Ynt: Hatır Çeki
Merhabalar
Hatır senetleri gerek ticari hayatta, gerek yargı mercilerinde ve vergi idaresinde hukuki açıdan kabul görmüş bir uygulamadır. Ancak, bu uygulamanın vergisel açıdan değerlendirmesinde vergi idaresi ile yargı mercii aynı görüşte değildir.
Konu ile ilgili mercilerin görüşlerine örnekler:
Danıştay'ın Konuya İlişkin Yaklaşımı :
Danıştay, verdiği kararların tümünde alınan kredilerin başka bir şirkete kısmen veya tamamen kullandırılma işlemini bir finansman hizmeti olarak kabul etmemiş ve K.D.V.'ye tabi tutulmayacağını belirtmiştir. Danıştay'a intikal edilip sonucu bağlanan davaların özetleri aşağıda yer almaktadır.
-"Bankadan alınan kredinin başka bir firmaya kullandırılması finansman hizmeti değildir." Danıştay Yedinci Daire, 13.11.1989 tarih ve Esas No: 1989/2547, karar No: 1989/2526 sayılı kararı.
- "Holdinge dahil olan şirketlerde, kredi olarak kullanılması amacıyla hatır senedi imzalayan şirketin ve kendi adına açılan kredileri de bu şirketlere kullandıran mükellef şirketin, finansman hizmeti yapmış sayılması söz konusu olamaz." Danıştay Yedinci Daire, 21.2.1994 tarih ve Esas No: 1993/2387, Karar No: 1994/781 sayılı kararı.
-"Bankalardan alınan kredinin iş ilişkisi olan şirkete verilmesi finansman temini niteliğinde olmadığından, bu işlem K.D.V.'ne tabi değildir." Danıştay Onbirinci Daire, 24.4.1995 tarih ve esas No:1995/1378, Karar No: 1995/1231 sayılı kararı.
-"Aynı holdinge bağlı şirketlerin birinin lehine hesaplanan faiz diğer şirketin giderini teşkil edeceğinden, kurumlar vergisinin artan oranlı bir vergi olmaması nedeniyle örtülü kazançtan sön edilemeyeceğinden , KDV'den de söz edilemez." Danıştay Onbirinci Daire 27.4.1995 tarih ve Esas No: 1995/648, Karar No: 1995/1309 sayılı kararı.
- "Bankacılık işlemleriyle uğraşmayan bir şirketin kendi adına aldığı banka kredisini aynı holding bünyesinde yer alan başka bir şirkete kullandırması, ticari, sınai, zirai faaliyet ile serbest meslek faaliyeti kapsamında değerlendirilerek finansman temini hizmeti olarak kabul edilerek Katma Değer Vergisine tabi tutulamaz." Danıştay Onbirinci Daire, 5.2.1998 tarih ve Esas No: 1997/420, Karar No: 1998/331 tarihli kararı.
Konuya İlişkin Olarak İdarenin Görüşü :
-"Ayrı tüzel kişiliğine sahip şirketlerin faiz karşılığı birbirlerine kredi vermesi veya birinin bankadan aldığı krediyi diğer şirkete vermesi işlemleri, devamlı yapılıyorsa banka ve sigorta muameleleri vergisine, devamlı yapılmıyorsa finansman hizmeti olarak KDV'ye tabi tutulması gerekir." Maliye Bakanlığı 13.12.1994 tarih ve 81791 sayılı muktezası.
- "Holding Şirketlerin, bağlı şirketlerine karşı yaptıkları finansman hizmetleri vergiye tabidir.
Holding şirketlerin öz kaynaklarından veya kendi kullandıkları banka kredilerinden,bağlı şirketlerine kredi verme işlemi, finansman hizmeti niteliğinde olduğundan, Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1. maddesi hükmü uyarınca vergiye tabi bulunmaktadır. Ancak söz konusu işlemin banka ve sigorta muameleleri kapsamına girmesi halinde, anılan kanunun 17/4-e maddesi uyarınca vergiden müstesna olacağı şüphesizdir.Holding şirketlerin, öz kaynaklarından veya kullandıkları banka kredilerinden, bağlı şirketlerine kredi vermeleri, bir finansman hizmeti olduğuna ve banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi bulunmadığı cihetle, bu krediler dolayısıyla aldıkları faizlere katma değer vergisi uygulamaları gerekir.Öte yandan söz konusu işlemlerin dekont ile belgelendirilmesi mümkün olmayıp fatura düzenlenmesi gerekmektedir. "
Sonuç olarak idare ile yargı mecii arasında bir görüş birliği oluşmamıştır. Ama yargının istikrar kazanan görüşü işlemin vergilendirilmeyececeği yönündedir. Bu nedenle ihtilaf halinde konunun yargıya taşınmasında fayda vardır.
Hatır çeki alınığı zaman şu kaydı düşmek gerekir:
----------------------- / -------------------------
102 BANKALAR 100
309 DİĞER MALİ BORÇLAR 100
--------------------------- -----------------------
Çek bedeli geri ödendiğinde ise şu kayıt yapılır.
-------------------------- / ------------------------
309 DİĞER MALİ BORÇLAR 100
100/102 KASA/BANKA 100
--------------------------- -----------------------
........................