İMALATÇILARA GETİRİLEN YENİ BİR İADE: ÖTV?Sİ TECİL EDİLEN ÜRÜNLERDE KDV İADESİ
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu?nun 20 ? 24. maddeleri uyarınca ÖTV?ye tabi bir malın teslimi halinde Katma Değer Vergisi bu malın ÖTV dahil bedeli üzerinden hesaplanmaktadır. ÖTV?ye tabi mallar ise 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanuna ekli I, II, III ve IV sayılı listedeki mallardır. Bu kapsamdaki malların tesliminde KDV?nin matrahı ÖTV dahil edilmiş bedellerinde oluşacaktır.
Her kanunda olduğu gibi ÖTV Kanununda da birtakım muafiyet ve istisna hükümleri vardır. Söz konusu istisnalar kanunun ikinci bölümünde düzenlenmiş olup bunlardan biride kanunun 8. maddesinde verginin tecili başlığı altında düzenlen istisna hükmüdür. Söz konusu madde hükmüne göre; bu kanuna ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki malların; (I) sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde kullanılmak üzere tesliminde tarh ve tahakkuk ettirilen Özel Tüketim Vergisinin Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek kısmı, tecil olunacak ve bu malların oniki ay içerisinde (I) sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde kullanılması halinde ise tecil olunan bu vergi terkin edilecektir. Böylece başlangıçta verginin konusuna giren bir işlem belli şartların varlığı halinde vergi dışında tutulmuş olacaktır. Söz konusu mal aynı zamanda KDV?ye de tabi ise KDV?nin matrahını oluşturan unsurlarda daha sonra bir değişiklik olduğundan başlangıçta alınan KDV?nin de buna uygun olarak düzeltilmesi gerekecektir. Maliye Bakanlığı yayınlamış olduğu 112 seri numaralı KDV genel tebliği[1] ile söz konusu düzeltme işlemlerinin yapılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemiş ve bu malları kullanan imalatçılar için yeni bir iade imkânı getirmiştir. Bu çalışmamızda söz konusu iade işlemlerine ilişkin usul ve esaslar ele alınmıştır.
II- (I) SAYILI LİSTENİN (B) CETVELİNDEKİ MALLARA AİT VERGİNİN TECİLİ VE TERKİNİ
Özel Tüketim Vergisi Kanunu?nun 8 inci maddesinin (1) numaralı fıkrası ile Kanuna ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki malların (I) sayılı listeye dahil olan mallar dışındaki malların imalinde kullanılacak olması halinde, ödenmesi gereken ÖTV?den Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen tutarın tecil edilmesi, vergisi tecil edilen malların tecil tarihini takip eden ay başından itibaren oniki ay içinde bu amaçla kullanıldığının tespiti üzerine tecil edilen verginin terkin edilmesi imkanı getirilmiştir. Söz konusu tecil-terkin uygulamasının hangi esaslara göre yapılacağı 1 seri numaralı ÖTV Genel Tebliği?nin dokuzuncu bölümünde detaylı olarak düzenlenmiş olup, daha sonra yayınlanan genel tebliğlerle 1 numaralı tebliğin ilgili bölümlerinde değişiklikler yapılmıştır.
1 Seri Numaralı Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği?nde belirtildiği üzere tecil-terkin uygulamasından ?sanayi sicil belgesi?ne haiz imalatçılar yararlanacaktır. ÖTV mükellefleri, bu kapsamda teslim ettikleri mallar için, Bakanlar Kurulunun ürünün bu amaçla kullanılmasına ilişkin olarak belirlediği tutara göre ÖTV hesaplayarak beyannamelerinin ilgili bölümünde beyan edeceklerdir. Beyan edilen verginin Bakanlar Kurulu Kararına göre tecil edilmesi öngörülen kısmı[2]; belirli oranda teminat verilmesi üzerine tecil edilerek, kalan kısmı tahsil edilecektir.
