“525- Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı”nın, 31.12.2023 tarihine kadar sermayeye ilave edilmemiş veya ortaklara dağıtılmayarak, pasifte kalmaya devam etmesi söz konusu olabilir. Bu durumda, 31.12.2023 tarihli bilançoda yer alan bu özel fonun düzeltmeye tabi olup, olmayacağı ve bu fonun bu tarihte bilançolarda yer alıp, almamasının, vergi yönetimi açısından değerlendirilmesi gerekmektedir.
2024 yılına ertelenen, ilk “Enflasyon Düzeltmesi Tebliğ TASLAĞINDA”, 5/ç bendinde, geçmişteki vergi barışı kanunlarına atıf yapılarak, “işletmede mevcut olduğu halde, kayıtlarda yer almayan emtianın kayda alınmasına ilişkin olarak oluşturulan KARŞILIK HESABI”nın düzeltilmiş bilançoda gösterilmeyeceği belirtilmiştir. Söz konusu karşılık hesabı, DAF gibi, bir SERMAYE YEDEĞİ olarak değerlendirilmiştir. 31.12.2023 tarihli bilançoda yer alması halinde, enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacağı öngörülmüştür. Nitekim, 5024 Sayılı Kanun’un 5. Maddesiyle eklenen Geçici 25. Maddesinin 3/e bendi uyarınca, DAF’ların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacağı belirtilmiştir. Bu durumda, söz konusu tebliğe göre, karşılık hesabı, aynı DAF gibi, VUK Geçici 25. maddesine göre, işlem görecektir. Yani, VUK 328 No.lu seri no.lu tebliğine göre “698- Enflasyon Düzeltme Farkı” hesabı ile kapatılarak” bu hesabın bakiyesine göre, “Enflasyon Geçmiş Yıllar kârları veya zararları” içinde yer alarak, ortadan kalkacaktır.
Ancak, bu tebliğ taslağından sonra 18.10.2023 tarihinde yayımlanan yeni “Enflasyon Düzeltme Tebliğ Taslağı’nın” Düzeltme sonrası bilançoda yer alacak öz sermaye kalemleri başlığı altında düzenlenen 16. maddesinde konumuza ilişkin olarak şu açıklamalara yer verilmiştir;
“Madde 16- ……… 6111, 6736, 7143, 7326, 7440 sayılı Kanunlar kapsamında, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtianın kayda alınmasına ilişkin olarak oluşturulan karşılık hesapları; …… gibi) bilançoda düzeltilmiş değerleriyle yer alır.”
Zira, bu karşılık hesabı, 7440 sayılı Kanunda bir KÂR YEDEĞİ gibi değerlendirilip, ortaklara kâr olarak dağıtılabileceği hüküm altına alınmıştır. Nasıl ki, VUK 328. maddesine göre oluşturulan SABİT KIYMET YENİLEME FONU, bir özsermaye kalemi, bir kâr yedeği olarak, 31.12.2023 tarihli bilançoda enflasyon düzeltmesine tabi tutuluyorsa, “EMTİA KARŞILIK FONUDA”, enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır. Ayrıca, önceki tebliğ taslağında, bu karşılık hesabının düzeltme konusu yapılmayıp, “Enflasyon Geçmiş Yıllar Kârları veya Zararları” içinde yer alarak ortadan kalkması sonucu, artık bu hesabın içinden dağıtılması da söz konusu olmayacaktır. Bu şekilde, ortakların müktesep hakları ortadan kalkacaktı. Bu nedenle, idarenin değişikliği son derece yerindedir. Her ne kadar, enflasyon düzeltme farkları dağıtım konusu olmasa da, aslı bilançoda kalmaya devam ederek, her zaman ortaklara dağıtılması mümkün olacaktır. Aynı, olağan üstü yedeklerin, 31.12.2023 bilançosunda enflasyon düzeltmesinde, düzeltme farkları nasıl ki dağıtım konusu olmuyorsa, (farklar enflasyon geçmiş yıllar kârları veya zararları içinde yer alıyor.) emtia karşılık hesabının düzeltmesinden kaynaklanan farklar da dağıtım konusu olmayacaktır.
