Merhaba,
Dehanın kitabından cıkardıgım özet ek yapamadıgım için buraya kopyalıyorum. Eksikleri olabilir. Umarım azda olsa işinize yarar.
BAĞIMSIZ DENETİMİ GEREKLİ KILAN NEDENLER:
Güvenilir bilgi ihtiyacı, Çıkar Çatışması, Muhasebe sisteminin karmaşıklığı, Maliyet ve Zaman kaybı Bilgi edinmede karşılaşılan güçlükler, yasal zorunluluklar ve Diğer Nedenler
BAĞIMSIZ DENETİMİN DENETLENEN İŞLETMEYE SAĞLADIĞI YARARLAR
Finansal tablolara güveni arttırır, Kredi olanaklarını arttırır, Vergi denetimi yapılma olasılığını azaltır, İşletme yönetiminin ve çalışanların sahtekarlık yapma eğilimini azaltır, maddi hataları ortaya çıkararak gelir ve giderlerin doğru kayda alınmasını sağlar
BAĞIMSIZ DENETİMİN İŞ HAYATININ DİĞER ÜYELERİNE SAĞLADIĞI YARARLAR
Kredi veren kuruluşlara kredi verme karalarında yardımcı olur, Yatırımcılara yatırım yapma konusunda ışık tutar,,İşletmenin alınması veya satılması durumunda alıcı ve satıcılara objektif bilgi sağlar, diğer ilişkili kişilere verimlilik ve karlılık konularında bilgi verir, İşveren ve işçi sendikalarına ücret ve diğer sosyal olanaklar konusunda pazarlık yapmalarında objektif bilgi sağlar.
BAĞIMSIZ DENETİMİN KAMUYA SAĞLADIĞI YARARLAR
Beyannameler ve mali tablolara güveni arttırır, Resmi kurumlarca yapılacak denetimin konusunu daraltır, Borçluluk ve iflas hallerinde adli mercilere güvenilir bilgi sağlar.
BAĞIMSIZ DENTİMİ SINIRLAYICI FAKTÖRLER
Denetçinin kısıtlı ekonomik şartlarda çalışması, zaman sınırlaması, muhasebe sistm.karmaşıklığı.
DENETİM TÜRLERİ
1-Amacına/Konusuna Göre: Faaliyet,Finansal,Uygunluk
2-Denetçinin statüsüne göre: İç,Bağımsız,Kamu
3-Yapılma Nedenine Göre: Zorunlu,İhtiyari
4-Kapsamına Göre: Genel,Özel
5-Uygulama Zamanına Göre: Devamlı, Ara, Son
BAĞIMSIZ DENETÇİLERİN ÖZELLİKLERİ
Bağımsız olmalı, Yüksek ahlaki nitelikler taşımalıi mesleki özen ve dikkat konusunda titiz olmalı, gerekli mesleki eğitim ve deneyime sahip olmalı.
Makul Güvence : Bir bütün olarak finansal tabloların önemli bir yanlışklık içermediği konusunda yeterli ve uygun sayıda bağımsız denetim kanıtının toplanmasıdır.
BAĞIMSIZ DENETİMİN GENEL AMAÇLARI
Gerçeklik,Bütünlük,Sahiplik Ve Yükümlülükler,Değerleme Ve Gidere Dönüştürme,Sınıflandırma Zamanlılık,Açıklama, Kayıtsal Doğruluk
MALİ TABLOLAR BAĞIMSIZ DENETİMİN AMAÇLARI
Hata ve hilelerin ortaya çıkartılması, Hata ve hilelerin engellenmesi, Yönetime önerilerde bulunmak, gelecekteki mali durum hakkında bilgi sahibi olunmasını sağlamak
RİSK TÜRLERİ
Denetim Riski: Denetçinin mali tabloda önemli yanlışlar olduğu halde, mali tabloların doğru olarak sunulduğu sonucuna varması ve olumlu görüş bildirme olasılığıdır.