Vergisi tecil edilerek satın alınan malların, tecil tarihini takip eden ayın başından itibaren oniki ay içinde imalatçı tarafından (I) sayılı listedeki mallar dışındaki malların üretiminde kullanılması zorunludur. Bu kullanımın, üretimin gerçekleştiği takvim yılını takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar Yeminli Mali Müşavir üretim raporu ile tevsik edilmesi üzerine, tecil edilen vergi terkin edilecek ve teminat çözülecektir. Bu süre zarfında YMM üretim raporuyla tevsik edilmemesi halinde, vergi dairelerince bu alıcı veya ithalatçılar vergi incelemesine sevk edilecek ve inceleme raporu sonucuna göre işlem yapılacaktır[3].
Görüldüğü üzere bu kapsamdaki işlemlerde iki tarafın varlığı söz konusudur. Birinci taraf, ÖTV mükellefi olan ithalatçı, rafineri veya imalatçı firmalar olup bu firmalar ÖTV kanununa ekli bir sayılı listenin (B) cetvelindeki malları satan kişilerdir. İkinci taraf ise (B) cetvelindeki malları satın alıp 1 sayılı liste dışındaki malların imalatında kullanacak olan firmalardır. 112 Numaralı KDV Genel Tebliği kapsamında iade alacak olan kişi ikinci taraftır. Bu kişi 1 sayılı listenin (B) cetvelindeki malları, bu malların ÖTV?sinin bir kısmını ödemeden satın almıştır. Fakat bu malların KDV?sini ÖTV?nin tamamı dâhil edilmiş tutar üzerinden ödemiştir. Bu kişi söz konusu malları oniki ay içerisinde 1 sayılı liste dışındaki bir malın imalatında kullanacak olup buna ilişkin üretim raporunu kendisine mal satan birinci tarafa ulaştıracaktır. Birinci taraf da bu üretim raporu ile vergi dairesine başvurarak daha önce tecil ettirmiş olduğu ÖTV?nin terkin edilmesini isteyecektir. ÖTV?nin terkin işlemi yapıldığında ikinci taraf terkin edilen ÖTV üzerinden ödemiş olduğu KDV?nin iadesini vergi dairesinden talep edebilecektir.
III- TECİL-TERKİN EDİLEN ÖTV ÜZERİNDEN HESAPLANAN KDV?NİN İADESİ
Çalışmamızın giriş bölümünde de belirtildiği üzere, teslime konu mallara ait tecil edilen ÖTV, KDV Kanunu?nun 20-24. maddeleri uyarınca KDV matrahına dâhil edilmiştir. Katma Değer Vergisinin matrahına dahil olan ÖTV?nin terkin edilmesi halinde, KDV matrahı bu tutar kadar azalmış olmaktadır. Dolayısıyla daha önce tecil edilen ÖTV üzerinden hesaplanan KDV?nin buna uygun olarak düzeltilmesi gerekmektedir. Maliye Bakanlığı söz konusu düzeltme işlemlerinin esaslarını 112 Seri Numaralı KDV Genel Tebliği ile belirlemiştir. Yapılan düzenleme ile bu KDV alıcılar tarafından fazladan ödenmiş bir vergi olarak değerlendirilmiş ve fazla ödenen bu verginin 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği?nin ?I-Fazla ve Yersiz Ödenen Vergilerin İndirim Hakkına Sahip Olanlara İadesi? bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde ilgili mükelleflere iadesine imkan verilmiştir. O halde ÖTV?si tecil edilen vergi üzerinden ödenen KDV?nin ilgili mükelleflere iadesine ilişkin usul ve esasların 91 ve 112 numaralı tebliğlerin, birlikte değerlendirilerek açıklanması gerekmektedir.
Her ne kadar 91 no.lu Tebliğ?de iade talebinin en erken, fazla veya yersiz ödenen verginin indirim konusu yapıldığı dönemde yapılabileceği belirtilmiş olsa da, 112 no.lu tebliğde özel bir düzenleme yapılarak; iade talebinin en erken ÖTV?nin terkin işleminin yapıldığı dönemde yapılacağı belirtilmiştir. O halde alıcı firma karşı tarafın ÖTV?sinin terkin işleminin yapıldığı teyidini aldığında en erken bu dönemde vermiş olduğu KDV beyannamesinde iade tutarını göstererek, beyanname ekinde vereceği bir dilekçe ile iade talebinde bulunabilecektir. Bu dilekçe de;
? Tecil-terkin edilen ÖTV üzerinden ödenen vergi tutarı (fazladan ödenen vergi tutarı),
? Fazla verginin indirim konusu yapıldığı dönem ile iade talebinin yapıldığı dönem arasındaki bütün dönem beyannamelerinde ?sonraki dönemlere devreden KDV? satırındaki tutarların bir listesi,
? İade talep etmiş olduğu tutar
yer alacaktır.
