Ynt: Kıdem tazminatı alabilir yazısı hk.
Alıntıdır
1475 sayılı İş Kanunu?nun 14 üncü maddesinin 5 inci bendi gereğince emeklilik için gereken üç şarttan yaş hariç diğer iki şartı tamamlayanlar, SGK?dan kıdem tazminatı yazısı alıp aynı gün işyerlerinden tazminatlarını alarak ayrılabilirler?
Bu ayrılışlar için ihbar süresi gerekmez?
Sayın Ali Tezel, yazı ve makalelerinizi hem internet sitenizden hem de gazetelerden yakınen takip ediyorum. Ben özel bir şirkette sendika baş temsilcisi olarak çalışmaktayım verdiğiniz güncel bilgiler biz çalışanlara ışık tutuyor. Kıdem tazminatı alabilmek için 3600 gün 15 yıllık sigortalık süresi yeterli olduğunu yazılarınızdan okudum. İşyerimde bir çalışana bu uygulamayı yaptık ama bu hak sonucunda ihbar süresini çalışması gerektiğini söylediler. İşçi arkadaş bu ihbar süresini çalışmadığı için kıdem tazminatının ihbar süresine tekamül 8 haftalık süreyi tazminatından kesip öyle ödeme yaptılar. Bu gibi durumlarda ihbar süresi çalışma zorunluluğu var mıdır? Rüstem Kılınç
Hangi sendikaya ve Konfederasyona bağlı olduğunuzu yazmamışsınız ama eğer Türk-İş?e bağlı bir sendikaya bağlı iseniz sizi de kara listeye alabilirler. Zira, Türk-İş üst yönetimi doğruları sadece doğruları ifade ettiğimden beni sevmezler hatta yöneticisinin bizzat bana söylediği üzere beni öldürmeyi bile düşünürler.
Sorunuza gelince, işçi arkadaşınızın iş akti 4857 sayılı İş Kanunu?nun 17 inci maddesine göre feshedilmediğinden ihbar süresi gerekmez. İşçi arkadaşınız işverenden kendisinden kesilen 8 haftalık parasını istesin. İşveren vermezse de gidip İş Mahkemesinde dava açsın.
1-Emeklilikte yaş şartı 1999?da getirildi
8 Eylül 1999 günü Resmi Gazetede yayınlanan 4447 (daha sonra 4759) Sayılı Kanun ile emeklilik için daha önce yaş şartı yok iken 1999 yılında belli bir süre prim ödeme ile belli sigortalılık süresinden sonra emekli olma şartlarının yanında üçüncü bir şart olarak, bir de YAŞ şartı getirildi.
Yine 4447 sayılı Kanun ile getirilen bir uygulama ile emeklilik için gereken üç şarttan, yaş şartı dışındaki şartları yerine getirenler, çalışmayı bırakıp emekli olacakları yaşı evlerinde beklemek istemeleri nedeniyle işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatı alabileceklerdir.
2- Emeklilik yaşını evinde bekleyen kıdemini alabilir
8 Eylül 1999 tarihli Resmi Gazete?de yayınlanan 4447 Sayılı Yasa ile eklenen 1475 Sayılı Kanun?un 14. maddesine 5. numaralı bent eklenmiş ve işçilere emekli olmadan istedikleri takdirde işlerinden ayrılıp KIDEM TAZMİNATI alma hakkı verilmiştir.
Bu bende göre;
?5. 506 Sayılı Kanunun 60?ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanun?un Geçici 81?inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,?
Hüküm içinde geçen maddeler ise aşağıdaki gibidir.
506?nın 60/A maddesi,
?A) Bu Kanun?un yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylığından yararlanabilmesi için;
a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün veya
b) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500
gün,?...şartlarını tamamlayarak emekli olabilmektedir.
Yeni emeklilik maddesinde görüleceği üzere artık sigortalılık süresi diye bir uygulama yoktur, sadece prim ödeme gün sayısı ile belli bir YAŞ vardır.
? Bent içindeki geçen 506/Geçici 81. maddesi (4759 ile değişik B ve C) bentlerinde de bilindiği üzere (B) bendinde 23.05.2002 itibariyle kadın ise 20 ve erkek ise yıllık sigortalılık süresi ile belirli gün sayısı ile yaş şartlarını istemektedir.
? © bendi de 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 gün sayısını tamamlayanların emekli olacakları yaş?lar verilmektedir ki bu bente göre, yaşları ne olursa olsun 15 yıllık sigortalılık süresi ile en az 3600 gün sayısını tamamlayanlarda işyerlerinden kıdem tazminatı ile ayrılabilirler.
