fonradar

Kullanılmayan Stoklar ile ilgili Yapılması Gereken Uygulama Nedir?

Üyelik
1 Ara 2008
Mesajlar
68
Konum
ankara
Merhaba ,

Kullanılmayan Stoklar Ile Ilgili Yapılması Gereken Uygulama Nedir?

Saygılar
 
Sormak istediğiniz soruyu detaylandırabilir misiniz ?
Bu stoklar neden kullanılmıyor, gerçekte olmayan fakat hesaplarda olan stoklar mı ?
 
DEĞER DÜŞEN İKTİSAD KIYMETLERİN KAYITLARDAN DÜŞÜLMESİ

D ELDEN ÇIKARILACAK STOKLARIN VE MADDİ DURAN VARLIKLARIN İZLENMESİ

İşletmede kullanılma özelliğini yitiren maddi duran varlıklar, ilk madde ve malzemeler ile fiziksel, kimyasal veya teknolojide ve modada meydana gelen değişiklikler nedeniyle satış sistemi içinde satılamayacak özellikteki mamul veya ticari mallar tasfiye edilinceye kadar ilgili bulunduğu stok hesabından çıkartılarak "294Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar" hesabına aktarılır, bu hesap, "stoklar" ve "maddi duran varlıklar" şeklinde bölümlenebilir. Bu hesaba normal hesap döneminde tasfiye edilemeyecek, yıldan uzun süreyi kapsayacak stokların alınması gerekir.
Elden çıkarılacak stoklar veya maddi duran varlıklar bu hesaplara alındıkları değerleri üzerinden izlenir. Dönem içinde tasfiye edildikleri takdirde yapılacak herhangi bir işlem yoktur.
Ancak, dönem sonu geldiği halde tasfiye edilememiş stoklar varsa bunlar için yukarda belirtilen açıklamalarımız doğrultusunda karşılık ayrılır. Mamul veya Ticari Malların Tasfiye Edilmek Amacıyla İlgili Stok Hesaplarından Çıkartılması Dönem sonlarında ticari mallar, mamuller ve ilk madde ve malzemelerin ilgili stok hesaplarından çıkartılması ve tasfiyesi ile ilgili kayıtlar aşağıdaki gibi yapılır.

Örnek: Konfeksiyon imalatçısı (A) işletmesi dönem sonunda modada meydana gelen değişiklikleri nedeniyle satmakta güçlük çekilen 20 milyon lira değerindeki muhtelif giyim eşyasının tasfiyesine karar veriyor. Söz konusu giyim eşyasının tamamı ertesi yıl 5 milyon liraya satılıyor.

Mamulün stok hesabından çıkartılması:
_____________ / ___________________
294 ELDEN ÇIKARTILACAK STOKLAR
VE MADDİ DURAN VARLIKLAR 20.000.000.
294.01. Mamul stokları
152 MAMULLER 20.000.000
_____________ / ____________________
Satış Kayıtları:
_____________ / ____________________
100 KASA 5.750.000.
600 YURTİÇİ SATIŞLAR
5.000.000
.
391 HESAPLANAN KDV
750.000
.
_ /
623DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ 20.000.000.
294 ELDEN
ÇIKARTILACAK
STOKLAR VE
MADDİ
DURAN VARLIKLAR 20.000.000.
_____________ / ___________________

Hesap dönemi içinde satılabilecek olan stoklar 157Diğer Stoklar hesabına alınmalıdır. 623 hesap kodu yerine stokun durumuna göre 620 veya 621 No.lu hesaplar da kullanılabilir. Söz konusu malların satılamayacak derecede değerinin kalmadığı varsayılırsa, takdir komisyonu kararma istinaden aşağıdaki zarar kaydının yapılması gerekir.
_____________ /"' ___________________
654 KARŞILIK GİDERLERİ 20.000.000.
298 STOK DEĞER
DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI
20.000.000
.
___^__ / ___________________________
294STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 20.000.000.
294 ELDEN ÇIKARTILACAK
STOKLAR VE MADDİ
DURAN VARLIKLAR
20.000.000
.
(Takdir komisyonunun . / .... / .... tarih ve ..,, sayılı kararı üzerine değeri düşen
emtianın tasfiye edilmesi ve zarar kaydı)
..................................... / ...
İşletmelerin değeri düşen emtialarım önce 294 nolu hesaba aktarmaları, daha sonra yukarıda gösterildiği gibi tasfiye işlemlerini yapmaları gerekir.

