Ynt: Kömür Madeni Muhasebe Kaydı
Aklıma gelmişken bir ekleme yapmak istiyorum. Maden faaliyete geçtikten sonra yeraltında çalışacak işçilerin ücretlerine ilişkin istisna hükmü.
Gelir Vergisi Kanunu?nun 23. maddesinin birinci fıkrasının 3 numaralı bendinde, ?Toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer bütün işlerde çalışanların münhasıran yeraltında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri?nin gelir vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır. Konu ile ilgili olarak gerekli açıklamalar 128 (1) ve 135 (2) Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğleri?nde yapılmış bulunmaktadır.
128 Seri No.lu Genel Tebliğ?de, toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde, cevher istihsali ve bununla ilgili diğer işlerde çalışan işçi, mühendis, topograf, jeolog gibi hizmet erbabının münhasıran yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri ile bu tür hizmet erbabına yıllık dönemler itibariyle yapılan ikramiye veya benzeri nitelikteki ödemelerin, yer altında çalışılan süreye isabet eden kısımlarının gelir vergisinden istisna edileceği açıklanmıştır.
Konu ile ilgili olarak daha sonra yayımlanan 135 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği?nde ise, ?...Buna göre, toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer işlerde çalışan hizmet erbabına hafta tatili ve genel tatil günleri için ödenen ücretlerin de yer altında geçen zamana isabet eden kısımları vergiden müstesna tutulacak; resmi tatil günleri dışında kalan izin günlerine ilişkin olarak ödenen ücretler ise, istisna kapsamına dahil edilmeyerek vergiye tabi tutulacaktır...? açıklaması yapılmıştır.
Aynı Genel Tebliğ?de, toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer işlerde çalışanların ücretlerinin peşin ödenmesi halinde, ücretin ödenmesi anında söz konusu istisnanın uygulanmayacağı, ancak ay sonunda bu kişilerin yer altında çalıştıkları sürelerin tespit edilerek, bu sürelere ilişkin ücretlerin vergiden istisna edileceği ve muhtasar beyannamede istisna uygulandıktan sonra tespit edilen verginin beyan edileceği açıklanmıştır.
Bu açıklamalara göre, söz konusu istisnadan fiilen toprak altı işletmesi halindeki madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer işlerde çalışanların yararlanması gerekmektedir. Cevher istihsali ile ilgili diğer işlerin kapsamına ise bilfiil cevher istihsal etmemekle beraber, toprak altında maden cevherlerini vagonetlere doldurmak, çekmek ve buna benzer cevher istihsalini kolaylaştıran ve sağlayan araçlar veya tünel açma ve toprak kazma gibi işlerde çalışanlar girmektedir. Öte yandan, galeri temizleme işi ve sürüm işinde çalışan işçiler fiilen toprak altında çalışmakla beraber, işleri cevher istihsali ile ilgili olmadığından söz konusu istisnadan yararlanmaları mümkün değildir. Ancak, tünel açma işi kömür madeni üretimi için yapılması ve toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher üretimiyle ilgili olması şartıyla, bu işte çalışan personele yeraltında çalıştıkları zamanlara ilişkin olarak ödenen ücretlerin, gelir vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.