Bütün bunlara göre;
1-Kadın ya da erkek olsun başkaca bir şart aranmaksınız 7000 gün sayınız varsa,
2-Kadın ya da erkek 25 yıllık sigortalılık süresi ve en az 4500 gününüz varsa,
3-Kadın ise 20 ve erkek ise 25 tam yıl sigortalılık süresi ile aynı maddede belirtilen gün sayılarına (5000 ile 7000 arasında değişir.) ulaşmış olanlar,
4-İster kadın olsun ister erkek en az 15 yıldan beri sigortalı olması ve en az 3600 gün sayısını tamamlayanlar,
yani yukarıda sayılanlardan herhangi birisinde belirtilenleri yerine getiren işçiler, diledikleri zaman SGK?ya başvurup kıdem tazminatı yazısı isteyebilir ve alacakları yazı ile işyerlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabilirler.
Öte yandan, yasal olarak işverenler bu yazı gelmeden de işçilerinin 15 yıl ve 3600 gün sayılarının olduğunu görerek de kıdem tazminatlarını ödeyebilirler. Bu yazı illa da şart olan bir belge değildir.
3-Bu şekilde ayrılanların önceden haber vermesine gerek yoktur
1475 sayılı İŞ Kanunu?nun 14 üncü maddesinin 5 inci benti gereğince işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılmak isteyenler, 4857 sayılı İş Kanunu?nun 17 inci maddesine göre istifa etmedikleri için herhangi bir önel (ihbar süresi) vermek zorunda değillerdir. Hatta SGK?dan aldıkları bu yazıyı işverene verir vermez bile işlerini bırakma hakkına sahiptirler.
İhbar öneli verme zorunluluğu sadece ve sadece 4857 sayılı İş Kanunu?nun 17 inci maddesine göre ayrılanlar için vardır.
SORU:
22.07.1962 doğumluyum, işe girişim 05.12.1984 ve 15.03.1982 günü askere gittim 20 ay askerlik sürem vardı, 18 ayını borçlandım ödedim.
1-İşe başlama tarihim hangi tarih olur? Emekli olabilir miyim?
2-Şu anda özel sektörde dört yılımı doldurdum. 18 aylık askerlik süresi de kıdem tazminatı hesabına dahil olur mu? Tazminatı dört yıl olarak mı yoksa beş buçuk yıl olarak mı alabilirim?
3-Emeklilik maaşı hesaplanırken sene dolmadan o sene hesaba katılmaz diye duydum doğrumudur? Şu anda emekli olsam 2009 yılı hesaba girer mi?
4-Başka ne gibi haklarım olabilir?
5-Siz neyi tavsiye edersiniz.
6-Tazminat ne kadar tutar. Orhan Kadam
CEVAP :
İlk sigorta başlangıç tarihiniz olan 05.12.1984 günü askerlik borçlanma süreniz olan 540 kadar geriye giderek, 05.06.1983 olacaktır. Buna göre de 47 yaşında en az 5150 gün ile SSK?dan emekli olabilirsiniz ki siz zaten bu yaşı 22.07.2009 günü (prim gününüzü) tamamlamış olduğunuzdan dilediğiniz zaman emeklilik dilekçesi verebilirsiniz. Kıdem tazminatını hesaplanırken özel sektör için askerlik borçlanması dikkate alınmamaktadır. Kamudan emekli olsaydınız bazı şartlarla askerlik süreniz içinde kıdem tazminatı alabilirsiniz. Emekli aylığının hesabında sene dolması diye bir şey kalmadı, artık hepsi dikkate alınıyor. Alacağınız kıdem tazminatınız aldığınız son brüt maaşınız ile 4,5?un çarpımı kadardır. Bu arada hizmet cetvelinize baktım, askerlik borçlanması dahil 7019 gününüz var ama geneli asgari ücret olduğundan alacağınız emekli aylığı da 600 lira civarında olur. Hatta, 2000 yılından sonra çalıştığınız her ay emekli aylığınızı da düşürmüş, 2000 yılından sonra hiç çalışmasaydınız alacağınız emekli aylığı 900 lira kadar olurdu. Çalıştıkça emekli aylığınız düşmüş.
SORU :
Bir yakınım emekli sandığından emekli ve eşinden ayrılmış. Bir yıl önce sigorta emeklisi annesi öldü. Şimdi memur emeklisi yakınım, SSK?dan emekli annesinin maaşını alabilir mi? Yelda Çiftçi
CEVAP :
5510 sayılı Kanun?a göre yetim aylığı alınabilinmesi için evli olmamak, çalışmamak ve kendi çalışması nedeniyle emekli olmamak üç şartının aynı anda var olması gerekir. Bu durumda yakınınız kendisi emekli olduğu için SSK?dan yetim aylığı alamaz. Şayet tersi olsaydı yani kendisi SSK emeklisi, annesi Emekli Sandığı emeklisi olsaydı her iki aylığı da alabilirdi.
HABERTÜRK / ALİ TEZEL