırması sonucunda zararlı çıkacağı aşikârdır.
Buna rağmen, bu tür yolu seçebilecek olan işverenler çıkabilir. Ancak, istihdamın artırılması gibi hassas bir konuda getirilen olumlu bir düzenlemeyi aradan çıkacak birkaç kötü niyetli için eleştirmenin anlamlı olmadığını düşünüyorum.
Mutlaka eleştiri getirilecekse, erkekler için konan yaş sınırını ele almak lazım. Kadınlar gibi bu yasanın bütün erkekleri de kapsaması çok daha anlamlı olurdu. Devletin istihdama getirdiği teşvik hazineye yeni bir yük gibi görülebilir. Ancak, çalışma hayatına giren her kişinin üretim ve tüketeme yolu ile çarpan etkisi oluşturarak meydana getireceği artı katma değer yönünden bakarsak, bu düzenlemenin çok daha faydalı olacağını gözden kaçırmamak gerekir.
İşte bu noktadan hareketle söz konusu teşvik yasasının çalışmaya başlayacak her yaş grubundaki erkleri kapsaması faydalı olacaktır.
Özürlü çalıştırmaya da teşvik
Aynı il sınırları içinde toplam elli veya daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işverenlerinin çalıştırmak zorunda oldukları eski hükümlü ve terör mağduru hükmü yürürlükten kaldırıldı.
Bundan böyle sadece, elli ve üzerinde işçi çalıştıran özel sektör işverenleri yüzde üç özürlü çalıştırmak zorundadırlar. Ancak, çalıştırılan özürlü sigortalıların, asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamam hazine tarafından karşılanacak.
Öte yandan, kontenjan fazlası özürlü çalıştıran veya yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin de çalıştırdıkları her bir özürlü için asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazine tarafından karşılanacak.
Çalışanın Dünyası
Şerif Akcan
Türkiye Gazetesi
01 Haziran 2008 Pazar