Vergi borçlularına yurtdışı çıkış yasağı
Yaşamakta olduğumuz krizin sonucu olarak başta vergi borçları olmak üzere pek çok borç ödenemedi. Uygulanan yüksek faizler, borcun giderek katlanmasına ve ödenemez hale gelmesine neden oluyor. Ayrıca, katlanan borçlar yurtdışına çıkış için tehdit oluşturuyor.
Vergi borçlularına yurtdışı çıkış yasağı Pasaport Kanunu'nda yer alan düzenlemeye dayalı olarak uygulanmaktaydı. Anayasa Mahkemesi, bu yasağı Anayasa aykırı bularak iptal etti. İptal kararının ardından aynı yöndeki düzenleme, biraz yumuşatılarak Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'la getirildi. Halen 100 bin TL ve üzerinde vergi borcu olanlara, yurtdışı çıkış yasağı uygulanabiliyor.
KAPIDAN DÖNEBİLİRSİNİZ
Yurtdışı çıkış yasağı uygulanabilmesi için belirlenmiş olan 100 bin TL, anaparadan ibaret değil. Yasak uygulanıp uygulanmayacağı belirlenirken anapara ile birlikte hesaplanan gecikme zamları ve cezalar dikkate alınıyor.
Vergi borçlusu, yasak kapsamında olup olmadığını öğrenmek için Gelir İdaresi Başkanlığı'nın internet sitesine (www.gib.gov.tr) girdiğinde sayfanın solunda bu konuyla ilgili bir link buluyor. Fakat bu linke tıklandığında, yurtdışı çıkış yasağı dışındaki pek çok konuda sorgulama yapılabilmesine rağmen yurtdışı çıkış yasağı konusunda sorgulama yapılamıyor. Yani, şu anda interneti kullanarak sonuç almak mümkün değil.
Bu durumda, borcu olanların anapara, gecikme zammı ve cezalarını toplayıp hesaplarını kendileri yapmaları veya bağlı oldukları vergi dairesinden sormaları gerekiyor. Aksi halde kapıdan dönme riskiyle karşı karşıya kalmaları söz konusu.
YASAK NASIL KALKIYOR?
Yurtdışı çıkış yasağının kalkması için toplam borcun 100 bin TL'nin altına inmesi gerekiyor. Bunun için akla gelen ilk yol, borcun sınır değerin altına inmesini sağlayacak şekilde kısmen ödenmesi.
Borcun ödenmesinin mümkün olmaması halinde de yasağın kalkması mümkün. Bunun için 100 bin TL'yi aşan borç için teminat gösterilmesi ya da borcun tecil edilmesi gerekiyor. Teminat, borcun tamamı için değil; 100 bin TL'yi aşan kısmı için gösterilebiliyor.
Saydığımız yollar dışında da yasağın kalkması mümkün. Hastalık, iş bağlantısı gibi nedenlerde borç miktarı ne olursa olsun yasağın kalkması mümkün. Fakat bu gibi durumlarda ilgili vergi dairesinin yasağın kalkmasını 'uygun bulması' gerekiyor. Yani, bu durumlarda yasağın kalkıp kalkmaması tamamen alacaklı idarenin takdirinde.
HORTUMCUYA YASAK YOK
Devletin alacaklarını güvence altına almak için çeşitli önlemler alması son derece doğal. Yurtdışı çıkış yasağı da bu kapsamdaki önlemlerden biri. Ne var ki yurtdışı çıkış yasağı herkese yok.
Yasağı getiren 6183 sayılı Kanun'un 36/A maddesinde, yasak kapsamındaki alacaklar 'Devlete ait olup 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu kapsamına giren amme alacakları ile bunlara ait zam ve cezaları' şeklinde belirlenmiş. Yani, sadece vergiler ve bunlara bağlı olarak uygulanan zam ve para cezaları için yurtdışı çıkış yasağı var.
Devletin kişi ve kuruluşlardan başka alacakları da olabiliyor. Örneğin, özelleştirme nedeniyle ortaya çıkan borçlar ve TMSF'ye olan borçlar da yapı olarak kamu alacağı. Bunların dışında ihale, usulsüz kredi veya 'milli üçkağıtçılarımız' tarafından bulunacak diğer yöntemlerle devlet zarara uğratılırsa da tespit edilen alacak devlet alacağı niteliğinde. Fakat yurtdışı çıkış yasağının vergi alacakları dışında olan bu tür alacaklara uygulanması mümkün değil.
Kriz nedeniyle vergi borcunu ödemekte zorlananlara tefeci faizi uygulanıyor ve yurtdışına çıkışları engelleniyor. Devleti soyanlar ise ayrıcalıklı muamele görmeye devam ediyor (Galiba bunun adı hortumcu açılımı). Bu nedenle bir 'ödeme kolaylığı' çıkarılması giderek kaçınılmaz hale geliyor. Biz, sosyal sorumluluğumuz gereği olarak bu konuya dikkat çekmekle yetiniyoruz.