GENEl KABUL GÖRMÜŞ DENETİM STANDARTLARI
GENEL STND.: Mesleki Eğitim ve deneyim, Mesleki Dikkat ve Özen, Bağımsız Davranma
ÇALIŞMA ALANI STND.
lanlama ve gözetim, İç Kontrolün gözden geçirilmesi, Kanıt Toplama
RAPORLAMA ALANI STND.: GKGMİ Uyum, GKGMİ Değişmezlik, Yeterli açıklama, Görüş Bildirme
BAĞIMSIZLIĞI ORTADAN KALDIRAN DURUMLAR: Denetlenen işletmenin ortağı olmak, Den.İşlt.Akraba olmak, Finansam araçlarına sahip olmak, Maddi fayda sağlamak, değerli hediye veya yüksek indirimle emtia almak, denetim ücretinin alınmaması (geçmiş yıl), denetim ücrt.piyasa rayicinin çok altında veya üstünde olması.
BAĞIMSIZ DENETİMİN MUHASEBEDEN FARKI: Amaç Farklı, Yaklaşım farklı, Muhasebe inşa denetim tahlil edici, Muhasebe ileriye denetim geriye doğru, Muhasebe dönem içinde denetim dönem sonunda, yapanların nitelikleri farklı.
DENETİM SÜRECİ: Müşterinin seçimi ve işin kabulü, denetimin planlanması, denetim programının yürütülmesi, denetimin tamamlanması ve denetim raporunun yazılması.
MÜŞTERİNİN SEÇİMİ ve İŞİN KABULÜ : Teklifi alan denetçinin araştıracağı hususlar; Önceki denetim şirketi ile ilişkilerin kesilmesine neden olan bir durumun varlığı, Önceki denetçilerin ne tür görüş bildirdiği, Denetlenecek işletmenin muhasebe ve iç kontrol sisteminin durumu, Müşteri işletmenin yöneticilerinin dürüstlüğü,Denetleme konusundaki kapasite durumu, Önceki denetçi ile görüşülecek konular:Yöneticilerin dürüstlüğü, GKGMİ uyum konusundaki tutumları, önceki denetçilerin neden görevi bıraktığı, çalışmalar sırasında engellerle karşılaşma durumu, olağan olmayan durumlar ile ilgili görüşleri.İşletme ile görüşülecek konular: Denetimin hangi amaçla istendiği, denetlenecek dönem, başlama bitiş tarihleri, denetim ücreti, denetçilerin çalışacağı yer, muhasebe defter ve kayıtlarının son durumu, işletmenin imkanlarından faydalanma durumu,denetim anlaşmasının şekli,diğer konular.
DENETİM SÖZLEŞMESİNDE YER ALACAK ASGARİ UNSURLAR: Denetimin amacı ve kapsamı, mali tablolarla ilgili olarak yönetimin ve denetçinin sorumlulu, denetim ücreti ve ödeme zamanı, denetimde görevlendirilecek personel ve yedekleri, başka raporlar isteniyorsa içerikleri,
DENETİM PLANLAMASI: Denetimin amacına ulaşması için yapılacak işlerin sıra ile düzenlenmesidir.Müşteri hakkında bilgi toplanması, denetim çalışmalarını bölümleme, iç kontrol sisteminin gözden geçirilmesi ve denetim risk düzeyinin belirlenmesi, önemlilik düzeyinin belirlenmesi, denetim amacının,programının,süresinin ve personel planının belirlenmesi. Amacı: Denetim konusunu denetim sahasına ayırmak, denetimde görev alacak kişileri sahalarda dağıtmak ve her bir sahada uygulanacak yöntemi belirleyerek denetim faaliyetlerini zamanlamaktır.
Denetim planlamasının niteliğini, kapsamını ve zamanlamasını etkileyen başlıca faktörler (planlama yapılırken dikkat edilecek hususlar): Denetçinin müşterisi hakkındaki bilgisi, denetçinin müşterisini denetlemede geçirdiği deneyim ve müşterisinin işinin büyüklüğü.
1-MÜŞTERi HAKKINDA BİLGi EDİNME:Müşteri işletmenin faaliyetleri, bulunduğu sektör,yasal düzenlemeler,muhasebe bilgilerine uygulanan analitik prosedürler.
ANALİTİK PROSEDÜRLERİN UYGULANDIĞI SAFHALAR: Denetimin planlanmasında, kanıt toplamada ve denetim tamamlanması aşamasında mali bilgilerin gözden geçirilmesinde.
