Ana Sözleşmede Yazılı Olmayan İşlerin Yapılması

[erdem]

İnşaat işi ile uğraşan bir şirket ayakkabı mağazası açarsa Türk Ticaret Kanunu veya Vergi Usul Kanuna göre bir sakıncası olurmu? Şirketin ünvanı ve amaçları arasında tekstil var. Bu yetmez diye düşünüyorum ama Anasözlemede yazılı olmayan işlerin yapılması halinde uygulanacak müeyyide veya işlemler hakkında hiçbir bilgi bulamadım. Kişisel düşüncem herhangi bir problemin olmayacağıdır. Sadece 3. kişilere karşı imajı zedeler diye düşünüyorum. Çok mu zor bunu yapmak diye düşünenler olabilir. Altı üstü 2 tadil tasarısı diyeceksiniz. Şirket formalite icabı ayakkabı mağazasını şube olarak gösterecek... bu yüzden ünvan ve ana sözleşmeye dokunmak istemiyor.

 

[OSMAN EROL]

Ynt: Anasözlemede yazılı olmayan işlerin yapılması

Bu konu şirketin üçüncü kişilerle yapacağı akitlerin sıhhati ile ilgilidir. Akitler, akdin inikadında şekil noksanı nedeniyle meydana gelen butlan hükmü ile batıl sayılır.

Borçlar Kanununun 11 maddesi 2. fıkrasında:

?Kanunun emrettiği şeklin şümul ve tesiri derecesi hakkında başkaca bir hüküm tayin olunmamış ise akit, bu şekle riayet olunmadıkça sahih olmaz.?

Denilmektedir.

Kanunda bir akdin şekil konusunda konulmuş bir kurala uyulmadan o akit yapılmışsa ve bu uymamanın ne gibi bir etki doğuracağı da ayrıca gösterilmemişse sonuç ?akdin sahih olmaması? yani butlandır.

Türk Ticaret kanununun 271. maddesinde:

?III- Mevzu ve maksat:

Madde 271- Anonim şirketler kanunen yasak olmayan her türlü iktisadi maksat ve konular için kurulabilirler.
Şu kadar ki; esas mukavelede şirket mevzuunun hudutlarının açıkça gösterilmiş olması şarttır.?

Denilmiştir.

Madde metninden, madde hükmünün amir hüküm mahiyetinde olduğu ?şarttır? ibaresinden açıka görülmektedir. Kanunların amir hükümlerine aykırı akitlerin ise mutlak butlanla batıl olduğu tartışmasızdır.

Bunun pratikteki sonuçlarına gelince; taraflardan birinin sonradan bu akde riayet etmemesi halinde karşı tarafın bir hak iddiada etme yetkisinin olamayacağıdır.

Bir örnek vermek gerekirse: Şirket yönetim kurulu başka bir firma ile yaptığı bir akitle taahhüt altına girse, fakat taahhüt ettiği konu ana sözleşme de yazılı olmasa, şirketin bu taahhüdünü yerine getirmemesinden ötürü diğer şirket bir hak talebinde bulunamaz. Veya taahhüde giren şirketin taahhüdünü yerine getirmesini şirket ortaklarından biri yaptığı itiraz ile engelleyebilir.

Karşı taraf da bir itirazda bulunamaz. Zira kanun hükmüne göre tacir akil bir kişidir. TTK. 20. maddesinde: ?Her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi lazımdır.? Denilmektedir. Bu nedenle tacir akit yapmadan önce karşı tarafın ana sözleşmesini inceleyip ona göre akit yapma zorunluluğu vardır.

Konu ile ilgili iki Yargıtay kararı özeti aşağıdadır.

OTOMOBİL SATIŞI 2918 SAYILI YASANIN 20/D BENDİ HÜKMÜ GEREĞİNCE RESMİ ŞEKİLDE YAPILMADIĞI İÇİN GEÇERSİZ OLUP BU DURUMDA TARAFLAR ALDIKLARINI İADE İLE YÜKÜMLÜDÜRLER.

(Yarg. 13. HUKUK DAİRESİ E.995/10046 K.995/11449 T.19.12.1995)
...

RESMİ ŞEKİLDE YAPILMAMIŞ BULUNAN TEMLİK TAAHHÜTLERİ GEÇERLİ SAYILMAZ. BÖYLE BİR AKİT BK.11.MD YE DE AYKIRIDIR.BU İTİBARLA TAPULU GAYRİMENKU LÜN BÖYLE BİR HARİCİ SATIŞA DAYANARAK ALICI ADINA TESCİLİ İSTENEMEZ. GEÇERSİZ AKİTLERDE AKDİN GEÇERSİZLİĞİ SEBEBİ İLE ÖDENECEK BEDEL TARAF LARIN VERDİĞİ BEDELDİR.

(Yarg. HUKUK GENEL KURULU E.993/510 K.993/736 T.24.11.1993)

 

[erdem]

Ynt: Anasözlemede yazılı olmayan işlerin yapılması

sayın OSMAN EROL,
Öncelikle konuya vakit ayırdığınız için teşekkür ederim. Türk Ticaret Kanununa göre verdiğiniz madde A.Ş leri kapsıyor. Söz konusu şirketin Ltd. olduğunu yazmamışım. İkinci olarak anladığım kadarıyla şirket, borçlar kanununa göre 3.kişilerle ihtilaf halinde düşmedikten sonra birşey olmayacağıdır.

