fonradar

özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

batlı

Katkı Sunan Üye
Üyelik
11 Kas 2008
Mesajlar
557
Konum
ANTALYA
arkadaşlar. bildiğiniz üzere yapımı devam eden, kullanıma hazır hale gelene kadar bekletilen yatırım giderleri 258-yapılmakta olan yatırımlar hesabında bekletildikten sonra ilgili aktif hesabına alınmaktadır. fakat biz kiraladığımız tesise yaptığımız bir takım yatırımlar var. Yapımına nisan ayında başlanmış fakat hala o yatırım ile ilgili gelen faturalar, tahminen de eylül gibi tamamlanacak özel maliyet hesabına giren yatırımlarımız var. şimdi ben 30 haziran amortisman çalışmasında, o tarihe kadar olan masraflar için mi amortisman hesaplamalıyım, yoksa yatırımın tamamlanmasını ve kullanıma hazır olmasını bekledikten sonra mı amortisman hesaplamaya başlamalıyım...
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

Sayın Batlı,
Öncelikle şunu paylaşayım. Yolda aklıma sizin sormuş olduğunuz bu soru geldi . Eve gelir gelmez bu soruyu foruma taşayayım diyordum ki foruma girince sizin benden önce davrandığınızı gördüm. Ben de aynen bu soruyu soracaktım.

Benim düşüncem;
Vergi Usul Kanunu'nda AMortismanlar iki bölümde incelenmiş, Mevcutlarda amortisman birinci bölümde Alacaklarda ve Sermayede Amortisman ikinci bölümde. Bu iki bölümün mevzuuda farklı. Örneğin mevcutlarda amortismanın konusuna alacaklar girmez , doalyısıyla alacakların amortismanı için ikinci bölümün kuralları geçerlidir. Sermayede amortisman için de birinci bölüme değil ikinci bölüme bakmak lazım.

Sonuç olarak demek istediğim özel maliyet bedeli üzerinden amortisman ayrılması için özel maliyet bedelinin VUK 313'teki şartları taşımasına gerek yoktur. VUK 327'ye göre 272'nci maddede yazılı özel maliyet bedelleri kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilir. Bu durumda yaptığınız harcama özel maliyet bedeli özelliği taşıyorsa başkaca bir şart aramadan o harcamayı kira süresine göre itfa edebilirsiniz diye düşünüyorum.
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

sn. ebrulim . yapılmakta olan yatırımların ne şekilde amortismana tabi tutulduğunu biliyorum. fakat özel maliyet hesabının içinde de bir 258 hesabın işlevini görecek bir alt hesap açıp geçici olarak yatırım tamamlanana kadar bekletip, yatırım tamamlandıktan sonra mı amortisman ayırmaya başlamalıyız konusunda tereddütte kaldım.
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

5 yılda itfa edilen özel maliyet hesabı sonrasında şu şekilde mi kapanır
268 Borç
264 Alacak
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

arkadaşlar. 264 de atacağımız tamam. kira süresi içerisinde itfa edeceğimiz tamam. sorum şu: bahsettiğim yatırım henüz tamamlanmamış, kullanılmaya hazır değil, devam eden bir yatırım. Ama %70'i tamamlanmış.Malumunuz 30 Haziranda geçici vergi işlemleri dolayısıyle amortisman çalışması yapacağız. Biz şimdi bu durumda tamamlanan %70 lik kısım için amortisman ayırmaya başlayabilirmiyiz. Yoksa %100 tamamlandıktan sonra (artık bu 3.dönem'e mi yetişir bilemem) amortisman ayırmaya başlamalıyız.
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

Batlı Bey, başlayabilirsiniz. Tamamlanmasını beklemenize gerek yoktur. Kullanılmaya hazır hale gelmesi "Mevcutlarda amortisman" için geçerli bir kural
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