Örnekleri: Mali tabloların önceki dönemlerler, bütçe verileri ile sektördeki diğer veriler ile karşılaştırılması, aynı verilerin kendi aralarında karşılaştırılması, Mali tabloların finansal olmayan veriler ile birlikte incelenmesi.
2-DENETİM ÇALIŞMALARINI BÖLÜMLEME: Mali tablo, Fonksiyon,Departman ve devrelere göre bölümleme.
4-ÖNEMLİLİK DÜZEYİ: Mali tablolarda açılanan bilginin yanlışlığı açıklanan kararları etkileyecekse önemli olduğu kabul edilir. Mali tablolardaki kalemin tutarı ve niteliğine dikkat edilmelidir. Hem planlamada hemde sonuçların değerlendirilmesi safhasında kullanılır.
5-DENETİM RİSKİ: Denetçinin önemli yanlışlar içeren mali tablo hakkında olumlu görüş verme olasılığıdır. 3 türdür. 5.1 YAPISAL RİSK: İyi bir muhasebe ve iç kontrol sistemi olmadan doğacak hatalın toplamı. Etkileyen faktörler: Muhasebe politikalarının farklılaşması olasığı, hesaplama konusundaki karmaşıklıklar, hesap kalemlerinin büyüklüğü, varlıkların kolayca çalınabilir yada işletme dısına cıkarılabilir olması. 5.2KONTROL RİSKİ: İç kontrol ve muhasebe sistemi tarafından önlenemeyen risklerdir. 5.3 BULGU RİSKİ: Tüm önlemlere rağmen ortaya cıkan ve denetçinin de ortaya çıkaramadığı risktir.
6- DENETİM AMAÇLARI(GENEL): Bir bütün olarak mali tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını araştırmak Gerçeklik, Bütünlük,Sahiplik ve yükümlülükler, Değerleme ve gidere dönüştürme, Sınıflandırma, Zamanlılık, Açıklama, kayıtsal doğruluk.
7- DENETİM PROGRAMININ TASARIMI: Denetim işlemlerinin türünün ve sırasının yazılı olarak belirlendiği taslaklardır. YARARLARI: Dnt.Konusunda yapılacak işlerin genel görünümü hakkında bilgi verir, dnt.prsnli arasında dengeli bir iş bölümü sağlar, zaman ve emek tasarrufu sağlar, denetim konusu işin eksiksiz yapılması olasılığını arttırır, daha sonra oluşabilecek soruşturmalarda kanıt olma özelliği taşır, daha sonra yapılacak denetim maliyetleri hakkında bilgi verir, yol gösterici olur, denetim sorumlularına nezaret etmelerine olanak sağlar, GKGDS uymayı sağlar.
SAKINCALARI: değişen şartlara uyumu zorlaştırır, denetimi otomatikleştirir, bağımsız düşünceyi engeller.
İÇ KONTROL SİSTEMİ
İşletme varlıklarının korunmasını, muhasebe verilerinin doğruluğunu ve güvenilirliğini, faaliyet etkinliğinin geliştirilmesine yönelik politika ve prosedürlerdir. Esas Amaçları: İşletme varlıklarının korunması, muhasebe verilerinin doğruluğunu ve güvenilirliği, faaliyet etkinliğinin geliştirilmesi, Kaynakların ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlamak, ynt.tarafından verilmiş hedeflere ulaşmak. Genel Amaçlar: Yetki, sınıflandırma, bütünlük,zamanlılık, varlıkları koruma, kayıtsal doğruluk,gerçeklik,mutabakat.
İÇ KONTROL SİSTEMİNİN KURULMASINDA GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULAN FAKTÖRLER: Risk faktörü: maliyet Faktörü
UNSURLARI: Kontrol ortamı, Muhasebe Sistemi, kontrol prosedürleri.
İÇ KONTROL SİSTEMİNİN İNCELENME AŞAMALARI: yapının tanınması, ön değerlemesi, uygunluğunu test etme, son değerleme.
