Serbest Meslekte Gelir Vergi Beyanı Ve Bir Örnek

[ferhat]

SerbestMeslek Kazancı Elde Edenler

Serbest meslek erbabı, genel olarak defter tutmak suretiyle kazançlarını
tespit eder ve kazanç elde etmemiş olsalar bile yıllık beyanname verirler.
Ancak sosyal, ekonomik, kültürel ve sanatsal nedenlerle bazı serbest meslek
faaliyetleri vergiden muaf tutulduğu gibi bazı kazançlar ise vergiden istisna
edilmiştir.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya
mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticarimahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına
yapılmasıdır. Bir faaliyetin serbest meslek faaliyeti olup olmadığı aşağıdaki
unsurların varlığına bağlı bulunmaktadır.

-Faaliyetin sermayeden daha çok kişisel sermayeye, ilmi veyamesleki
bilgi ve ihtisasa dayanması ve ticarimahiyette olmaması gerekir.Örneğin,
doktorluk, mühendislik, avukatlık, serbest muhasebeci mali müşavirlik,
yeminli mali müşavirlik gibi.

- Faaliyet bir işverene tabi olmaksızın kişisel sorumluluk altında kendi
nam ve hesabına yapılmalıdır. Bu özellik, serbest meslek faaliyetini hizmetli
olarak çalışmaktan ayıran; dolayısıyla ücret ile serbest meslek kazancı
arasındaki sınırı belirleyen bir esastır.Gerek serbestmeslek kazancı,
gerekse ücret, emeğe dayanan gelir unsurlarıdır. Serbest meslek kazançla-
rında emek; bir işverene tabi olmaksızın, şahsi sorumluluk altında kendi
nam ve hesabına değerlendirilmektedir. Bir işverene tabi ve belirli bir işyerine
bağlı olarak çalışılması halinde ise elde edilen gelir ücrettir.

- Faaliyetin devamlı olması gerekmektedir. Devamlı olarak yapılmayan
arızi nitelikteki serbest meslek faaliyetinden elde edilen kazanç ise
arızi serbestmeslek kazancıdır (GVKmd.82).Ancak bazı durumlarda devamlılık
arz etmeyen tahkim işleri dolayısıyla hakemlerin aldıkları ücretler
ile telif haklarınınmüellifleri, ihtira beratlarınınmucitleri veya kanuni
mirasçıları tarafından satılması, devri ve kiralanmasından doğan kazançlar
gibi bazı faaliyetlerden elde edilen kazançlar, serbest meslek kazancı
olarak sayılmıştır.
Kollektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslek
faaliyetleri sonucunda doğan kazançların serbest meslek kazancı olacağı Kanunda açıkça belirtilmiştir.Anonimve limited şirketler tarafından
her türlü faaliyet sonucu elde edilen kazançlar kurum kazancı olarak vergilendirilir.

Serbest meslek erbabı genel tanımına girmemekle beraber, aşağıda
yazılı faaliyetlerle uğraşan kişiler de GVK?ya göre serbest meslek erbabı
sayılmaktadırlar.
-Gümrük komisyoncuları, bilumumborsa ajan ve acentaları, noterler,
noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar,
-Bizzat serbest meslek erbabı tarifine girmemekle beraber serbest meslek
erbabını bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye temin
etmek suretiyle veya sair suretlerle serbestmeslek kazancından hisse alanlar,

-Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif ve adi şirketlerde ortaklar,
adi komandit şirketlerde komanditeler,
-Dava vekilleri,müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbestmeslek erbabının
ticari ve mesleki işlerini takip edenler (muakkipler) ve konser
veren müzik sanatçıları,
-VUK?un 155. maddesinde belirtilen şartlardan en az ikisini taşıyan
ebe, sünnetçi, sağlıkmemuru, arzuhalci, rehber gibimesleki faaliyette bulunanlar.
a) VergidenMuaf SerbestMeslek Erbabı
VUK?un 155.maddesinde yer alan serbest meslek erbabının işe başlama
şartlarından birden fazlasını taşımayan veya bu şartları taşımakla beraber,
köylerde veya son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 5.000?i
aşmayan yerlerde faaliyet gösteren ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci,
rehber gibi mesleki faaliyette bulunanların bu faaliyetlerine ilişkin
kazançları gelir vergisinden muaf tutulmuştur (GVKMd.66).
Ancak, GVK?nın 94. maddesinde sayılanlar, vergiden muaf serbest
meslek erbabına yaptırdıkları serbestmeslek işleri dolayısıyla bunlara yaptıkları
ödemelerden aynı kanunun 94/2-b maddesine göre tevkifat (%20
oranında) yapmak zorundadır.Nitekim,Maliye Bakanlığımuaflık şartlarını
taşıyan turist rehberlerine yapılan ödemelerden GVK?nın 94/2-b
maddesi uyarınca tevkifat yapılacağını açıklamıştır.
b) Vergiden İstisna Edilen SerbestMeslek Kazançları (Telif
Kazançları İstisnası)
Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar
programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye,
roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj,
karikatür, fotoğraf, film, video bant, radyo ve televizyon senaryo ve
oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo,
televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel
ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindekimevcut
haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde
ettikleri hasılat gelir vergisinden müstesnadır. Eserlerin neşir, temsil, icra
ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler
istisnaya dahildir.
Yukarıda yazılı kazançların arızi olarak elde edilmesi istisna hükmünün
uygulanmasına engel teşkil etmez (GVK md.18).
Bu maddede sözü edilen eserlerin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri
Hakkında Kanun hükümlerine göre eser niteliğinde olması ve ihtira beratlarınında tescil edilmiş bulunması gerekmektedir.
Telif kazançları istisnasından yararlananlara GVK'nın 94. maddesinde
yazılı olanlar tarafından aynı maddenin 2/a bendi uyarınca yaptıkları
ödemelerden (tutarına bakılmaksızın) % 17 oranında yapacakları
tevkifat, nihai vergileme sayılır.
Telif kazançları istisnasından yararlananların defter tutma, belge düzenleme
ve yıllık gelir vergisi beyannamesi verme yükümlülükleri olmadığı
gibi başka gelirleri nedeniyle yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeleri halinde
bile hiçbir şekilde bu kazançlarını beyan zorunlulukları yoktur.
c) Defter Tutan SerbestMeslek Erbabında Kazancın Tespiti
Serbestmeslek kazancının gerçek usulde tespit edilmesi, kazancın kanunen
kabul edilen defter (Serbest Meslek Kazanç Defteri) ve belge kayıtları
üzerinden tespit edilen hasılat ve giderlere göre gerçek miktarı ile
saptanması usulüdür.
Safi kazanç, bir hesap dönemi içinde serbestmeslek faaliyeti karşılığı
olarak tahsil edilen para ve ayınlar ile diğer suretlerle sağlanan ve para ile
temsil edilebilen menfaatler toplamından bu faaliyeti nedeniyle yapılan
giderler indirildikten sonra kalan farktır (GVKmd.67).Ayrıca,GVK'nın
37/sonmaddesi hükmü ile özel okul ve hastanelerle benzeri yerleri işleten
serbest meslek erbabının, serbest meslek kazançlarını da işletmenin kayıtlarına dahil edebileceği ifade edilmiştir. Serbestmeslek faaliyetinde bulunan kollektif, adi komandit ve adi şirketlerin bilanço esasına göre
tuttukları defterler, serbest meslek kazanç defteri yerine geçer.
Serbest meslek kazançlarında elde etme tahsil esasına bağlıdır. Giderlerin
de gider kaydedilebilmesi için ödenmiş olmaları gerekir.Nakden tahsil
edilmemiş olmasına rağmen aşağıda yazılı durumlar tahsil sayılmıştır.
- Bilgileri dahilinde namlarına, kamu müessesesine, icra dairesine,
bankaya, notere veya postaya para yatırılması,
- Serbest meslek kazancı olarak doğan alacağın başka bir şahsa temliki
(Temlikin ivazlı olup olmadığına bakılmaz. İvazlı temliklerde ivazın
tahsil şartı aranmaz.) veya müşterisine olan borcu ile takası.

İşin terki halinde daha sonra tahsil edilecek alacaklar GVK'nın 82.
maddesi gereğince arızi kazanç olarak vergilendirilmektedir.

 

[ferhat]

Ynt: Serbest Meslekte Gelir Vergi Beyanı

d) Serbest Meslek KazançlarındaHasılat
Serbestmeslek kazançlarında hasılat, bir hesap dönemi içinde serbest
meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ile diğer suretlerle
sağlanan menfaatlerdir. Ayınlar ve para ile temsil edilebilen menfaatler
VUK hükümlerine göre değerlenerek hasılat yazılırlar.
Yabancı parasıyla yapılan ödemeler, ödeme gününün borsa rayici ile
borsada rayici yoksa Maliye Bakanlığı'nca tespit edilecek kur üzerinden
Türk parasına çevrilir. Değerleme günü itibarıyla kur ilan edilmemişse
T.C.Merkez Bankası?nca ilan edilen kurların esas alınması gerekir.
Serbest meslek erbabının müşteri veya müvekkilinden serbest meslek
faaliyeti ile ilgili olmak üzere para ve ayın şeklinde aldığı gider karşılıkları
da hasılat kaydedilir.
Serbest meslek erbabının amortismana tabi iktisadi kıymetlerini
elden çıkarması halinde, alınan bedel ile bu iktisadi kıymet bedelinden
daha önceki dönemlerde ayrılan amortisman tutarının indirilmesinden
sonraki değer (net değeri) arasındaki olumlu fark da hasılata (kazanca)
ilave edilir.
Serbestmeslek erbabının vergi, resim, harç, keşif, şahitlik, bilirkişilik
ve ekspertiz gibi konularda harcamak üzeremüşteri vemüvekkilinden aldığı
ve tamamen bu konularda harcanan para ve ayınlar hasılat sayılmamaktadır.
Tamamen harcanmayan kısımlar hasılata eklenir.

