T
T U R K O
Ziyaretçi
Süleyman Yaşar
Amerikan konut sektöründe başlayan ve bütün dünyaya yayılan mali krizin en önemli nedenlerinden biri olarak şirket yöneticilerinin aç gözlülüğü gösterilmişti.
Yapılan değerlendirmelere göre, profesyonel yöneticiler daha fazla prim alabilmek için çok riskli yatırımlara sorumsuzca giriştiler. Yüksek kârların yüksek risklerle paralel gittiğini adeta unuttular. Sonuçta, çok fazla kâr elde etmek için yapılan bu yatırımlar, çok büyük zararlara neden oldu. Mali kesimde yaşanan çöküş reel ekonomiye hemen yansıyınca da, dünya ekonomisi bir anda 50 milyon ilave işsizle ve onların sorunlarıyla karşı karşıya kaldı.
Son iki yılda ekonomide yaşanan olumsuzlukların tekrar etmemesi için önceki gün Londra?da finansal kontrolörler yeni bir öneri getirdiler. Bu yeni öneriye göre, finans kesiminde elde edilen yüksek ticari kârlardan, temettülerden ve yönetici primlerinden küresel bir vergi alınacak. Bu vergi, mali sistemin sanal olarak şişmesini önleyecek. Ve küresel vergi tahsilâtıyla oluşan gelirler bir fonda toplanacak. Bu fonda biriken paralar ileride ortaya çıkabilecek küresel mali sorunların çözümünde kullanılacak.
Yapılan bu yeni küresel vergi önerisinin bir benzerini 2005 yılında Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac gündeme getirmişti. Ünlü iktisatçı James Tobin, sıcak para akışından gelişmekte olan ülke ekonomilerini korumak ve küresel ekonomik istikrarı sürdürmek için döviz alım ve satımı üzerinden yüzde 1 oranında vergi alınmasını önermişti.
Böylece sıcak paranın aniden bir ülkeye girmesi veya çıkması sonucunda oluşan hasarlar toplanan vergilerle giderilecekti. Fakat, Tobin?in bu vergi politikası tasarımı, Jacques Chirac?ın uygulayalım önerisine rağmen gerçekleşmedi. Ama yaşanan dünya mali-ekonomik krizinin ardından böyle bir vergiye ihtiyaç olduğu anlaşıldı. Herhalde Tobin vergisine benzer bir küresel vergi yakında yürürlüğe konacak.
Peki, küresel vergi nasıl uygulamaya geçirilecek? G-20 ülkeleri, 24-25 Eylül 2009?da dünya ekonomisinin sorunlarını tartışmak için Pittsburgh, Pennsylvania?da toplanacaklar. ABD Başkanı Barack Obama?nın başkanlığında yapılacak liderler toplantısında, küresel ekonomide istikrarı sağlayacak bir vergiyi uygulama kararı alınabilir.
Dünya ekonomisinin istikrarlı ve sürdürülebilir bir büyüme hızına ulaşabilmesi için aşırı kâr hırsının törpülenmesi gerekiyor. Adil bir dünya ticaretinin oluşturulması için açgözlü şirket yöneticilerinin kârlarına yeni vergilerle sınırlama koymak şart. Aksi takdirde küresel ekonomiyi sürdürebilmek mümkün olamayacak.
