Merhaba,
A. DEFTERLERİN TASDİKSİZ ARKA YÜZLERİNİN KULLANILMASI:
Bilindiği üzere tasdikli defterlerin yalnızca bir yüzüne kayıt yapılmaktadır. Hatta mümkünse kayıtların, tasdik mühürlerinin bulunduğu sayfalara işlenmesi/döküm alınması en güzel yöntem olacaktır.
Öncelikle şunu belirteyim, defterlerin arka yüzünün kullanılması durumunda, SSK ve Vergi İdaresi tarafından çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya kalınabilmektedir. SSK bu durumu kayıt geçersizliği sayarak idari para cezası kesmektedir. Fakat, iyi bir savunma ile bu cezanın mahkeme tarafından iptal edilme ihtimali yüksektir. Vergi idaresi tarafından defterler incelemeye sevk edilmekte ve kdv indirimleri kabul edilmemektedir. Fakat, bu durum da iyi bir savunma ile mahkemelerde iptal edilebilmektedir.
Ancak, yukarıdaki durumlar her zaman için geçerli olmayıp, mahkemelerin aksi yönde kararları da bulunmaktadır.
Mümkün olduğunca defterlerin arka yüzlerinin kullanılmasından kaçınılmalıdır.
B. YIL İÇİNDE DOLAN DEFTERLER:
VUK’nda,
“TASDİK ZAMANI
Madde 221/4
4. Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce.”,
“TASDİKİ YENİLEME
Madde 222- Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar.”. hükümlerine baktığımızda,
Yıl içinde defterleri dolan mükellefler yeni defter tasdik etmeye mecburdurlar.
Ancak, yasadaki “bunları kullanmaya başlamadan önce” hükmü yeterince açık değildir. Örneğin, bir defter 30.11.2005 tarihinde dolmuş ise yeni bir defterin, kullanılmaya başlama tarihi, 30.11.2005 tarihi midir? 01.12.2005 tarihi midir? Yoksa son kayıt tarihi olan, 10.12.2005 tarihi midir? Tartışmalıdır.
Yine VUK’nun,
“MAKSAT” başlıklı, 171. maddesindeki;
Madde 171- Mükellefler bu kanuna göre tutacakları defterleri vergi uygulaması bakımından aşağıdaki maksatları sağlayacak şekilde tutarlar:
1. Mükellefin vergi ile ilgili servet, sermaye ve hesap durumunu tespit etmek;
2. Vergi ile ilgili faaliyet ve hesap neticelerini tespit etmek;
3. Vergi ile ilgili muameleleri belli etmek;
4. Mükellefin vergi karşısındaki durumunu hesap üzerinden kontrol etmek ve incelemek;
5. (2365 sayılı Kanunun 23. maddesiyle değişen bent) Mükellefin hesap ve kayıtlarının yardımıyla üçüncü şahısların vergi karşısındaki durumlarını (Emanet mahiyetindeki değerler dahil) kontrol etmek ve incelemek.” ,
““TASDİKİ YENİLEME” başlıklı, 222. maddesindeki;
Madde 222- Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar.”.
Hükümlere baktığımızda, en mantıklı tarihin KİŞİSEL GÖRÜŞÜME göre, 10.12.2005 tarihi olduğu ortaya çıkmaktadır.
Çünkü, defterin dolduğu günü veya bir ertesi günü esas alırsak, Ocak ayı içerisinde, hatta 31.01 tarihinde defter tasdikini yenileyen mükellefler deftere kayıtlarını 20 gün geç yapmış olacaklardır. Yani yasa, defter tasdikini ocak içinde yenileme suretiyle tasdik ettirenlere 20 günlük bir kayıt süresi vermiştir.
Ayrıca, defterlere kayıtların genel olarak 10 günlük kayıt zamanını da dikkate aldığımızda ve hakkaniyet kurallarını da göz önünde bulundurduğumuzda, defterin dolup dolmadığı ancak defterin dolduğu tarihten 10 gün sonra tespit edilebileceği de açıktır. Yani defterlerini düzenli olarak işleyen bir mükellef, defterinin dolduğunu en erken, defterin dolmasından itibaren 10 gün sonra öğrenebilecek/tespit edebilecektir. Bu durum VUK’nun 171. maddesindeki defterlerin tutulmasındaki amaçla da birebir örtüşmektedir.
31.10.2005 tarihinde dolan bir defterin yerine, en geç 10.11.2005, 01.05.2005 tarihinde dolan bir defterin yerine en geç 10.05.2005 günü mesai bitimine kadar yeni bir defter tasdik ettirilmelidir. Akla şu soru da gelebilir, mükellefin bir ay içinde herhangi bir kaydı gerektiren işlemi yoksa? Bu durumda, 1 aylık süre zarfında bir işlem var mıdır? Yok mudur? Bu durumda yeni defter ne zaman tasdik ettirilecektir?
Örneğimize bakarsak, 31.10.2005 tarihinde defter dolmuş diyelim, fakat, 2005/11. ayda hiçbir kayıt veya işlem olmadığını, firmanın 01.12.2005 tarihinde kaydı gerektiren bir işlem yaptığını düşünelim: Bu durumda, yeni bir defter 10.12.2005 tarihinde mi tasdik ettirilecektir? Sorusu akla gelmektedir. Yani bu mükellefin 2005/11. ayda hiçbir işlemi olmadığını nasıl iddia edebiliriz? Veya bu iddia çokta mantıklı mıdır? İspati gerçekten zor bir durum olup, ancak çok çok iyi bir savunma durumunda bel ki mahkeme ikna edilebilir.
Sonuç olarak, 31.10.2005 tarihinde dolan bir defterin yerine, en geç 10.11.2005, 01.05.2005 tarihinde dolan bir defterin yerine en geç 10.05.2005 günü mesai bitimine kadar yeni bir defter tasdik ettirilmelidir, diye düşünüyorum.