91 no.lu Tebliğin I.1. bölümünde ?Verginin fazla veya yersiz mahiyette olduğunun daha sonra fark edilmesi veya ortaya çıkması halinde de iade talep edilebilecektir. İade talep edilebilmesi için fazla veya yersiz verginin indirim konusu yapıldığı dönemle iade talebinin yapıldığı dönem arasındaki dönem beyannamelerinin tamamında ?Sonraki Dönemlere Devreden KDV? bulunması gerekmektedir. Herhangi bir dönemde devreden vergi bulunmaması halinde fazla veya yersiz ödenen verginin iadesi söz konusu olmayacaktır.? şeklinde bir düzenleme mevcuttur. O halde 112 no.lu tebliğ kapsamında iade talep edilebilmesi için, ÖTV?si tecil edilen vergi üzerinden ödenen KDV?nin indirim konusu yapıldığı dönemden, iade talep edilen döneme kadarki tüm beyannamelerde sonraki döneme devreden KDV?nin bulunması gerekmektedir. Herhangi bir dönemde devreden vergi bulunmaması halinde iade söz konusu olmayacaktır. Bütün dönemlerde devreden vergi bulunması halinde, hesaplanan iade tutarı devreden vergiler ile karşılaştırılacak ve bu karşılaştırma sonucunda;
? Devreden vergi tutarları bütün dönemlerde hesaplanan iade tutarından fazla ise, hesaplanan tutarının tamamı iade olarak talep edilebilecektir.
? Devreden vergi tutarları bir veya birkaç dönemde hesaplanan iade tutarından küçükse, en küçük devreden vergi tutarı kadar iade talep edilebilecektir.
Mükellefin bu dilekçesini ve eklerini alan vergi dairesi, satıcı mükellefin vergi dairesinden tecil edilen ÖTV?nin terkin edildiğinin teyidini isteyecektir. Bu teyit alınmadan iade işlemlerine başlanılamaz.
91 Seri Numaralı KDV Genel Tebliği?nde belli durumlarda İnceleme raporu veya Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu ve teminat aranılmaksızın iade yapılmasına imkân tanınmışsa da, 112 no.lu tebliğde bu işleme özgü bir düzenleme yapılmıştır. 112 no.lu Tebliğ?de bu kapsamdaki iadelerin münhasıran vergi inceleme veya YMM tasdik raporu ile teminat aranılmaksızın yapılacağı açıkça düzenlenmiştir. O halde ÖTV?si tecil edilen vergi üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisinin iadesi münhasıran vergi inceleme veya YMM raporuna göre yapılabilecektir.
IV- ÖRNEK OLAY
Boya imalatçısı (X) şirketi, imalatında kullanmak üzere, ÖTV mükellefi (Y) şirketinden ÖTV kanununun 8/1. maddesi kapsamında, birim fiyatı 5TL?den 5000kg solvent almıştır. Tarafların ÖTV ve KDV yönünden durumlarını inceleyelim. (Solventte ÖTV tutarı 1,6135TL/kg dır.)
ÖTV mükellefi olan (Y) şirketi toplam satış tutarını aşağıdaki şekilde hesaplayacak ve buna göre satış faturasını düzenleyecektir.
