Yeni teşvik kararnamesi
Ülkemizde, "tasarrufları katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirmek, üretimi ve istihdamı artırmak, yatırım eğiliminin devamlılığını ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak, uluslararası rekabet gücünü artıracak, teknoloji ve araştırma-geliştirme içeriği yüksek, büyük ölçekli yatırımları özendirmek, doğrudan yabancı yatırımları artırmak" amacıyla alınan 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak 16 Temmuz 2009 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Sözü edilen Bakanlar Kurulu Kararı ile yatırım desteklerinin uygulanması açısından ülkemiz, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesine göre dört gruba ayrılmış bulunmaktadır. Buna göre;
* I ve II'nci bölgelerde yapılacak yatırımlar için; vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi,
* III ve IV'üncü bölgelerde; vergi indirimi, sigorta primi işveren desteği, yatırım yeri tahsisi ve faiz desteği sağlanacaktır.
Ayrıca büyük ölçekli yatırımlarda, gümrük vergisi muafiyeti, katma değer vergisi istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi birlikte uygulanabilecektir.
Yatırımların kararname kapsamındaki destek unsurlarından yararlanabilmesi için, makro ekonomik programlar, arz-talep dengesi, sektörel, mali ve teknik değerlendirmeler çerçevesinde projenin uygun görülmesi ve teşvik belgesi düzenlenmesi gerekmektedir.
Finansal kiralama şirketleri aracılığıyla gerçekleştirilecek olan yatırımlar için finansal kiralama şirketi adına ayrı bir teşvik belgesi düzenlenmeyecektir. Ancak yatırımcının mükellefiyetlerini yerine getirmemesi halinde uygulanacak olan müeyyidelerden, finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata tekabül eden bölümü kısmen veya tamamen finansal kiralama şirketlerine de uygulanacaktır.
Yeni yapılan düzenlemeler gereği olarak, "Teşvik belgesi düzenlenmesine yönelik müracaat tarihinden önce gerçekleştirilmiş bulunan yatırım harcamaları, teşvik belgesi kapsamına alınmayacaktır".
Yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari yatırım tutarının I ve II'nci bölgelerde bir milyon Türk Lirası, III ve IV'üncü bölgelerde ise beş yüz bin Türk Lirası tutarında olması gerekmektedir. Ancak büyük ölçekli yatırımlar, bölgesel yatırımlarla genel teşvik sisteminden yararlanacak olan yatırımların, varsa sözü edilen kararnameye ekli listelerde her bir konuya yönelik belirlenen yukarıdaki tutarların üzerindeki asgari sabit yatırım ve/veya asgari kapasite şartlarının sağlanması gerekmektedir.
Finansal kiralama şirketleri aracılığıyla yapılacak yatırımlarda, finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutar her bir finansal kiralama şirketi için asgari iki yüz bin Türk Lirası olacaktır. Ancak tekstil, konfeksiyon, hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde taşıma desteğinden yararlanan kuruluşlarda iki yüz bin Türk Liralık asgari tutar aranmayacaktır.
Yatırımcılar tarafından talep edilmesi halinde, bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli kredilerin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının;
* III'üncü bölgede yapılacak yatırımlarda Türk Lirası cinsi kredilerin üç puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin bir puanı,
* IV'üncü bölgede yapılacak yatırımlarda Türk Lirası cinsi kredilerin beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin iki puanı,
* Bölge ayrımı yapılmaksızın araştırma ve geliştirme yatırımları ile doğrudan ticari mal üretimine yönelik olmayan mevcut veya gerçekleştirilecek tesisin katı, sıvı veya gaz gibi atıklarının temizlenmesi veya yok edilmesine yönelik çevre yatırımlarında ise Türk Lirası cinsi kredilerin beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin iki puanı, Hazine Müsteşarlığı tarafından da uygun görülmesi halinde azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilecektir.
Faiz desteği içeren teşvik belgelerine konu yatırımlardan finansal kiralama şirketleri aracılığıyla gerçekleştirilecek olanlar için de faiz ödemelerini içeren itfa planı yapılması kaydıyla aynı şartlarda faiz desteği sağlanabilecektir.
Proje bazında bütçe kaynaklarından karşılanabilecek yatırım kredisi için azami faiz desteği miktarı; araştırma, geliştirme ve çevre yatırımları için üç yüz bin Türk Lirası'nı, III'üncü ve IV'üncü bölgelerde yapılacak yatırımlar için beş yüz bin Türk Lirası'nı geçemeyecektir.
Vergi indirimine yönelik uygulama Kurumlar Vergisi Yasası'nın 32/A maddesi çerçevesinde yapılacak olup, bu konuda uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek ve açıklanacaktır. Bu bağlamda gerek kurumlar vergisinde ve gerekse gelir vergisinde uygulanacak indirim oranı yüzde 25 ile yüzde 80 arasında, bölgelere göre değişecektir. Ancak teşvik belgesi kapsamında 31.12.2010 tarihine kadar yatırıma başlanması halinde bu indirim oranı yüzde 50 ila yüzde 90'a kadar çıkabilecektir.
