İkinci el aracın faydalı ömrü ile ilgili tereddütlerim var.Farklı iki görüşe sahip ymm'nin yazılarını buldum.Fikri olan?
1.Kullanılmış bir ATİKin satın alınması halinde, o kıymet daha önceki işletmede tamamen itfa etmiş olsa dahi yeni bir ATİK gibi amortismana tabi tutulur. Bu konuda bir tereddüt olmamalıdır. Kullanıcı değişmiştir. Ancak, yeni binek otomobilinin faydalı ömrü 5 yıl ise örneğin 7 yıl kullanılmış bir otomobili ikinci elden satın alan bir işletme bu otomobil için yine 5 yıl faydalı ömür esasına göre amortisman mı hesaplamalıdır?
Maliye Bakanlığı yukarıda sözü edilen özelgede, 333 ve 339 nolu VUK Genel Tebliğleri ile tespit ve ilan edilen faydalı ömür ve amortisman oranlarının, yeni (daha önce hiç kullanılmamış) iktisadi kıymetler açısından farklılık gözetilmeksizin uygulanması gerektiğini belirtmiştir.
Kural olarak, yeni bir ATİKin faydalı ömrü ile kullanılmış bir ATİKin faydalı ömrü aynı değildir. Madem ki faydalı ömür esası kabul edilmiştir, o halde bu yöntemin gereğine uyulmalıdır. Örneğin, daha önce Tebliğlerle belirlenen faydalı ömrünün yarısından fazlasının kullanıldığı tespit edilen ikinci el ATİKler için faydalı ömür süresi yenisinin yarısı kadar olabilir. Örneğin, faydalı ömrü 5 yıl olan binek otomobili 3 yıl kullanılıp satılmış ise satın alan da bunu 5/2 yılda itfa edebilmelidir. Böyle bir uygulamada yıl kesirleri tama tamamlanabilir. İlk sahibi 3 yıl ikinci sahibi 3 yıl olmak üzere 6 yıl amortisman uygulanmış olacaktır. Buna göre, otomobilin tekrar el değiştirmesi halinde 3.sahibi de 3 yıl faydalı ömür esasına göre amortisman hesaplayacaktır.
2.Kullanılmış Halde Satın Alınan Duran Varlıklarda Faydalı Ömür
Maliye Bakanlığının düzenlemelerinde kullanılmış halde satın alınan duran varlıklar için farklı bir uygulama önerilmemiştir. Ancak faydalı ömrün mutlak olarak duran varlıklarla sınırlandırılması ve el değiştirmeler sonucu bu mutlak faydalı ömrün aşılmaması görüşleri ileri sürülmektedir.
Bu görüşlerin dayanağını duran varlık için tespit edilen faydalı ömrün mutlak olarak dikkate alınmasıdır. Örnek olarak 5 yılda amorti edilebilecek bir taşıtın 3 yıl amorti edildikten sonra satılması halinde satın alan mükellef tarafından da ayrıca 5 yıl süreyle amortismana tabi tutulmasından sonra toplam amortisman süresinin 8 yıla çıkması verilmektedir. Bu örneğin yorumunda da; bu taşıt için belirlenen faydalı ömrün 5 yıl olduğu dolayısıyla, 3 yıl fazladan amortisman ayrıldığı ve bu durumun VUK 315. maddesine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
Bu görüşlere katılmıyoruz.
Bir kere faydalı ömrün, eski olsun yeni olsun, o duran varlığın mükellef açısından kullanılma süresi olarak anlaşılması gerekir. Burada fiziki ömürden bahsedilmemektedir. Faydalı ömrün duran varlığa mutlak bağlanması doğru değildir. Mükellef bazında düşünmek gerekir.
İkinci olarak kullanılmış duran varlıkların satılmasında, istisnalar dışında, zaten değerleri de düşmüş olmaktadır. Satın alan mükellef daha düşük değerler üzerinden amortisman ayırmaya devam edecektir. Dolayısıyla, belki süre yukarıdaki örnekte olduğu gibi 8 yıla çıkacaktır ama son beş yılda daha düşük değer üzerinden amortisman ayrılacağını hesap edersek, ayrılan toplam amortisman tutarında fazla bir şey değişmeyeceğini söyleyebiliriz.