Matrah: 25.000TL (5000 X 5TL)
ÖTV: 8.067,50TL (5000 X 1,6135TL)
KDV Matrahı: 33.067,50TL (25.000TL + 8.067,50TL)
KDV: 5.952,15TL(33.067,50TL X %18)
Toplam Tutar: 39.019,65TL
(Y) şirketi ilgili döneme ait ÖTV beyannamesinde, Bakanlar Kurulunca bu ürün için belirlen limitleri dikkate alarak ödenecek ve tecil edilecek vergi tutarını gösterecektir. 2008/13835 sayılı Bakanlar Kururlu Kararında solvent ürünlerinde birim itibariyle belirlenen ÖTV tutarının 0,015YTL?yi aşan kısmının tecil edileceği belirlenmiştir. O halde (Y) şirketince tecil edilecek ve ödenecek ÖTV tutarları aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Ödenecek ÖTV: 75TL (5000 X 0,015TL)
Tecil Edilecek ÖTV: 7.992,50TL (5000 X 1,5985TL)
Toplam ÖTV: 8.067,50TL
(Y) şirketi, satmış olduğu solventin oniki ay içerisinde ÖTV kanununa ekli 1 sayılı liste dışındaki malların imalatında kullanıldığına dair karşı şirketten üretim raporunu aldığında, bu rapor ve gerekli diğer evraklarla birlikte vergi dairesine başvurarak tecil edilen 7.992,50TL ÖTV?nin terkin edilmesini talep edecektir.
(X) şirketi kendisine düzenlenen faturada 33.067,50TL matrah üzerinden hesaplanan 5.952,15TL tutarındaki KDV?yi satıcı firmaya ödeyerek ilgili dönem beyannamesinde indirilecek KDV olarak gösterecektir. (Y) Şirketince tecil edilen ÖTV?nin terkin edildiği dönemde gerekli diğer evraklarla birlikte vergi dairesine başvurarak, tecil edilen ÖTV üzerinden hesaplanan KDV?nin kendisine iade edilmesini talep edecektir. İade edilebilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Tecil ? Terkin Edilen ÖTV: 7.992,50TL
İade Edilebilecek Tutar: 1.438,65TL (7.992,50 X %18)
III. bölümde açıklandığı üzere, bu tutarın tamamının iade edilebilmesi için, ÖTV?si tecil edilen vergi üzerinden hesaplanan KDV?nin indirim konusu yapıldığı dönemden, iade talep edilen döneme kadarki tüm beyannamelerde sonraki döneme devreden verginin bulunması ve bu devreden vergilerin hesaplanan iade tutarından yüksek olması gerekmektedir.
V- SONUÇ
112 seri numaralı KDV genel tebliği ile ÖTV kanununa ekli 1 sayılı listenin B cetvelindeki malları tecil terkin kapsamında satın alıp imalatta kullanacak olan imalatçılara özel bir uygulama getirilmiştir. Bu yeni uygulama ile solvent ürünlerini satın alan imalatçılara tecil edilen ÖTV üzerinden ödenen KDV?nin iade edilmesi imkânı tanınmıştır. Yeni uygulamada tecil edilen ÖTV?ye isabet eden KDV tutarı ?fazladan ödenen KDV? olarak kabul edilmiş ve bu tutarın 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği?nin ?I-Fazla ve Yersiz Ödenen Vergilerin İndirim Hakkına Sahip Olanlara İadesi? bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde iadesi imkanı tanınmıştır.
Her ne kadar iade uygulaması 91 no.lu tebliğde belirtilen açıklamalar doğrultusunda yapılacağı belirtilmiş olsa da, 112 no.lu tebliğde bu işleme özgü birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Bunlardan en önemlisi iadenin yapılacağı dönem olup iade, en erken ÖTV?nin terkin işleminin yapıldığı dönemde yapılacaktır. Bir diğer özel düzenlemede incelemesiz ve teminatsız iade konusunda yapılmıştır. 91 seri no.lu tebliğde bazı durumlarda iadenin inceleme raporu veya teminat aranılmaksızın yapılmasına imkan tanınmış olsa da, 112 no.lu tebliğde bu kapsamda yapılacak iadelerin münhasıran vergi inceleme raporu veya yeminli müşavir raporuna göre yapılabileceği belirtilmiştir.
Nihayetinde 112 Seri Numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile solvent vb. ürünleri imalatında hammadde olarak kullanan firmalara, fazladan ödemiş oldukları Katma Değer Vergisinin iadesi imkanı getirilerek bu firmalar ek bir yükten kurtarılmıştır.