Örnek: B işletmesi ortaklarından 10 yıl süreyle kiraladığı arazi üzerine depo inşa etmiş, depo için toplam 160.000 YTL harcamıştır. 3 yıl süren depo inşası için 2001 yılında 40.000 YTL, 2002 yılında 85.000 YTL ve 2003 yılında 35.000 YTL harcama yapılmış ve depo inşaatı 25 Aralık 2003 tarihinde bitmiş, depo kullanılabilir hale gelmiştir.
Buna göre muhasebe kayıtları şu şekilde olacaktır:
------------------------------------------ 31.12.2001 ----------------------------------------
265 Yapılmakta Olan Özel Maliyet Giderleri 40.000
191 İndirilecek KDV 7.200
100 Kasa 47.200
Açıklama: Özel Maliyet Giderlerinin kaydı
------------------------------------------ 31.12.2002 -----------------------------------------
265 Yapılmakta Olan Özel Maliyet Giderleri 85.000
191 İndirilecek KDV 15.300
100 Kasa 100.300
Açıklama: Özel Maliyet Giderlerinin kaydı
------------------------------------------- 25.12.2003 -----------------------------------------
265 Yapılmakta Olan Özel Maliyet Giderleri 35.000
191 İndirilecek KDV 6.300
100 Kasa 41.500
Açıklama: Özel Maliyet Giderlerinin kaydı
------------------------------------------- 31.12.2003 -----------------------------------------
264 Özel Maliyet 160.000
265 Yapılmakta Olan Özel Maliyet Giderleri 160.000
Açıklama: Aktarma kaydı
--------------------------------------------- / ------------------------------------------------

------------------------------------------- 31.12.2003 ------------------------------------------
770 Genel Yönetim Giderleri 20.000
268 Birikmiş Amortisman 20.000
Açıklama: Özel maliyet ?bedelinin itfası kaydı
------------------------------------------- 31.12.2003 ------------------------------------------
689 Diğer Olağandışı Gider Ve Zararlar 20.000
770 Genel Yönetim Giderleri 20.000
Açıklama: Genel yönetim giderlerin dönem sonu giderlere aktarılması
--------------------------------------------- / ------------------------------------------------
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

Sn. Batlı,
Bu konuda Sn Cetvel ile farklı düşünüyoruz. Bence;
------------------------------------------ 31.12.2001 ----------------------------------------
265 Yapılmakta Olan Özel Maliyet Giderleri 40.000
191 İndirilecek KDV 7.200
100 Kasa 47.200

kaydından sonra yatırım tamamlanmamış olsa da

770 GYY 4.000
268 Bir. Amort. 4.000

kaydı yapılmalı.
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

Amortisman mevzuunu hükme bağlayan VUK?un 313?üncü maddesinde işletmede bir yıldan fazla kullanılan iktisadi kıymetler için amortisman ayrılabilece-ğini belirtmiş, amortismanın uygulanma süresini hükme bağlayan VUK 320?inci maddesinde ise ?amortisman süresi, kıymetin aktife girdiği yıldan başlanır? denilmesi suretiyle konuya açıklık getirilmiştir.
Yine Danıştay Dördüncü Dairesi 20.06.1973 tarihli 1973/3475 no?lu kara-rında,
?İktisadi bir değer için amortisman ayırmanın şartı, kullanılmaya başlanması değil, aktife girmesidir. Yılın son gününde işletmenin aktifine giren bir de-ğer için dahi amortisman yıllık olarak ayrılır? denilmektedir.
Ancak ?aktife girme? gerek bahsi geçen kanun metninde gerekse Danıştay kararında tanımlanmamıştır. Genel Tebliğlerde de konuya ilişkin tanımlamaya rastlanılmamaktadır. Hesap Uzmanları Kurulu Danışma Komisyonu Kararı aktife gitme tanımını şu şekilde yorumlamıştır;
"Amortismana tabi bir iktisadi kıymetin aktife girmesi, o kıymetin ikti-sap edilerek defter kayıtlarına geçirilmesi, değerleme gününde envantere dâ-hil olması ve kullanılmaya hazır halde bulunması olarak değerlendirilmesi ge-rekir.
Kullanılmaya hazır halde bulunma kavramı ise, alındığı şekliyle kullanı-lacak iktisadi kıymet¬lerde sözleşme şartlarının yerine getirilip kıymetin teslim alınmasını veya gümrükten çekilip işletmeye dâhil edilmesini, kulla-nılması için montajı gerekli kıymetlerin montajının tamamlanmasının, inşa ve-ya imal edilen kıymetlerde ise inşa veya imal işleminin tamamlanarak inşaat veya imalat hesabından sabit kıymet hesabına alınmasının ifade eder."
Demek ki özel maliyet bedelinin aktifleştirilmesinden ve itfa edilmesin-den bahsedilebilmesi için kıymetin hizmete tahsise hazır olup olmadığının be-lirlenmesi gereklidir. Özel olarak inşa ve imal suretiyle iktisap edilen veya özel maliyete konu edilen sabit kıymetlerin aktife girmiş sayılabilmesi için tahsis edileceği hizmette kullanılmaya hazır hale gelmiş bulunması, inşaat veya imalat hesabından çıkarılarak sabit kıymet veya özel maliyet hesabına alınmış olması gerekir. Dolayısıyla özel maliyet bedeli olarak aktifleştiri-lecek harcamaların yapılıp bu suretle inşaatın tamamlanıp kullanılmaya hazır hale geldikten sonra aktifleştirilmesi gerekir.

