Teşvik belgeli yatırımlarda düşük oranlı vergi uygulaması
"İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki" Yasa Tasarısı'nın 9'uncu maddesinin (c) bendiyle Kurumlar Vergisi Yasası'na eklenmesi öngörülen 32/A maddesi yatırım teşvik belgesi sahibi kurum kazançlarına indirimli oranlı Kurumlar Vergisi uygulanmasını öngörmektedir.
Söz konusu uygulama ile ülkemizde "ekonomik kalkınmanın hızlandırılması, istihdamın artırılması, bölgeler arası gelişmişlik düzeyi farkının en aza indirilmesi ve sektörel olarak da kümelenme olgusunun öne çıkarılarak yatırımların teşvik edilmesi" hedeflenmektedir.
Öngörülen yasal düzenleme uyarınca indirimli Kurumlar Vergisi uygulamasından yararlanacak yatırımlar teşvik belgesine bağlanacak ve bu yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden Kurumlar Vergisi'ne tabi tutulacaktır.
Söz konusu yasa maddesinin uygulanması ile ilgili olarak bakanlar kuruluna;
* İstatistiki bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir ve sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak suretiyle illeri gruplandırma ve gruplar itibariyle teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirleme,
* Her bir il grubu için yatırıma katkı oranını yüzde 25'i, yatırım tutarı 50 milyon TL'nin üstünde olan büyük ölçekli yatırımlarda ise yüzde 45'i geçmemek üzere belirleme, Kurumlar Vergisi oranını yüzde 90'a kadar indirimli uygulatma,
* Yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, yazılım, patent, lisans ve know-how gibi harcamaların oranlarını ayrı ayrı veya topluca sınıflandırma,
konularında yetki verilmektedir.
Bu bağlamda aynı mükellef tarafından yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde yapılacak olan yatırımlarda, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanması öngörülmektedir.
Diğer yandan indirimli Kurumlar Vergisi'nin esas itibariyle yeni yatırımlarda uygulanması öngörüldüğünden, tevsi (genişleme) yatırımlarında, elde edilen kazancın yeni yatırımlardan kaynaklanan kısmının işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, bu kazanca da indirimli oran uygulanacaktır. Buna göre bir dönemde oluşan kazancın ne kadarının tevsi yatırımlardan elde edildiğinin ayrı bir şekilde tespit edilmesi halinde ise yeni yatırım tutarının toplam yatırım tutarına oranlanmak suretiyle indirimli oran uygulanacak kazanç tespit edilecektir. Dolayısıyla indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına oranlanması suretiyle belirlenecektir. Bu oranlamaya devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil edilecektir. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, aktife alındıkları dönem sonu itibariyle yeniden değerleme oranında artırılacak ve indirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacaktır.
Hesap dönemi itibariyle belirtilen şartların sağlanamadığının tespit edilmesi halinde, indirimli vergi oranı uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergilerin, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil edilmesi öngörülmektedir.
Yasalaştırılması beklenen düzenlemeye göre, yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi oranından yararlanacak; yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde ise indirimli vergi oranından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla yatırıma katkı tutarının kalan kısmı için yararlanacaktır.
Kurumlar Vergisi Yasası'nda "İndirimli Kurumlar Vergisi" başlığı altında yer alan düzenleme Gelir Vergisi mükellefleri için de geçerli olacaktır. Öngörülen yasal düzenlemeye göre bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi Maliye Bakanlığı'na aittir.
İndirimli Kurumlar Vergisi uygulamasından yararlandırılmayacak olan kuruluşlar ise
* Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar,
* İş ortaklıkları ile taahhüt işleri,
* Bazı yatırım ve hizmetleri yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yapan kuruluşlar,
* Yap-işlet modeli çerçevesinde faaliyete geçen elektrik enerjisi üretim tesisleri ve dağıtım işletmeleri,
olarak belirlenmiştir. Bu kuruluşlar öngörülen yasal düzenleme gereği indirimli oranlı Kurumlar Vergisi uygulamasından yararlandırılmayacaktır.
