Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
DÖRDÜNCÜ DAİRE 1988 2198 1987 5739 31/05/1988
KARAR METNİ
HİZMET ERBABINA ÖDEMEDE BULUNAN VERGİ SORUMLULARI TARAFINDAN VERGİ
TEVKİFATI YAPILARAK ERTESİ AYIN 20.GÜNÜ AKŞAMINA KADAR BİR MUHTASAR
BEYANNAME İLE VERGİ DAİRESİNE BİLDİRİLMESİ İÇİN, İLGİLİ AY İÇİNDE HİZ-
MET ERBABINA 'NAKDEN" VEYA KENDİLERİNE İSTİHKAK SAHİBİNE KARŞI BORÇLU
DURUMDA GÖSTEREN BİR KAYIT VE İŞLEMDE BULUNMAK SURETİYLE "HESABEN"
ÖDEME YAPILMIŞ OLMASI GEREKTİĞİ HK.<
Uyuşmazlık; Sorumlu Kurum adına 1984 yılı Mart ayına ilişkin olarak
kesilen kaçakcılık cezasını değişiklikle onayan Vergi Mahkemesi kara-
rını Türk vergi sisteminde vergilerin tahsilinin çoğunlukla beyan esa-
sına bağlandığı, Vergi Usul Kanununun 341.maddesinde vergi kaybının
yükümlülerin veya sorumluların vergilendirme ile ilgili ödevlerini za-
manında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden vergi-
nin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesine
sebebiyet verilmesi olarak tanımlandığı, böylece vergi kanunları uya-
rınca mükellefler adına doğan vergi alacağının süresinde tahsilini sağ
lama amacı güdüldüğü, diğer bir deyişle vergi kanunlarının nihai amacı
nın vergilerin gerçeğe uygun ve sağlıklı bir biçimde zamanında tahsi-
lini sağlamak olduğu, buna göre beyan esasına bağlı bir verginin geçte
olsa yapılan beyan üzerinden hesaplanıp zamanında tahsili halinde bir
vergi kaybından söz edilemeyeceği gerekçesiyle bozarak tarhiyatın ter-
kinine hükmeden Danıştay Dördüncü Dairesi kararının düzeltilmesi iste-
minden ibarettir.
Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesinde, ticaret şirketleri ve maddede
sayılan diğer gerçek ve tüzel kişilerin hizmet erbabına ödedikleri üc-
retlerden istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat
yapmaya mecbur oldukları belirtilmiş, "vergi tevkifatında uyulacak
esaslar" başlıklı 96.maddesinde, vergi tevkifatının 94.madde kapsamına
giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanacağı ve bu maddede
geçen hesaben ödeme deyiminin vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratla-
rı ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her
türlü kayıt ve işlemleri ifade edeceğine değinilmiş, 97.maddesinde,
İşverenlerin hizmet erbabına ödedikleri ücretlerden 94.madde gereğince
yaptıkları vergi tevkifatını Vergi Usul Kanununda yazılı ücret bordro-
sunda veya bordro yerine geçen diğer kayıtlarda göstermeye mecbur ol-
dukları ve 94.maddede yazılı ödemelerden yapılan vergi tevkifatının
vergi kesenin kayıt ve hesaplarında ayrıca gösterileceği kurala bağlan
mış ve 98.maddesinde de, 94.madde gereğince vergi tevkifatı yapmaya
mecbur olanların bir ay içinde yaptıkları ödemeler ile bunlardan tev-
kif ettikleri vergileri ertesi ayın 20.günü akşamına kadar vergi dai-
resine bildirmeye mecbur oldukları hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümlerin birlikte incelenmesinden anlaşılacağı üzere, hizmet erba
bına ödemede bulunan vergi sorumluları tarafından vergi tevkifatı ya-
pılarak ertesi ayın 20.günü akşamına kadar bir muhtasar beyanname ile
vergi dairesine bildirilmesi için, ilgili ay içinde hizmet erbabına
"nakden" veya kendilerini istihkak sahibine karşı borçlu durumda gös-
teren bir kayıt veya işlemde bulunulmak suretiyle "hesaben" ödeme ya-
pılmış olması gerekmektedir.
Uyuşmazlık konusu olayda ise, Sorumlu Kurumca 1984 yılı Mart ayına
ilişkin işçi ücretlerinin bu ay içerisinde nakden ödendiği veya Kurumu
hizmet erbabına karşı borçlu durumda gösteren bir kayıt veya işlem ya-
pıldığı yolunda İdarece bir saptamada bulunulmadığı gibi, Kurumca ib-
raz edilen belgelerden, söz konusu ücretlerin 12 Nisan 1984 günlü mah-
sup fişi ile kayıtlara intikal ettirildiği, başka bir anlatımla Kurumu
hizmet erbabına karşı borçlu durumda gösteren kayıt bu tarihte yapıl-
mak suretiyle hesaben ödemenin anılan günde gerçekleştirildiği anlaşıl
maktadır.
Bu itibarla, 1984 yılı Mart ayına ilişkin olmakla birlikte anılan yı-
lın Nisan ayı içerisinde ödenen işçi ücretlerinden yapılan tevkifata
ilişkin muhtasar beyannamenin Pazartesi gününe rastlayan 21 Mayıs 1984
gününde verilmiş olması ve tevkifat tutarının anılan günde Vergi Dai-
resi Müdürlüğüne gönderilmek üzere posta idaresine yatırılmış bulunma-
sı yönünden, Gelir Vergisi Kanununun 98.maddesinde öngörülen süre içe-
risinde gerçekleştirilen bu işlemler sebebiyle Vergi Usul Kanununun
341.maddesinde belirtilen anlamda bir vergi kaybından ve dolayısıyla
bu işlemler sebebiyle sorumlu adına ceza kesilmesi gereğinden söz et-
meye olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle kararın düzeltilmesi isteminin reddine karar ve-
rildi.
(DAN-DER SAYI:72-73) (MT/YÖ)