 

[OSMAN EROL]

Ynt: Ana Sözleşmede Yazılı Olmayan İşlerin Yapılması

Sayın erdem

Şirketinizin Limited şirket olması sonucu değiştirmez. T.T.K?nun 137. maddesi şöyle:
......................................
?B) Hükmi şahısların ehliyeti:

Madde 137- Ticaret şirketleri hükmi şahsiyeti haiz olup şirket mukavelesinde yazılı işletme mevzuunun çevresi içinde kalmak şartıyla bütün hakları iktisap ve borçları iltizam edebilirler. Bu husustaki kanuni istisnalar mahfuzdur.?
.........................................................

Maddeye göre; şirket mukavelesinde (Ana sözleşmesinde) yazılı değilse hak elde edemedikleri gibi karşı tarafa borçlanamazlar demektir. Tabii bu ilişkiler nedeniyle haksız fiil tazminatı ödemelerine mani değildir.

Diğer taraftan genel hükümlerde TTK?nun 556 maddesi mucibince Limited şirketler hakkında Anonim şirket hükümleri uygulanır. Madde aşağıda:
.............................................................
A) Anonim şirket hükümlerine yapılan atıflar:

MADDE 556 - Şirketin kuruluşuna iştirak edenlerle şirketin idare veya murakabesine memur edilen kimselerin ve tasfiye memurlarının mesuliyeti, cezai mesuliyetler ve şirketin vekâletlerce murakabesi hakkında anonim şirketin bu hususlara müteallik hükümleri tatbik olunur.
............................................................

Şirket ana sözleşmesi sadece 3. kişilerin değil, ortakların hak ve yükümlülüklerini de düzenler. O bakımdan ana sözleşme dışına çıkılması her zaman problem doğurur.

 

[erdem]

Ynt: Ana Sözleşmede Yazılı Olmayan İşlerin Yapılması

Sayın OSMAN EROL,
Bahsettiğiniz problemler arasında şirketin infisahını gerektiren bir durum yaşanır mı? veya Maddi müeyidesi var mıdır? Teşekkürler...

 

[erdem]

Ynt: Ana Sözleşmede Yazılı Olmayan İşlerin Yapılması

Birde bu durumun açığa çıkması halinde pardon gözden kaçırmışız hemen işlemlere başlayalım diyemezmiyiz... ;D

 

[nane]

Ynt: Ana Sözleşmede Yazılı Olmayan İşlerin Yapılması

mb incelemede "naylon ft kesildiğiniz" iddiası ile hakkınızda işlem yapma olasılığı da var.

 

[erdem]

Ynt: Ana Sözleşmede Yazılı Olmayan İşlerin Yapılması

sayın nane,
yapmadığınız bir iş için fatura düzenlerseniz naylon fatura olarak değerlendirilir. Ama şirket gerçekten ayakkabı mağazası açıp alım satım işi yapacaktır.

Sahte belge (naylon fatura), Vergi Usul Kanunu?nun 359 uncu maddesinin (b) bendinin bir nolu fıkrasının parantez içi hükmünde; ?gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge? olarak tanımlanmıştır.

Bu tanımlamaya göre; bir mal teslimi veya hizmet ifası söz konusu olmadığı halde, sanki mal teslimi veya hizmet ifası varmış gibi düzenlenen belge sahte belgedir. Yani, gerçek bir işlem ve durum olmadığı halde gerçekmiş gibi düzenlenen fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ve benzeri belgeler sahte belgelerdir. Aynı şekilde belge düzenleme yetkisi bulunmayan kişiler tarafından düzenlenen veya başkası adına bastırılıp kullanılan belgeler de sahte belgedir.

Dolayısıyla bu söylediğiniz konumuz dışında kalıyor.

 

[nguroy]

Ynt: Ana Sözleşmede Yazılı Olmayan İşlerin Yapılması

Eskiden bütün ana sözleşmelerde " ...... alım satımı, dahili taicareti, ithalatı , ihracatı ve bilumum ticari faaliyetler" diye yazılırdı. Çok önemli bir yaptırımı olacağını sanmıyorum. Ancak dava konusu olursa işler aleyhinize döner.

 

[OSMAN EROL]

Ynt: Ana Sözleşmede Yazılı Olmayan İşlerin Yapılması

Şirketin ortakların iradesi dışında feshi infisah olarak adlandırılır. Bu durum TTK?nun 549. maddesinde düzenlenmiştir. Anasözleşmeye aykırı işlemler infisaha sebep olmaz. Esasen ticari ilişkiye giren tarafların rızası halinde ortaya bir sorun çıkmaz. Bütün sorun tarafların ihtilafı halinde ortaya çıkar. Konunun yargıya intikali halinde hakim tarafların ileri sürmemesi halinde bile anasözleşme hükümlerini re?sen dikkate almak zorundadır. Diğer taraftan anasözleşmenin değiştirilmesi her zaman mümkündür.