Veysi Seviğ
"İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki" Yasa Tasarısı'nın 9'uncu maddesinin (c) bendiyle Kurumlar Vergisi Yasası'na eklenmesi öngörülen 32/A maddesi yatırım teşvik belgesi sahibi kurum kazançlarına indirimli oranlı Kurumlar Vergisi uygulanmasını öngörmektedir.
Söz konusu uygulama ile ülkemizde "ekonomik kalkınmanın hızlandırılması, istihdamın artırılması, bölgeler arası gelişmişlik düzeyi farkının en aza indirilmesi ve sektörel olarak da kümelenme olgusunun öne çıkarılarak yatırımların teşvik edilmesi" hedeflenmektedir.
Öngörülen yasal düzenleme uyarınca indirimli Kurumlar Vergisi uygulamasından yararlanacak yatırımlar teşvik belgesine bağlanacak ve bu yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden Kurumlar Vergisi'ne tabi tutulacaktır.
Söz konusu yasa maddesinin uygulanması ile ilgili olarak bakanlar kuruluna;
* İstatistiki bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir ve sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak suretiyle illeri gruplandırma ve gruplar itibariyle teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirleme,
* Her bir il grubu için yatırıma katkı oranını yüzde 25'i, yatırım tutarı 50 milyon TL'nin üstünde olan büyük ölçekli yatırımlarda ise yüzde 45'i geçmemek üzere belirleme, Kurumlar Vergisi oranını yüzde 90'a kadar indirimli uygulatma,
* Yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, yazılım, patent, lisans ve know-how gibi harcamaların oranlarını ayrı ayrı veya topluca sınıflandırma,
konularında yetki verilmektedir.
Bu bağlamda aynı mükellef tarafından yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde yapılacak olan yatırımlarda, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanması öngörülmektedir.
Diğer yandan indirimli Kurumlar Vergisi'nin esas itibariyle yeni yatırımlarda uygulanması öngörüldüğünden, tevsi (genişleme) yatırımlarında, elde edilen kazancın yeni yatırımlardan kaynaklanan kısmının işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, bu kazanca da indirimli oran uygulanacaktır. Buna göre bir dönemde oluşan kazancın ne kadarının tevsi yatırımlardan elde edildiğinin ayrı bir şekilde tespit edilmesi halinde ise yeni yatırım tutarının toplam yatırım tutarına oranlanmak suretiyle indirimli oran uygulanacak kazanç tespit edilecektir. Dolayısıyla indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına oranlanması suretiyle belirlenecektir. Bu oranlamaya devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil edilecektir. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, aktife alındıkları dönem sonu itibariyle yeniden değerleme oranında artırılacak ve indirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacaktır.
Hesap dönemi itibariyle belirtilen şartların sağlanamadığının tespit edilmesi halinde, indirimli vergi oranı uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergilerin, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil edilmesi öngörülmektedir.
Yasalaştırılması beklenen düzenlemeye göre, yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi oranından yararlanacak; yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde ise indirimli vergi oranından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla yatırıma katkı tutarının kalan kısmı için yararlanacaktır.
Kurumlar Vergisi Yasası'nda "İndirimli Kurumlar Vergisi" başlığı altında yer alan düzenleme Gelir Vergisi mükellefleri için de geçerli olacaktır. Öngörülen yasal düzenlemeye göre bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi Maliye Bakanlığı'na aittir.
İndirimli Kurumlar Vergisi uygulamasından yararlandırılmayacak olan kuruluşlar ise
* Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar,
* İş ortaklıkları ile taahhüt işleri,
* Bazı yatırım ve hizmetleri yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yapan kuruluşlar,
* Yap-işlet modeli çerçevesinde faaliyete geçen elektrik enerjisi üretim tesisleri ve dağıtım işletmeleri,
olarak belirlenmiştir. Bu kuruluşlar öngörülen yasal düzenleme gereği indirimli oranlı Kurumlar Vergisi uygulamasından yararlandırılmayacaktır.
Veysi Seviğ