Murat Yapmış
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu?nun 20 ? 24. maddeleri uyarınca ÖTV?ye tabi bir malın teslimi halinde Katma Değer Vergisi bu malın ÖTV dahil bedeli üzerinden hesaplanmaktadır. ÖTV?ye tabi mallar ise 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanuna ekli I, II, III ve IV sayılı listedeki mallardır. Bu kapsamdaki malların tesliminde KDV?nin matrahı ÖTV dahil edilmiş bedellerinde oluşacaktır.
Her kanunda olduğu gibi ÖTV Kanununda da birtakım muafiyet ve istisna hükümleri vardır. Söz konusu istisnalar kanunun ikinci bölümünde düzenlenmiş olup bunlardan biride kanunun 8. maddesinde verginin tecili başlığı altında düzenlen istisna hükmüdür. Söz konusu madde hükmüne göre; bu kanuna ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki malların; (I) sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde kullanılmak üzere tesliminde tarh ve tahakkuk ettirilen Özel Tüketim Vergisinin Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek kısmı, tecil olunacak ve bu malların oniki ay içerisinde (I) sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde kullanılması halinde ise tecil olunan bu vergi terkin edilecektir. Böylece başlangıçta verginin konusuna giren bir işlem belli şartların varlığı halinde vergi dışında tutulmuş olacaktır. Söz konusu mal aynı zamanda KDV?ye de tabi ise KDV?nin matrahını oluşturan unsurlarda daha sonra bir değişiklik olduğundan başlangıçta alınan KDV?nin de buna uygun olarak düzeltilmesi gerekecektir. Maliye Bakanlığı yayınlamış olduğu 112 seri numaralı KDV genel tebliği[1] ile söz konusu düzeltme işlemlerinin yapılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemiş ve bu malları kullanan imalatçılar için yeni bir iade imkânı getirmiştir. Bu çalışmamızda söz konusu iade işlemlerine ilişkin usul ve esaslar ele alınmıştır.
II- (I) SAYILI LİSTENİN (B) CETVELİNDEKİ MALLARA AİT VERGİNİN TECİLİ VE TERKİNİ
Özel Tüketim Vergisi Kanunu?nun 8 inci maddesinin (1) numaralı fıkrası ile Kanuna ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki malların (I) sayılı listeye dahil olan mallar dışındaki malların imalinde kullanılacak olması halinde, ödenmesi gereken ÖTV?den Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen tutarın tecil edilmesi, vergisi tecil edilen malların tecil tarihini takip eden ay başından itibaren oniki ay içinde bu amaçla kullanıldığının tespiti üzerine tecil edilen verginin terkin edilmesi imkanı getirilmiştir. Söz konusu tecil-terkin uygulamasının hangi esaslara göre yapılacağı 1 seri numaralı ÖTV Genel Tebliği?nin dokuzuncu bölümünde detaylı olarak düzenlenmiş olup, daha sonra yayınlanan genel tebliğlerle 1 numaralı tebliğin ilgili bölümlerinde değişiklikler yapılmıştır.
1 Seri Numaralı Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği?nde belirtildiği üzere tecil-terkin uygulamasından ?sanayi sicil belgesi?ne haiz imalatçılar yararlanacaktır. ÖTV mükellefleri, bu kapsamda teslim ettikleri mallar için, Bakanlar Kurulunun ürünün bu amaçla kullanılmasına ilişkin olarak belirlediği tutara göre ÖTV hesaplayarak beyannamelerinin ilgili bölümünde beyan edeceklerdir. Beyan edilen verginin Bakanlar Kurulu Kararına göre tecil edilmesi öngörülen kısmı[2]; belirli oranda teminat verilmesi üzerine tecil edilerek, kalan kısmı tahsil edilecektir.