Metin Taş-Sezgin Özcan
Yaşamakta olduğumuz krizin sonucu olarak başta vergi borçları olmak üzere pek çok borç ödenemedi. Uygulanan yüksek faizler, borcun giderek katlanmasına ve ödenemez hale gelmesine neden oluyor. Ayrıca, katlanan borçlar yurtdışına çıkış için tehdit oluşturuyor.
Vergi borçlularına yurtdışı çıkış yasağı Pasaport Kanunu'nda yer alan düzenlemeye dayalı olarak uygulanmaktaydı. Anayasa Mahkemesi, bu yasağı Anayasa aykırı bularak iptal etti. İptal kararının ardından aynı yöndeki düzenleme, biraz yumuşatılarak Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'la getirildi. Halen 100 bin TL ve üzerinde vergi borcu olanlara, yurtdışı çıkış yasağı uygulanabiliyor.
KAPIDAN DÖNEBİLİRSİNİZ
Yurtdışı çıkış yasağı uygulanabilmesi için belirlenmiş olan 100 bin TL, anaparadan ibaret değil. Yasak uygulanıp uygulanmayacağı belirlenirken anapara ile birlikte hesaplanan gecikme zamları ve cezalar dikkate alınıyor.
Vergi borçlusu, yasak kapsamında olup olmadığını öğrenmek için Gelir İdaresi Başkanlığı'nın internet sitesine (www.gib.gov.tr) girdiğinde sayfanın solunda bu konuyla ilgili bir link buluyor. Fakat bu linke tıklandığında, yurtdışı çıkış yasağı dışındaki pek çok konuda sorgulama yapılabilmesine rağmen yurtdışı çıkış yasağı konusunda sorgulama yapılamıyor. Yani, şu anda interneti kullanarak sonuç almak mümkün değil.
Bu durumda, borcu olanların anapara, gecikme zammı ve cezalarını toplayıp hesaplarını kendileri yapmaları veya bağlı oldukları vergi dairesinden sormaları gerekiyor. Aksi halde kapıdan dönme riskiyle karşı karşıya kalmaları söz konusu.
YASAK NASIL KALKIYOR?
Yurtdışı çıkış yasağının kalkması için toplam borcun 100 bin TL'nin altına inmesi gerekiyor. Bunun için akla gelen ilk yol, borcun sınır değerin altına inmesini sağlayacak şekilde kısmen ödenmesi.
Borcun ödenmesinin mümkün olmaması halinde de yasağın kalkması mümkün. Bunun için 100 bin TL'yi aşan borç için teminat gösterilmesi ya da borcun tecil edilmesi gerekiyor. Teminat, borcun tamamı için değil; 100 bin TL'yi aşan kısmı için gösterilebiliyor.
Saydığımız yollar dışında da yasağın kalkması mümkün. Hastalık, iş bağlantısı gibi nedenlerde borç miktarı ne olursa olsun yasağın kalkması mümkün. Fakat bu gibi durumlarda ilgili vergi dairesinin yasağın kalkmasını 'uygun bulması' gerekiyor. Yani, bu durumlarda yasağın kalkıp kalkmaması tamamen alacaklı idarenin takdirinde.
HORTUMCUYA YASAK YOK
Devletin alacaklarını güvence altına almak için çeşitli önlemler alması son derece doğal. Yurtdışı çıkış yasağı da bu kapsamdaki önlemlerden biri. Ne var ki yurtdışı çıkış yasağı herkese yok.
Yasağı getiren 6183 sayılı Kanun'un 36/A maddesinde, yasak kapsamındaki alacaklar 'Devlete ait olup 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu kapsamına giren amme alacakları ile bunlara ait zam ve cezaları' şeklinde belirlenmiş. Yani, sadece vergiler ve bunlara bağlı olarak uygulanan zam ve para cezaları için yurtdışı çıkış yasağı var.
Devletin kişi ve kuruluşlardan başka alacakları da olabiliyor. Örneğin, özelleştirme nedeniyle ortaya çıkan borçlar ve TMSF'ye olan borçlar da yapı olarak kamu alacağı. Bunların dışında ihale, usulsüz kredi veya 'milli üçkağıtçılarımız' tarafından bulunacak diğer yöntemlerle devlet zarara uğratılırsa da tespit edilen alacak devlet alacağı niteliğinde. Fakat yurtdışı çıkış yasağının vergi alacakları dışında olan bu tür alacaklara uygulanması mümkün değil.
Kriz nedeniyle vergi borcunu ödemekte zorlananlara tefeci faizi uygulanıyor ve yurtdışına çıkışları engelleniyor. Devleti soyanlar ise ayrıcalıklı muamele görmeye devam ediyor (Galiba bunun adı hortumcu açılımı). Bu nedenle bir 'ödeme kolaylığı' çıkarılması giderek kaçınılmaz hale geliyor. Biz, sosyal sorumluluğumuz gereği olarak bu konuya dikkat çekmekle yetiniyoruz.
Metin Taş-Sezgin Özcan