İÇ KONTROL SİSTEMİNİN TANINMASINDA YARARLANILACAK BİLGİ KAYNAKLARI: Örgüt Yapısı, Hesap planı -muhasebe yönetmeliği, işletme yönetiminin yayınladığı genelge-yönetmelikler, işin tanımı, işletme personeli ile yapılan görüşmeler, iç denetim raporları ve çalışma kağıtları, belge ve kayıtlar.
DENETÇİNİN İÇ KONTROL YAPISI HAKKINDA ELDE ETTİĞİ BİLGİYİ BELGELEMEK İÇİN; Not amla,akış şemaları,ve soru formu yöntemlerini kullanır.
8-DENETİM PROGRAMININ YÜRÜTÜLMESİ:
DENETİM YÖNTEMLERİ: 1-Şekli-Maddi Denetim: Şekil denetimi uygunluk denetimidir. Belgelere dayanarak muhasebe ve mali tablo verilerininin mizan kontrollerini araştırmaktır. Maddi denetim: İşletmeye ait varlıklar değişiklik meydana getiren olayların doğrulugunu inceler.2-Aralıksız-Örnekleme yoluyla denetim: Aralıksız denetim ele alınan zaman kesiti içinde tüm kayıtların incelenmesidir.Örnekleme yolunda ise belirli ölçülere göre seçilenleri denetlenir. 3-İleriye-Geriye doğru denetim: defterden mali tabloya ileri, mali tablodan deftere geriye doğru denetimdir. 4- Doğrudan-Dolaylı denetim:
MALİ TABLOLARDA YER ALAN KAYITLARIN DOĞRULUĞUNA ve TAMLIĞINA İNANABİLMEK İÇİN; varolma, Tamlık, değerleme, sunuş ve kapsam ve uygunluk özelliklerini taşıması gerekir.
KANIT TÜRLERİ: İç Kontrol yapısının etkinliği,denetleme konusu varlıklar, 3.kişi ve personelden alınan bilgiler, muhasebe defter belge ve kayıtları, denetçinin kendisinin yaptığı hesaplamalar, işletme içinde ve dışında düzenlenen belgeler, Karşılaştırmalar ve oranlar. FONKSİYONLARINA GÖRE DENETİM KANITLARI;
a-İşletmenin Muhasebe kayıt ortamı b- destekleyici kanıtlar; (Fiziksel, doğrulama,gözlem,analitik,soruştuma,mekanik,ve belgelerden elde eidlen kayıtlar.)
AMAÇLARINA GÖRE DENETİM KANITLARI: Genel, Sistem ve Temel kanıtlar.
KANITLARININ SAYISINI ETKİLEYEN UNSURLAR: Önemlilik, Risk,Nitelik, Ekonomik Etmenler , Ana Kütlenin büyüklüğü.
KANITLARININ KALİTESİNİ ETKİLEYEN UNSURLAR: Kanıtın ilgili olması, kanıtın kaynağı, Zamanlılık, Nesnellik.
KANIT TOPLAMA TEKNİKLERİ: 1-FİZİKİ İNCELEME: İzlenmesi gereken sıra; teşhis,sayım,kalite,sahtelik. Zyıf yönleri; Maddi varlıklarda kullanılır, bilançoda görünen varlığın işletmeye ait olup olmadığı konusunda yeterli değildir ve maliyeti yüksektir. 2- DOĞRULAMA TEKNİĞİ: olumlu, olumsuz,Boş 3- BELGE İNCELEMESİ: Sahtelik araştırılır. 4- KAYIT SÜRECİNİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ: Örnekleme yöntemi.Geriye ve ileriye doğru 2 yöntem var. 5- YENİDEN HESAPLAMA TEKNİĞİ: Amortisman, İkramiye, Ücret Bordroları, Şüp.Tic.Alc.Karş., Envanter listesi matematik işlemleri, vergi mevzuatı gereğince yapılan kesintilerin yeniden hesaplanması, günlük ve büyük defter toplamlarının alınması, gelir ve giderin gelir tablosuna doğru aktarılıp aktarılmadığı.