Vergisi tecil edilerek satın alınan malların, tecil tarihini takip eden ayın başından itibaren oniki ay içinde imalatçı tarafından (I) sayılı listedeki mallar dışındaki malların üretiminde kullanılması zorunludur. Bu kullanımın, üretimin gerçekleştiği takvim yılını takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar Yeminli Mali Müşavir üretim raporu ile tevsik edilmesi üzerine, tecil edilen vergi terkin edilecek ve teminat çözülecektir. Bu süre zarfında YMM üretim raporuyla tevsik edilmemesi halinde, vergi dairelerince bu alıcı veya ithalatçılar vergi incelemesine sevk edilecek ve inceleme raporu sonucuna göre işlem yapılacaktır[3].
Görüldüğü üzere bu kapsamdaki işlemlerde iki tarafın varlığı söz konusudur. Birinci taraf, ÖTV mükellefi olan ithalatçı, rafineri veya imalatçı firmalar olup bu firmalar ÖTV kanununa ekli bir sayılı listenin (B) cetvelindeki malları satan kişilerdir. İkinci taraf ise (B) cetvelindeki malları satın alıp 1 sayılı liste dışındaki malların imalatında kullanacak olan firmalardır. 112 Numaralı KDV Genel Tebliği kapsamında iade alacak olan kişi ikinci taraftır. Bu kişi 1 sayılı listenin (B) cetvelindeki malları, bu malların ÖTV?sinin bir kısmını ödemeden satın almıştır. Fakat bu malların KDV?sini ÖTV?nin tamamı dâhil edilmiş tutar üzerinden ödemiştir. Bu kişi söz konusu malları oniki ay içerisinde 1 sayılı liste dışındaki bir malın imalatında kullanacak olup buna ilişkin üretim raporunu kendisine mal satan birinci tarafa ulaştıracaktır. Birinci taraf da bu üretim raporu ile vergi dairesine başvurarak daha önce tecil ettirmiş olduğu ÖTV?nin terkin edilmesini isteyecektir. ÖTV?nin terkin işlemi yapıldığında ikinci taraf terkin edilen ÖTV üzerinden ödemiş olduğu KDV?nin iadesini vergi dairesinden talep edebilecektir.
III- TECİL-TERKİN EDİLEN ÖTV ÜZERİNDEN HESAPLANAN KDV?NİN İADESİ
Çalışmamızın giriş bölümünde de belirtildiği üzere, teslime konu mallara ait tecil edilen ÖTV, KDV Kanunu?nun 20-24. maddeleri uyarınca KDV matrahına dâhil edilmiştir. Katma Değer Vergisinin matrahına dahil olan ÖTV?nin terkin edilmesi halinde, KDV matrahı bu tutar kadar azalmış olmaktadır. Dolayısıyla daha önce tecil edilen ÖTV üzerinden hesaplanan KDV?nin buna uygun olarak düzeltilmesi gerekmektedir. Maliye Bakanlığı söz konusu düzeltme işlemlerinin esaslarını 112 Seri Numaralı KDV Genel Tebliği ile belirlemiştir. Yapılan düzenleme ile bu KDV alıcılar tarafından fazladan ödenmiş bir vergi olarak değerlendirilmiş ve fazla ödenen bu verginin 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği?nin ?I-Fazla ve Yersiz Ödenen Vergilerin İndirim Hakkına Sahip Olanlara İadesi? bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde ilgili mükelleflere iadesine imkan verilmiştir. O halde ÖTV?si tecil edilen vergi üzerinden ödenen KDV?nin ilgili mükelleflere iadesine ilişkin usul ve esasların 91 ve 112 numaralı tebliğlerin, birlikte değerlendirilerek açıklanması gerekmektedir.
Her ne kadar 91 no.lu Tebliğ?de iade talebinin en erken, fazla veya yersiz ödenen verginin indirim konusu yapıldığı dönemde yapılabileceği belirtilmiş olsa da, 112 no.lu tebliğde özel bir düzenleme yapılarak; iade talebinin en erken ÖTV?nin terkin işleminin yapıldığı dönemde yapılacağı belirtilmiştir. O halde alıcı firma karşı tarafın ÖTV?sinin terkin işleminin yapıldığı teyidini aldığında en erken bu dönemde vermiş olduğu KDV beyannamesinde iade tutarını göstererek, beyanname ekinde vereceği bir dilekçe ile iade talebinde bulunabilecektir. Bu dilekçe de;
? Tecil-terkin edilen ÖTV üzerinden ödenen vergi tutarı (fazladan ödenen vergi tutarı),
? Fazla verginin indirim konusu yapıldığı dönem ile iade talebinin yapıldığı dönem arasındaki bütün dönem beyannamelerinde ?sonraki dönemlere devreden KDV? satırındaki tutarların bir listesi,
? İade talep etmiş olduğu tutar
yer alacaktır.
