Ynt: İşe İade Davasını Kazanan Personele Yapılacak Ödeme
Merhabalar
Önce Nizam beyin sorusuna cevap vereyim.
Esasen sorunun cevabı içinde. Kusursuzluk hali. Borçlar Kanunun 55. maddesinde düzenlenen işverenin kusursuz sorumlu olması hali mağdur durumda olan 3. kişinin haklarının teslimi ile ilgilidir. Zarar ika eden kişinin ücretli işçi olması ve bu nedenle ekonomik gücü ika ettiği zararı karşılayamayacak durumda olması nedeni ile kanun koyucu böyle bir yaptırımı uygun görmüştür. Diğer taraftan işveren ödediği tazminatı kusuru oranında işçiye rücu edebilir. (Ücretinden kesebilir)
Aşağıda verdiğim, bu konuda düzenlenmiş bir özelge konuyu yeterince aydınlatıyor. Benim daha fazla açıklama yapmama gerek yok.
………………………………………………………………………………………………………………..
T.C.
ESKİŞEHİR VALİLİĞİ
İl Defterdarlığı
Gelir Müdürlüğü
SAYI : B.07.4.DEF.026.10/49-21-4517
KONU : Şirket aktifinde kayıtlı kamyonun kaza yapması sonucu ödenen tazminatın gider yazılıp
yazılmayacağı hk.
İlgi: a) 24/06/2003 tarihli dilekçeniz
b) 09/07/2003 tarihli dilekçeniz.
Dilekçenizde; şirketiniz şoförü ............ ..............'nun şirketinize ait ................ plakalı kamyonla kaza yaptığını, kaza sonucu hasar, yaralanma ve ölüm meydana geldiğini, mahkeme neticesinde yaralıların hastane masrafları ve mahkeme masraflarının müteselsilen borçlu olarak şirketiniz tarafından ödenmesine karar verildiğini ve Bağ-Kur Avukatı ...... ............ tarafından hazırlanan taksitlendirme planı dahilinde ödemelere 18/04/2002 tarihinde başladığınızı ve halen ödediğinizi belirterek yapılan bu harcamaların işletmeniz tarafından gider yazılıp yazılmayacağına ilişkin konu hakkındaki görüşümüzün bildirilmesi istenilmektedir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 13'üncü maddesinde; kurumlar vergisinin 1'inci maddesinde yazılı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanunun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış olup, bu hüküm uyarınca kurum kazancından Kurumlar Vergisi Kanunun 14'üncü ve Gelir Vergisi Kanunun 40'ıncı maddesinde yer alan giderler indirilecektir.
Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "İndirilecek Giderler" başlıklı 40'ıncı maddesinin 3 numaralı bendinde; işle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatların safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebileceği, aynı kanunun "Gider kabul edilmeyen ödemeler" başlıklı 41'inci maddesinin 5 numaralı bendinde; her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile teşebbüs sahibinin suçlarından doğan tazminatlar (Akitlerde ceza şartı olarak derpiş edilen tazminatlar, cezai mahiyette tazminat sayılmaz)'ın gider yazılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer taratan, 818 sayılı Borçlar Kanununun "İstihdam Edenlerin Mesuliyeti" başlıklı 55'inci maddesinde, "Başkalarını istihdam eden kimse, maiyetinde istihdam ettiği kimselerin ve amelesinin hizmetlerini ifa ettikleri esnada yaptıkları zarardan mesuldür. Şu kadar ki böyle bir zararın vuku bulmaması için hal ve maslahatın icabetliği bütün dikkat ve itinada bulunduğunu yahut dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani olamayacağını ispat ederse mesul olmaz, İstihdam eden kimsenin, zamin olduğu şey ile zararı ika eden şahsa karşı rücu hakkı vardır." hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre, ödenen tazminatın gider yazılabilmesi için işle ilgili olması ve sözleşmeye, ilama veya kanun emrine göre yapılması şarttır. İşle ilgili olmayan veya işle ilgili olsa dahi işletme sahibinin şahsi kusuru nedeniyle ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar gider yazılmayacaktır.
Bu itibarla, şirketiniz aktifinde kayıtlı ................ plakalı kamyonunuzun kaza yapması nedeniyle, kazada zarar gören tarafa mahkeme ilamına dayanarak Bağ-Kur Avukatı ......... ............. tarafından hazırlanan taksitlendirme planına göre yaptığınız ödemeleri; aracınızın (................. plakalı) yola çıkmadan yani kazadan önce noksanlıklarının ve bakımının tam olarak yapılmış olması, eksikliğinin bulunmaması, sürücü .......... ...............'nun ehliyetinin bulunması ve taşıtın fenni muayenesinin yapılmış olması şartıyla şirketiniz Borçlar Kanununun 55'inci maddesi gereğince kusursuz sorumluluk kapsamında değerlendirilerek gider olarak kayıtlarınızda göstermeniz mümkündür.
Bilgilerinizi rica ederim.
……………………………………………………………………………………………………………………………
butterfly effect’in sorusuna gelince; konunun yanlış anlaşıldığı görülüyor. Burada söz konusu olan cezai mahiyette bir tazminattır, işçinin ücreti ile alakası yoktur. Sebebi de işçinin haksız olarak işten atılmasıdır. Diğer taraftan, eğer işveren işçiyi tekrar eski işine almamışsa, 4857 Sayılı İş Kanununun hizmet akdinin feshinde ihbar önellerini düzenleyen (Süreli fesih ) başlıklı 17. maddesine riayet etmediği için ayrıca, işçinin çalıştığı süre ile orantılı olarak bir tazminat daha ödemesi gerekir ki buna ihbar tazminatı diyoruz. İşçinin ayrıca bu tazminatı da isteme hakkı saklıdır.