6-SORUŞTURMA: Yazılı ve sözlü.7-AYRINTILI ARAŞTIRMA 8-İLGİLİ HESAPLAR ARASINDA İLİŞKİ KURMA
9-ANALİTİK İNCELEME 10-GÖZLEM 11-GÖZ ATMA
ÖRNEKLEME: İRADİ ve İSTATİSTİKİ ÖRNEKLEME
İstatistiki örneklemenin iradi örneklemeye üstünlükleri; Uygun örnek büyüklüğü tespit edilebilir, hataların daha kolay bulunmasını sağlar, zaman ve maliyet tasarrufu sağlar, daha küçük örnek büyüklüğü ile çalışmaı sağlar, daha soğru sonuçlar verir, frklı denetçilerce yapılmış olsa bile tüm denetçiler tarafından değerlendirilir.
ÇALIŞMA KAĞITLARI: Denetçinin her denetim için hazırlamış olduğu yazılı materyaldir. Yasal kayıt olarak dikkate alınmaz. Hazırlanma Amacı: Denetim işini orgazine ve koordine etmek, iç kontrol sistemini incelemek, denetim raporunun yazılmasına esas teşkil etmek, dava konusu durumlarda kanıt olmak, aynı işletmenin farklı denetim dönemlerinde faydalanmak. Nitelikleri: Konu ile ilgili olan bilgiler dikkate alınmalı, kayıt ve işlemlerin doğruluğunu gösteren bilgiler kullanılmalı, işin kısa özetine yer verilmeli, temiz okunaklı anlaşılır olmalı, ileride kullanılacağı düşünülen bilgiler eklenmeli.
DEVAMLI DOSYA: Biden fazla dönemde yararlanılan ve işletmenin genel durumunu gösteren belgelerin yer aldığı dosya. Amacı; İşletmenin gelişimini görmek, yinelenen bilgiler için kaynak olmak,değişiklik göstermeyen kalemleri yeniden istemeye engel olmak,özel ayrıntı bilgileri saklamak.Bulunması gereken bilgiler; Ana sözleşme ve değişiklikleri,Hesap planı, imza sirküleri, Vekaletnameler, denetim raporu,faaliyet raporu, kira kontratları ve sözleşmeler,fabrika ve depoların listesi,Vergi beyanname kopyaları,Organizasyon şeması
CARİ DOSYA: Denetlenen döneme ait bilgi ve belgeleri kapsar. Bulunması gerekenler; finansal raporlar ve denetim raporu, denetçi mizanı ve çalışma tabloları, düzeltme yevmiye kayıtları, doğrulama yanıtları, uygulanan denetim işlemleri ile ilgili bilgiler, analitik inceleme tutanakları.
DENETİM TESTLERİ:
KONTROL TESTLERİ; Müşteri işletmede iç kontrol siteminin tasarımını işleyişini ve etkinliğini ölçmede kullanılan denetim prosedürüdür.Amacı; Kontrol riskinin son değerlemesi için kanıt sağalamaktır.Uygulanan prosedürler; Personele sorular sorma,uygulanışı gözlemleme,belge ve kaytları inceleme,kontrol prosedürlerinin yeniden yapılması.Kontrol Riskini Değerlemede Yapılacak çalışmalar; Kontrol amaçlarını ve buna bağlı olarak hata ve yolsuzluları belirlemek, hata ve yolsuzlukları önlemek veya ortaya cıkarmak için kontrol prosedürlerini belirlemek, kontrol prosedürlerinden kanıt elde etmek ve kanıtları değerlemek,son değerlendirmeleri yapmak.
MADDİ DOĞRULUK TESTLERİ; Mali tablolardaki tutarların ve açıklamaların doğruluğuna ilişkin kanıt toplamak için uygulanan denetim prosedürleridir.3 Aşamalı= İşlemleri,Hesap Kalanlarınıntest edilmesi ve Analitik prosedürler.
DEHA KİTAP 94-100 arası denetim programı örnekleri mutlaka çalış !!!
DENETİMİ TAMAMLAMA ÇALIŞMALARI
Bilanço tarihinden sonraki olayların gözdengeçirilmesi, gelecekteki muhtemel belirsizliklerin değerlendirilmesi, Müşteri ile ilişkili kişilerle yapılan işlemlerin incelenmesi, genel analitik testlerin incelenmesi, denetim programlarının son kez gözden geçirilmesi, işletme yönetiminden beyan mektubu alınması.