Veysi Seviğ
Ülkemizde, "tasarrufları katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirmek, üretimi ve istihdamı artırmak, yatırım eğiliminin devamlılığını ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak, uluslararası rekabet gücünü artıracak, teknoloji ve araştırma-geliştirme içeriği yüksek, büyük ölçekli yatırımları özendirmek, doğrudan yabancı yatırımları artırmak" amacıyla alınan 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak 16 Temmuz 2009 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Sözü edilen Bakanlar Kurulu Kararı ile yatırım desteklerinin uygulanması açısından ülkemiz, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesine göre dört gruba ayrılmış bulunmaktadır. Buna göre;
* I ve II'nci bölgelerde yapılacak yatırımlar için; vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi,
* III ve IV'üncü bölgelerde; vergi indirimi, sigorta primi işveren desteği, yatırım yeri tahsisi ve faiz desteği sağlanacaktır.
Ayrıca büyük ölçekli yatırımlarda, gümrük vergisi muafiyeti, katma değer vergisi istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi birlikte uygulanabilecektir.
Yatırımların kararname kapsamındaki destek unsurlarından yararlanabilmesi için, makro ekonomik programlar, arz-talep dengesi, sektörel, mali ve teknik değerlendirmeler çerçevesinde projenin uygun görülmesi ve teşvik belgesi düzenlenmesi gerekmektedir.
Finansal kiralama şirketleri aracılığıyla gerçekleştirilecek olan yatırımlar için finansal kiralama şirketi adına ayrı bir teşvik belgesi düzenlenmeyecektir. Ancak yatırımcının mükellefiyetlerini yerine getirmemesi halinde uygulanacak olan müeyyidelerden, finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata tekabül eden bölümü kısmen veya tamamen finansal kiralama şirketlerine de uygulanacaktır.
Yeni yapılan düzenlemeler gereği olarak, "Teşvik belgesi düzenlenmesine yönelik müracaat tarihinden önce gerçekleştirilmiş bulunan yatırım harcamaları, teşvik belgesi kapsamına alınmayacaktır".
Yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari yatırım tutarının I ve II'nci bölgelerde bir milyon Türk Lirası, III ve IV'üncü bölgelerde ise beş yüz bin Türk Lirası tutarında olması gerekmektedir. Ancak büyük ölçekli yatırımlar, bölgesel yatırımlarla genel teşvik sisteminden yararlanacak olan yatırımların, varsa sözü edilen kararnameye ekli listelerde her bir konuya yönelik belirlenen yukarıdaki tutarların üzerindeki asgari sabit yatırım ve/veya asgari kapasite şartlarının sağlanması gerekmektedir.
Finansal kiralama şirketleri aracılığıyla yapılacak yatırımlarda, finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutar her bir finansal kiralama şirketi için asgari iki yüz bin Türk Lirası olacaktır. Ancak tekstil, konfeksiyon, hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde taşıma desteğinden yararlanan kuruluşlarda iki yüz bin Türk Liralık asgari tutar aranmayacaktır.
Yatırımcılar tarafından talep edilmesi halinde, bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli kredilerin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının;
* III'üncü bölgede yapılacak yatırımlarda Türk Lirası cinsi kredilerin üç puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin bir puanı,
* IV'üncü bölgede yapılacak yatırımlarda Türk Lirası cinsi kredilerin beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin iki puanı,
* Bölge ayrımı yapılmaksızın araştırma ve geliştirme yatırımları ile doğrudan ticari mal üretimine yönelik olmayan mevcut veya gerçekleştirilecek tesisin katı, sıvı veya gaz gibi atıklarının temizlenmesi veya yok edilmesine yönelik çevre yatırımlarında ise Türk Lirası cinsi kredilerin beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin iki puanı, Hazine Müsteşarlığı tarafından da uygun görülmesi halinde azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilecektir.
Faiz desteği içeren teşvik belgelerine konu yatırımlardan finansal kiralama şirketleri aracılığıyla gerçekleştirilecek olanlar için de faiz ödemelerini içeren itfa planı yapılması kaydıyla aynı şartlarda faiz desteği sağlanabilecektir.
Proje bazında bütçe kaynaklarından karşılanabilecek yatırım kredisi için azami faiz desteği miktarı; araştırma, geliştirme ve çevre yatırımları için üç yüz bin Türk Lirası'nı, III'üncü ve IV'üncü bölgelerde yapılacak yatırımlar için beş yüz bin Türk Lirası'nı geçemeyecektir.
Vergi indirimine yönelik uygulama Kurumlar Vergisi Yasası'nın 32/A maddesi çerçevesinde yapılacak olup, bu konuda uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek ve açıklanacaktır. Bu bağlamda gerek kurumlar vergisinde ve gerekse gelir vergisinde uygulanacak indirim oranı yüzde 25 ile yüzde 80 arasında, bölgelere göre değişecektir. Ancak teşvik belgesi kapsamında 31.12.2010 tarihine kadar yatırıma başlanması halinde bu indirim oranı yüzde 50 ila yüzde 90'a kadar çıkabilecektir.
Veysi Seviğ