1.Kullanılmış bir ATİKin satın alınması halinde, o kıymet daha önceki işletmede tamamen itfa etmiş olsa dahi yeni bir ATİK gibi amortismana tabi tutulur. Bu konuda bir tereddüt olmamalıdır. Kullanıcı değişmiştir. Ancak, yeni binek otomobilinin faydalı ömrü 5 yıl ise örneğin 7 yıl kullanılmış bir otomobili ikinci elden satın alan bir işletme bu otomobil için yine 5 yıl faydalı ömür esasına göre amortisman mı hesaplamalıdır?
Maliye Bakanlığı yukarıda sözü edilen özelgede, 333 ve 339 nolu VUK Genel Tebliğleri ile tespit ve ilan edilen faydalı ömür ve amortisman oranlarının, yeni (daha önce hiç kullanılmamış) iktisadi kıymetler açısından farklılık gözetilmeksizin uygulanması gerektiğini belirtmiştir.
Kural olarak, yeni bir ATİKin faydalı ömrü ile kullanılmış bir ATİKin faydalı ömrü aynı değildir. Madem ki faydalı ömür esası kabul edilmiştir, o halde bu yöntemin gereğine uyulmalıdır. Örneğin, daha önce Tebliğlerle belirlenen faydalı ömrünün yarısından fazlasının kullanıldığı tespit edilen ikinci el ATİKler için faydalı ömür süresi yenisinin yarısı kadar olabilir. Örneğin, faydalı ömrü 5 yıl olan binek otomobili 3 yıl kullanılıp satılmış ise satın alan da bunu 5/2 yılda itfa edebilmelidir. Böyle bir uygulamada yıl kesirleri tama tamamlanabilir. İlk sahibi 3 yıl ikinci sahibi 3 yıl olmak üzere 6 yıl amortisman uygulanmış olacaktır. Buna göre, otomobilin tekrar el değiştirmesi halinde 3.sahibi de 3 yıl faydalı ömür esasına göre amortisman hesaplayacaktır.
2.Kullanılmış Halde Satın Alınan Duran Varlıklarda Faydalı Ömür
Maliye Bakanlığının düzenlemelerinde kullanılmış halde satın alınan duran varlıklar için farklı bir uygulama önerilmemiştir. Ancak faydalı ömrün mutlak olarak duran varlıklarla sınırlandırılması ve el değiştirmeler sonucu bu mutlak faydalı ömrün aşılmaması görüşleri ileri sürülmektedir.
Bu görüşlerin dayanağını duran varlık için tespit edilen faydalı ömrün mutlak olarak dikkate alınmasıdır. Örnek olarak 5 yılda amorti edilebilecek bir taşıtın 3 yıl amorti edildikten sonra satılması halinde satın alan mükellef tarafından da ayrıca 5 yıl süreyle amortismana tabi tutulmasından sonra toplam amortisman süresinin 8 yıla çıkması verilmektedir. Bu örneğin yorumunda da; bu taşıt için belirlenen faydalı ömrün 5 yıl olduğu dolayısıyla, 3 yıl fazladan amortisman ayrıldığı ve bu durumun VUK 315. maddesine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
Bu görüşlere katılmıyoruz.
Bir kere faydalı ömrün, eski olsun yeni olsun, o duran varlığın mükellef açısından kullanılma süresi olarak anlaşılması gerekir. Burada fiziki ömürden bahsedilmemektedir. Faydalı ömrün duran varlığa mutlak bağlanması doğru değildir. Mükellef bazında düşünmek gerekir.
İkinci olarak kullanılmış duran varlıkların satılmasında, istisnalar dışında, zaten değerleri de düşmüş olmaktadır. Satın alan mükellef daha düşük değerler üzerinden amortisman ayırmaya devam edecektir. Dolayısıyla, belki süre yukarıdaki örnekte olduğu gibi 8 yıla çıkacaktır ama son beş yılda daha düşük değer üzerinden amortisman ayrılacağını hesap edersek, ayrılan toplam amortisman tutarında fazla bir şey değişmeyeceğini söyleyebiliriz.