kaynak :SERKAN UÇAR
Hesap Uzman Yardımcısı
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

Gayrimenkulü genişletmek veya iktisadi değerini devamlı olarak artırmak maksadıyla yapılan giderlerin gayrimenkulün maliyet bedeline ekleneceği Vergi Usul Kanunu 272?nci maddesinin ilk fıkrası ile hüküm altına alınmıştır. Ancak gayrimenkuller kira ile tutulmuş ise kiracı tarafından yapılan bu giderlerin özel maliyet bedeli olarak ayrıca değerleneceği aynı kanun maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilmiştir.
Vergi Usul Kanunu 327?nci maddesinde ise gayrimenkullerin iktisadi kıymetlerini artıran bu giderlerin(özel maliyet bedelinin) kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edileceği ifade edilmiştir.
Her iki maddenin bir arada değerlendirilmesinden açıkça anlaşılacağı üzere, özel maliyet bedelinin konusunu, gayrimenkullerin değerini arttırmak maksadıyla yapılan giderler teşkil etmektedir. Öyleyse bir harcamanın özel maliyete konu olabilmesi için;
a) Yapılan harcamaların bir gider niteliğinde olması,
b) Yapılan giderlerin gayrimenkulün iktisadi değerini devamlı artırmış olması,
c) Bu giderlerin kiracı tarafından yapılmış olması,
gerekli ve yeterlidir.
Her iki maddede de uygulama koşulu olarak ayrıca, yapılan giderler dolayısıyla elde edilen kıymetlerin fiilen veya hukuken kullanılmaya başlamasından sonra özel maliyet bedelinin konusuna gireceğine ve kullanılmaya başlanılmasından sonra itfa edilebileceğine dair zımni veya açık bir hüküm bulunmamaktadır.
Öte yandan konu, amortisman mevzuu ile kıyaslanmamalıdır. Zira VUK?un 313?üncü maddesi hükmü ile işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan iktisadi kıymetlerin amortisman konusu olacağı açıklanmıştır. Amortisman süresinin iktisadi kıymetin ak-tife girdiği tarihten itibaren başlayacağı da VUK?un 320?nci maddesinde belirtilmiştir.
Her iki konunun koşullarının birbirinden tamamen farklı hukuki temellere dayandığı açık olduğundan özel maliyet bedeli itfasının kullanma koşuluna bağlanması mümkün değildir. Bir harcamanın özel maliyete konu olduğunun belirlenmesinde temel koşul, o harcamanın gayrimenkulün değerini devamlı olarak arttırıp arttırmadığıdır. Kiralanan gayrimenkule ait yapılan harcamalar dolayısıyla elde edilen kıymetler, kullanılabilir hale gelmese dahi gayrimenkulün değerini arttırmaktadır. Bu nedenle özel maliyet bedeli konusuna giren her gider, yapıldığı dönemden itibaren itfa edilmeye başlanmalıdır.

Kaynak :Serkan UÇAR

Hesap Uzman Yardımcısı :)
Makalenin baş kısmı da böyle.
Makale Cetvel Bey'in görüşünü savunuyor. Ama bu görüşün de olduğunu söylüyor. Ben de bu görüşteyim. Ancak birkaç tecrübeli arkadaşa da sorduğumda konunun tartışmalı olduğunu, eleştiri konusu olmaması açısından yatırım bittiğinde amortisman ayrılmaya başlanmasının daha risksiz olduğunu da söylediler. Karar sizin.....
 
Ynt: özel maliyetler hesabında yapımı devam eden işlemler

evet o makaleyi okumuşsunuz vergi dairesinin lehine olan işlemi dikkate almak gerekiyor yoksa makalede belirttiği gibi vergi ziyaı cezası ile karşı karşıya kalınabilir. bu nedenledir ki özel maliyet aktife girdikten sonra amortisman ayrılması daha doğru olur.
 

Benzer konular

Üst