a Kısmen Hasar Gören Malların Durumu

İktisadi kıymetlerin herhangi bir nedenle değerini tamamen yitirmesi halinde değer düşüklüğünden kaynaklanan zararın yazılabilmesi için mutlaka takdir komisyonu kararma ihtiyaç vardır. İktisadi kıymet değerini kısmen yitirmişse, takdir komisyonu zararın veya zayiatın oranını tespit etmek,işletme de o tarih itibariyle tespit edilen orana göre hesaplanan değer düşüklüğünün zarar olarak kayıtlara intikal ettirilmesi gerekir. Kısmen hasar gören mal ilgili bulunduğu stok hesabından çıkartılarak 157 Diğer Stoklarhesabı na veya ilgili başka bir hesaba alınmalıdır. Bu durumda olan mallar diğer ticari mallar gibi satışa konu edilir.

Örnek: VUK'un 278'nci maddesinde belirtilen nedenlerden birisi ile işletmeye ait kumaşlar kısmen hasar görmüş olup, değer kaybının takdiri için takdir komisyonuna başvurulmuştur. Takdir komisyonunca maliyet bedeli 100 milyon lira olan malın değerinin %60'ını kaybettiği sonucuna varılmıştır.
Kayıt işlemleri aşağıdaki gibi olacaktır.

_____________ / ____________________
157 DİĞER STOKLAR 100.000.000.
157.10. HASAR GÖREN MALLAR
153 TİCARİ M ALLAR
100.000.000
.
_____________ / ___________________
654 KARŞILIK GİDERLERİ 40.000.000.
158 STOK DEĞER DÜŞÜK
KARŞILIĞI ________ 40.000.000
Kısmen hasar gören malların takdir komisyonu kararına göre ilgili stoklar hesabına ve meydana gelen zararın sonuç hesaplarına alınması
______________ / ________________

b Hırsızlık ve Dolandırıcılık Nedeniyle Kaybedilen İktisadi Kıymetlerin Değerlemesi

Hırsızlık sonucu çalman veya kaybedilen mallar için değer düşüklüğü karşılığı ayrılması mümkün değildir. Aynı şekilde dolandırıcılık veya sahtekarlık nedeniyle işletmeden çıkan malların bedelinin zarar yazılması da söz konusu edilemez. Bu gibi durumda kaybolan veya çalınan malın emsal bedeli üzerinden işletmeden çekildiğinin kabulü ile işletme sahip veya yöneticileri borçlandırılacaktır. Eğer karşılık ayrılmışsa veya zarar yazılmışsa bu tutar kanunen kabul edilmeyen gider olarak vergi matrahına
ilave edilmelidir. Uygulama böyle olmakla birlikte bazı hallerde hırsızlık ve soygun, nedeniyle kaybedilen malların da zarar olarak yazılması gerekir
VUK'un 278'nci maddesine göre, doğal afetler nedeniyle meydana gelen değer düşüklüklerinde değerleme yapabilmek için malın değer düşüklüğünün "önemli ölçü" de olması gerekmektedir. Önemli ölçü kavramı yeterince açık değildir. 274'ncü maddede %10 oranı öngörüldüğüne göre burada da asgari bu şartın aranması gerektiği düşüncesindeyiz. İktisadi kıymetin değer kaybının en az maliyet bedeline göre % 10'unu kaybetmiş olmalıdır.

2 Maddi Duran Varlıkların Tasfiye Edilmek Amacıyla Duran Varlıklar Hesabından Çıkartılması

Çeşitli nedenlerle işletmede kullanılma ve satış olanaklarını yitiren "duran varlıklar" 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar" hesabında izlenir.
Tamamen amorti edilsin veya edilmesin işletmede kullanım dışında kalan amortismana tabi iktisadi kıymetler kayıtlı değerleriyle bu hesapta tasfiye edilinceye kadar tutulur. Amortismana tabi iktisadi kıymetlere ilişkin olarak ayrılmış bulunan amortismanlar da 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabına aktarılır.