91 no.lu Tebliğin I.1. bölümünde ?Verginin fazla veya yersiz mahiyette olduğunun daha sonra fark edilmesi veya ortaya çıkması halinde de iade talep edilebilecektir. İade talep edilebilmesi için fazla veya yersiz verginin indirim konusu yapıldığı dönemle iade talebinin yapıldığı dönem arasındaki dönem beyannamelerinin tamamında ?Sonraki Dönemlere Devreden KDV? bulunması gerekmektedir. Herhangi bir dönemde devreden vergi bulunmaması halinde fazla veya yersiz ödenen verginin iadesi söz konusu olmayacaktır.? şeklinde bir düzenleme mevcuttur. O halde 112 no.lu tebliğ kapsamında iade talep edilebilmesi için, ÖTV?si tecil edilen vergi üzerinden ödenen KDV?nin indirim konusu yapıldığı dönemden, iade talep edilen döneme kadarki tüm beyannamelerde sonraki döneme devreden KDV?nin bulunması gerekmektedir. Herhangi bir dönemde devreden vergi bulunmaması halinde iade söz konusu olmayacaktır. Bütün dönemlerde devreden vergi bulunması halinde, hesaplanan iade tutarı devreden vergiler ile karşılaştırılacak ve bu karşılaştırma sonucunda;
? Devreden vergi tutarları bütün dönemlerde hesaplanan iade tutarından fazla ise, hesaplanan tutarının tamamı iade olarak talep edilebilecektir.
? Devreden vergi tutarları bir veya birkaç dönemde hesaplanan iade tutarından küçükse, en küçük devreden vergi tutarı kadar iade talep edilebilecektir.
Mükellefin bu dilekçesini ve eklerini alan vergi dairesi, satıcı mükellefin vergi dairesinden tecil edilen ÖTV?nin terkin edildiğinin teyidini isteyecektir. Bu teyit alınmadan iade işlemlerine başlanılamaz.
91 Seri Numaralı KDV Genel Tebliği?nde belli durumlarda İnceleme raporu veya Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu ve teminat aranılmaksızın iade yapılmasına imkân tanınmışsa da, 112 no.lu tebliğde bu işleme özgü bir düzenleme yapılmıştır. 112 no.lu Tebliğ?de bu kapsamdaki iadelerin münhasıran vergi inceleme veya YMM tasdik raporu ile teminat aranılmaksızın yapılacağı açıkça düzenlenmiştir. O halde ÖTV?si tecil edilen vergi üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisinin iadesi münhasıran vergi inceleme veya YMM raporuna göre yapılabilecektir.
IV- ÖRNEK OLAY
Boya imalatçısı (X) şirketi, imalatında kullanmak üzere, ÖTV mükellefi (Y) şirketinden ÖTV kanununun 8/1. maddesi kapsamında, birim fiyatı 5TL?den 5000kg solvent almıştır. Tarafların ÖTV ve KDV yönünden durumlarını inceleyelim. (Solventte ÖTV tutarı 1,6135TL/kg dır.)
ÖTV mükellefi olan (Y) şirketi toplam satış tutarını aşağıdaki şekilde hesaplayacak ve buna göre satış faturasını düzenleyecektir.
