daha önce forumda yazılan yazıyı aktarıyorum
T.C.
İSTANBUL VALİLİĞİ
Defterdarlık Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü
Sayı : B.07.4.DEF.0.34.11/GVK-37-11589
Konu : Ticari plaka satışı ve kiralanması
işlemlerinde vergilendirme hk.
İlgi :
İlgide kayıtlı yazınız incelenmiş olup, Müdüriyetimiz görüşü aşağıda açıklanmıştır.
1- Ticari Plaka Satışının Vergilendirilmesi:
a) Gerçek Usulde Vergilendirilen Mükellefin Ticari Plaka Satışı;
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 37. maddesinde; “Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır...” hükmü yer almıştır.
Aynı Kanunun 38. maddesinde de; “Bilanço esasına göre ticari kazanç teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce;
1- İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir.
2- İşletmeden çekilen değerler ise bu farka ilave olunur.”hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun 39. maddesinde de; “İşletme hesabı esasına göre ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler arasındaki müspet farktır. (Elde edilen hasılat tahsil olunan paralarla tahakkuk eden alacakları; giderler ise, tediye olunan ve borçlanılan meblağları ifade eder)
...
Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında Vergi Usul Kanunu’nun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41. maddeleri hükümlerine uyulur.” hükmü yer almıştır.
Bu hükümlere göre, ticari taksicilik işinde kullanılan ve kazancı gerçek usulde tespit edilen işletmenin aktifine kayıtlı bulunan ticari plaka ile ticari taksinin satılmasından elde edilen kazancın yıllık ticari kazancına dahil edilerek vergilendirilmesi gerekir.
b) Basit Usule Tabi Mükellefin Ticari Plaka Satışı
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 4369 sayılı Kanunla değişik 01/01/1999 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yapılan değişiklikle; Ticari Kazancın Basit Usulde tespiti esası getirilmiştir.
Kazançları bu suretle tespit olunacak mükellefler defter tutma hariç olmak üzere Vergi Usul Kanununda belirtilen ikinci sınıf tacirlere ait tüm ödevlere (bildirme, vesikalar, bunları muhafaza, ibraz gibi) ve ceza hükümlerine tabi olacaklardır.
Bunların kazançlarının tespitinde ise bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan mallarının alış bedelleri arasındaki fark dikkate alınmak suretiyle hesaplama yapılacaktır.
Yukarıda da belirtildiği gibi, Basit Usulde Vergilendirilecek mükellefler gerek hasılatlarını gerekse alış ve giderlerini belgelendirilecekler ve bir hesap dönemi içindeki hasılatları ile bu hasılatlarına esas olan satılan malların alış bedelleri ve bu faaliyetlerine ilişkin diğer giderleri arasındaki müspet fark üzerinden vergilendirileceklerdir.
Bu suretle yapılacak hesaplamada mükelleflerin faaliyetleri ile ilgili bulunmakla birlikte evvelce sahip oldukları veya faaliyetlerinin devamı esnasında satın aldıkları amortismana tabi iktisadi kıymet niteliğindeki değerler için yaptıkları harcamalar dikkate alınmayacaktır.
Diğer bir ifade ile bu türden değerler (motorlu araç, ticari plaka, dükkan gibi) Vergi Usul Kanununa göre amortismana tabi iktisadi kıymet niteliğinde olmasına rağmen, basit usulde ticari kazancın tespitinde gerek gider yönünden, gerekse bunların satışı halinde hasılat bakımından hesaplamaya katılmayacaklardır.
Bir diğer deyişle bu tür değerler Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin bir anlamda şahsi malları olarak kabul edilecektir.
Diğer taraftan Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesinde değer artış kazançları düzenlenmiştir.
Bu hükümlere göre, basit usule tabi mükelleflerin şahsi malı niteliğinde bulunan ve basit usulde kazanç tespitinde hiçbir şekilde dikkate alınmayan amortismana tabi iktisadi kıymet niteliğindeki (taksi, kamyonet, minibüs ve bunların ticari plakaları) mal ve hakların elden çıkarılması halinde hasılattan maliyet bedeli ve yapılan diğer giderlerin indirilmesi suretiyle bulunacak fark diğer kazanç ve irat olarak vergilendirilecektir.
2-Ticari plaka kiralanmasında vergilendirme:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde gayrimenkul sermaye iradının tarifi yapılmıştır. Buna göre, aşağıdaki yazılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu belirtilmiş ve gayrimenkul sermaye iratları madde halinde sıralanmıştır.
Maddenin son paragrafında, “yukarıda yazılı mallar ve haklar ticari veya zirai bir işletmeye dahil bulunduğu takdirde bunların iratları ticari ve zirai kazancın tespitinde müteallik hükümlere göre hesaplanır.”denilmiştir.
Öte yandan, aynı Kanun’un 94. maddesinde “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.” denilmiş olup, aynı maddenin 5. bendinin ( a) fıkrası ile 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden % 22 oranında tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Bu Kanunun uygulanması ile ilgili olarak yayınlanan Gelir Vergisi Kanunu 128 Seri sayılı Genel Tebliğinin 4. bölümündeki vergi tevkifatı ve esaslarının açıklanmasına ilişkin 4. madde de ise, herhangi bir işletmenin aktifinde kayıtlı gayrimenkul ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelir, Gelir Vergisi Kanunu yönünden ticari kazanç olarak kabul edildiğinden, gayrimenkul sermaye iradı niteliğinde olmayan bu tür ödemelerden vergi tevkifatı yapılmayacaktır.
Basit usule tabi mükellefler tarafından yapılan kiralama işlerinden ise Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/5. maddesine göre % 22 tevkifat yapılacaktır. Tevkifat suretiyle vergilendirilen bu kazancın Gelir Vergisi Kanunu’nun 86/1-C maddesine göre 2005 yılı için 15.000 YTL’yi aşması halinde gayrimenkul sermaye iradı olarak beyanı gerekmektedir.
İlimizde bulunan vergi dairelerince yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde işlem yapılmaktadır. Ayrıca gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin işi terk bildirimlerinde ticari plakalarının satışı için fatura düzenleyip düzenlemediği araştırılarak, düzenlemediği takdirde gerekli cezai işlemler yapılmaktadır.
Bilgi edinilmesi arz ederim.