Bilanço tarihinden sonraki olayların gözden geçirilmesi; mali tablolarda düzeltme,açıklama gerektiren olaylar.
DENETİM SONUÇLARINI DEĞERLEME; kanıtların yeterli olup olmadığını değerleme, denetim riskini ve önemlilik düzeyinin son değerlemesini yapma, çalışma kağıtlarının gözden geçirilmesi, müşteri işletmeden hataların düzeltilmesini isteme.
DENETİM SONUÇLARINI RAPORLAMA: Raporlama standartları; GKGMİ Uyum, Geçmiş yıl muhasebe politikalarında devamlılık, yeterli açıklama,ilgili görüşün açıklanması.
Olumlu Görüş Koşulları; denetim çalışmalarının her alanında genel standartlara uyulmuş olması, çalışma alana standartlarına uygun olarak yürütülmesi ve kanıt toplnaması, GKGMİ uygun şekilde düzenlenmesi, Muhasebe politikaalrının dönemler itibariyle uyumlu olması, Mali tablolarda yeterli açıklama yapılmış olması, yasal düzenlemelere uyulması, gelecekte önemli belirsizliklerin olmaması,Denetim çalışmalarına herhangi bir kısıtlama konulmamıs olması. Açıklama paragrafı eklenmesi gerektiren durumlar; Denetçi görüşünü kısmen başka bir denetçinin raporuna bağlı kalarak verebilir,Muhasebe politikalarında dönemler itibariyle tutarsızlık belirleyebilir, belirsizliklerle karşılaşabilir, mali tablo kalemlerinden bazıları için ayrıntılı açıklamada bulunmak isteyebilir.
Şartlı Görüş Koşulları; Denetlenen işletme tarafından sınırlamalar konulmuşsa,Gerekli denetim kanıtlarının sağlanamaması,GKGMİ uygunsuzluk, Muhasebw ilkelerinde tutarsızlık, yeterli açıklıkta düzenlenmemiş olması, mevzuata aykırı durumların varlığı, gelecekte etkileyecek önemli belirsizliklerin varlığı.
Olumsuz Görüş; GKGMİ önemli sapmalar, Açıklık ilkesine uyulmaması, Mevzuat hükümlerine aykırılık, tutarlılık ilkesine aykırılık, önemli tutarda hata ve hilenin bulunması.
Görüş bildirmekten kaçınma; Denetçinin bağımsız olarak çalışamaması ve görüşünün etkilenmeye çalışılması, denetlenen işletmenin sınırlamalar koyması, bazı hesapların denetim dışı kalması, önemli belirsizliklerin bulunması.
DENETİM RAPORUNUN BÖLÜMLERİ: Başlık,Muhatap,Giriş-Kapsam,Açıklama,Görüş,İmza-Tarih
Başlık; Denetçinin künyesi ve denetlenen işletme ismi yer alır.
Muhatap; Denetlenen işletmenin ortaklarına veya yönetimkuruluna hitp edilir.
Giriş Kapsam; Raporun 1.Sayfasını oluşturur. yapılan işler anlatılır. Denetlenen işletme adı,denetlenen mali tablolar, mali tabloların ait olduğu dönem, gkgds uygun olarak yürütüldüğü, yönetim ve denetçinin sorumluluğu, yapılan çalışmalar yer alır.
Açıklama Bölümü: olumluda yer almaz diğer görüşlerde yer verilir.
Görüş: GKGMİ uyum belirtili ve görüş açıklanır.
İmza-Tarih: Sorumlu denetçiler denetimin bittiği tarihte imza eder. ve bu tarih denetçi sorumluluğunun kalktıgı tarihtir.
DENETİM RAPORU YAZMA İLKELERİ:
Denetim çalışmalarının tamamlanmasından sonra yazılmalı, denetimin amacına uygun ve ihtiyaç duyulan bilgileri içerek şekilde düzenlenmeli, öz olmalı, dili sade ve akıcı olmalı, okuyucunun anlayacağı düzeyde dikkate alınmalı, mantıklı bir açıklama sırası izlenmeli,doğru ve tarafsız olmalı,şekil yönünden kaliteli olmalı.