Matrah: 25.000TL (5000 X 5TL)
ÖTV: 8.067,50TL (5000 X 1,6135TL)
KDV Matrahı: 33.067,50TL (25.000TL + 8.067,50TL)
KDV: 5.952,15TL(33.067,50TL X %18)
Toplam Tutar: 39.019,65TL
(Y) şirketi ilgili döneme ait ÖTV beyannamesinde, Bakanlar Kurulunca bu ürün için belirlen limitleri dikkate alarak ödenecek ve tecil edilecek vergi tutarını gösterecektir. 2008/13835 sayılı Bakanlar Kururlu Kararında solvent ürünlerinde birim itibariyle belirlenen ÖTV tutarının 0,015YTL?yi aşan kısmının tecil edileceği belirlenmiştir. O halde (Y) şirketince tecil edilecek ve ödenecek ÖTV tutarları aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Ödenecek ÖTV: 75TL (5000 X 0,015TL)
Tecil Edilecek ÖTV: 7.992,50TL (5000 X 1,5985TL)
Toplam ÖTV: 8.067,50TL
(Y) şirketi, satmış olduğu solventin oniki ay içerisinde ÖTV kanununa ekli 1 sayılı liste dışındaki malların imalatında kullanıldığına dair karşı şirketten üretim raporunu aldığında, bu rapor ve gerekli diğer evraklarla birlikte vergi dairesine başvurarak tecil edilen 7.992,50TL ÖTV?nin terkin edilmesini talep edecektir.
(X) şirketi kendisine düzenlenen faturada 33.067,50TL matrah üzerinden hesaplanan 5.952,15TL tutarındaki KDV?yi satıcı firmaya ödeyerek ilgili dönem beyannamesinde indirilecek KDV olarak gösterecektir. (Y) Şirketince tecil edilen ÖTV?nin terkin edildiği dönemde gerekli diğer evraklarla birlikte vergi dairesine başvurarak, tecil edilen ÖTV üzerinden hesaplanan KDV?nin kendisine iade edilmesini talep edecektir. İade edilebilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Tecil ? Terkin Edilen ÖTV: 7.992,50TL
İade Edilebilecek Tutar: 1.438,65TL (7.992,50 X %18)
III. bölümde açıklandığı üzere, bu tutarın tamamının iade edilebilmesi için, ÖTV?si tecil edilen vergi üzerinden hesaplanan KDV?nin indirim konusu yapıldığı dönemden, iade talep edilen döneme kadarki tüm beyannamelerde sonraki döneme devreden verginin bulunması ve bu devreden vergilerin hesaplanan iade tutarından yüksek olması gerekmektedir.
V- SONUÇ
112 seri numaralı KDV genel tebliği ile ÖTV kanununa ekli 1 sayılı listenin B cetvelindeki malları tecil terkin kapsamında satın alıp imalatta kullanacak olan imalatçılara özel bir uygulama getirilmiştir. Bu yeni uygulama ile solvent ürünlerini satın alan imalatçılara tecil edilen ÖTV üzerinden ödenen KDV?nin iade edilmesi imkânı tanınmıştır. Yeni uygulamada tecil edilen ÖTV?ye isabet eden KDV tutarı ?fazladan ödenen KDV? olarak kabul edilmiş ve bu tutarın 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği?nin ?I-Fazla ve Yersiz Ödenen Vergilerin İndirim Hakkına Sahip Olanlara İadesi? bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde iadesi imkanı tanınmıştır.
Her ne kadar iade uygulaması 91 no.lu tebliğde belirtilen açıklamalar doğrultusunda yapılacağı belirtilmiş olsa da, 112 no.lu tebliğde bu işleme özgü birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Bunlardan en önemlisi iadenin yapılacağı dönem olup iade, en erken ÖTV?nin terkin işleminin yapıldığı dönemde yapılacaktır. Bir diğer özel düzenlemede incelemesiz ve teminatsız iade konusunda yapılmıştır. 91 seri no.lu tebliğde bazı durumlarda iadenin inceleme raporu veya teminat aranılmaksızın yapılmasına imkan tanınmış olsa da, 112 no.lu tebliğde bu kapsamda yapılacak iadelerin münhasıran vergi inceleme raporu veya yeminli müşavir raporuna göre yapılabileceği belirtilmiştir.
Nihayetinde 112 Seri Numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile solvent vb. ürünleri imalatında hammadde olarak kullanan firmalara, fazladan ödemiş oldukları Katma Değer Vergisinin iadesi imkanı getirilerek bu firmalar ek bir yükten kurtarılmıştır.
Murat Yapmış