Örnek: Kayıtlı değeri 50 milyon lira olan ve 20 milyon lira amortisman ayrılmış bulunan iş makinası aşırı yıpranma veya teknolojik gerilik nedeniyle hizmet dışı bırakılmıştır. İşletme söz konusu makinayı hurdacıya l.000.000.TL.'ye satmıştır. Duran varlıklar hesabından çıkış ve satış işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır.
_____________ / ____________________
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE
MADDİ DURAN VARLIKLAR 50.000.000.
294.02 Elden Çıkarılacak Maddi
Duran Varlıklar
257 BİRİKMİŞ AMORTİMANLAR 20.000.000.
293 TESİS MAKİNA VE
CİHAZLAR 50.000.000.
299 B. AMORTİSMANLAR
20.000.000
.
_____________ / ___________________
Makinanın satılması:
_____________ / ___________________
100 KASA 1.150.000.
689 DİĞER OLAĞAN DIŞI GİDER VE
ZARARLAR 29.000.000.
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 20.000.000.
294ELDEN
ÇIKARILACAK
STOKLAR VE MADDİ
DURAN VARLIKLAR 50.000.000.
294.02Elden Çıkarılacak
Maddi Duran Varlıklar
391 HESAPLANAN KDV
150.000
.
Söz konusu makinemin tamamen amorti edilmiş olması ve emsal bedelinin sıfır olduğu varsayılırsa, muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi yapılacaktır.
_____________ / ___________________
._____________ / ___________________
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 50.000.000.
294ELDEN ÇIKARILACAK STOK
VE MADDİ DURAN VARLIKLAR
50.000.000
.
294.02 Elden Çıkarılacak
Maddi Duran Varlıklar
_______________ / ___________________

F DEĞERİ DÜŞEN MALLARIN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU

Vergi Usul Kanunu'nun 278'nci maddesinde ifade edilen değer düşüklüğü halinde, daha önce o iktisadi kıymet için indirim konusu edilen Katma Değer Vergisi'nin Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 30/a maddesindeki "zayi olma" olma kavramı ile benzerlik kurarak, indirim konusu edilmiş bulunan KDV'nin de "kısmen düzeltilmesi" gerektiği şeklinde görüşlere rastlanmaktadır. Hemen belirtelim ki KDV Kanunu'nun 30/a maddesini bu şekilde yorumlamak mümkün değildir. "Değer düşüklüğü" kavramı ile "zayi olma" kavramları anlam itibariyle birbirlerinden farklıdır. Bu deyimler Türkçe'de eşanlamlı olarak kullanılmazlar. Zayi olmak, fiziki olarak tamamen yok olmayı, değer
düşüklüğü ise eşya fiziki olarak var olmakla birlikte piyasa değerinde meydana gelen parasal değer düşüklüğünü ifade eder. Vergi hukukunda kavramların önemini ve yerini gözardı etmek hatalı yorumlara ulaşılmasına neden olur. Aksine bir yorumla, amortismana tabi iktisadi kıymetlerde meydana gelen hasarlardan dolayı değer düşüklüğüne isabet edecek KDV'nin veya zararla sonuçlanan satışlara ait KDV'lerin de indirimini kabul etmemek gibi anlamsız sonuçlara varılır.

Açıklanan nedenlerle, değeri düşen iktisadi kıymetlere ait indirim konusu edilen KDV'nin, değer düşüklüğünün meydana geldiği dönemde düzeltilmesi şeklindeki görüşlerin hiç bir hukuki dayanağı yoktur. Ayrıca, bu tür bir görüşün pratikte uygulanması da oldukça zordur. Ancak, tamamen değerini kaybeden (çalınma, sele kapılıp yok olma, denize düşme veya batma... gibi) iktisadi kıymetlere ait KDV'nin indiriminin düzeltilmesi kanun gereğidir. Doğal afetler nedeniyle meydana gelen kayıplarda da KDV'nin düzeltilmesi yoluna gidilmemeli, istismara açık olduğu için sadece çalınma ve dolandırıcılık gibi hallerde indirim iptali yapılmalıdır.
 
Üst