e) SerbestMeslek Kazançlarında Giderler
Serbest meslek kazançlarının tespitinde hasılattan indirilecek giderlerGVK?nınmesleki giderler başlıklı 68.maddesinde 10 bent halinde aşağıdaki gibi sayılmıştır.
? Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen
genel giderler
Kanunda mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için
ödenen genel giderlerin bir tanımı yapılmamış olup, 68.maddede sayılan
giderler dışında kalan serbestmeslek faaliyeti ile direkt ilgili faaliyetin yürütülmesi ve kazancın doğması için zorunlu olan giderlerdir. Bu giderlere
örnek olarak kira, aydınlatma, ısıtma, telefon, kırtasiye, değeri 2008 yılı
için 600 TL?yi aşmayan alet, edevat, mefruşat, demirbaş giderleri ve benzeri
giderleri sayabiliriz.
İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh
için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin
yarısını indirebilirler. İş yeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı,
ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını iş yeri olarak
kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler. İşyeri eşe veya ortaklardanbirine aitse; kira ödeniyorsa bu tutar, yoksa emsal kirası gider yazılır.
Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatındaki
iaşe (yemek) ve ibate (barınma) giderleri, tedavi ve ilaç giderleri,
sigorta primleri ve emekli aidatı ile demirbaş olarak verilen giyim giderleri
Hizmet erbabına işyerinde veya müştemilatında yemek verilmek suretiyle
sağlananmenfaatler, herhangi bir tutarla sınırlı olmaksızın vergiden
istisna olup doğrudan gider yazılır. Sigorta primleri ve emekli aidatının
gider yazılabilmesi için geri alınmamak üzere Türkiye'de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardımsandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve
yardımsandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları gerekir.Demirbaş olarak
verilen ve sadece işte kullanılan giyim giderleri de indirilir.

? Seyahat ve ikamet giderleri
Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat maksadının
gerektirdiği süre ile sınırlı olmak şartıyla) hasılattan indirilir.

? Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere
dahil taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan
amortismanlar
Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil
taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar
(Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde anılan
kanunun 328. maddesine göre hesaplanacak zararlar dahil) kazancın tespitinde hasılattan indirilir (VUK Genel Tebliğleri sıra no: 333, 339 ,365
ve 389).
Serbest meslek faaliyetinde bulunan ve bilanço esasına göre defter
tutan (kollektif ve adi ortaklıklar hariç) serbest meslek erbabının, azalan
bakiyeler usulüne göre amortisman ayırması söz konusu değildir.
Serbest meslek erbabı binek otomobillerinin envantere dahil edildiği
hesap dönemi için ay kesri tam sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar
(kıst) amortisman ayıracaktır. Diğer taşıtlar için kıst amortisman söz konusu
değildir. 01.01.2004 tarihinden sonra iktisap edilen amortismana
tabi iktisadi kıymetler içinMaliye Bakanlığınca ilan edilecek amortisman
oranları esas alınacaktır.
Binek otomobillerine ait Motorlu Taşıtlar Vergisi gider olarak dikkate
alınmayacaktır. Katma Değer Vergisi Kanununun 30 ve 58. maddeleri
hükümlerine göre, satın alınan binek otomobillerinin alış belgelerinde
gösterilen Katma Değer Vergisi de indirim konusu yapılmamaktadır. İndirim
konusu yapılamayan Katma Değer Vergisi otomobilin maliyet bedeline
ilave edilerek amortisman ayırmak suretiyle gider yazılabileceği gibi,
ilgili dönemde doğrudan gider de yazılabilir.
? Kiralanan veya envantere dahil olan ve işte kullanılan taşıtların
giderleri
Serbest meslek erbabı, kiraladığı veya envanterine dahil olan ve işte
kullandığı taşıtların giderlerini hasılattan indirebilir. Bu tür giderlerin ha-
sılattan indirilebilmesi için söz konusu taşıtların kiralanmış veya envantere
dahil olması şarttır.
Taşıtların giderlerinden kasıt, genel olarak taşıtların tamir, bakım,
yakıt ve benzeri cari giderleridir. Taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerden kiralanan taşıtların kira giderleri gider yazılabilir.
Vergi Usul Kanununun mükerrer 290.maddesi uyarınca 01.07.2003
tarihinden itibaren yapılan finansal kiralama işlemlerinde uygulanmak
üzere finansal kiralama yoluyla edinilen taşıtların ?kullanma hakkı? üzerinden
amortisman ayrılacağından, bu yolla edinilen taşıtlar için ödenen
kira bedelleri ayrıca gider yazılmayacaktır.

? Mesleki yayın bedelleri
Alınan meslek kitapları ve meslek dergileri için ödenen bedeller kazancın
tespitinde hasılattan indirilir. Genel nitelikteki yayınlar, örneğin
günlük gazeteler için ödenen bedeller bu kapsamda olmamakla beraber
genel gider olarak kaydedilebilir.

 

[ferhat]

Ynt: Serbest Meslekte Gelir Vergi Beyanı Ve Bir Örnek

? Mesleki faaliyetin ifası için ödenenmal ve hizmet alımbedelleri
Serbestmeslek faaliyeti çerçevesinde bir avukatın bir başka avukattan,
bir mali müşavirin bir başka mali müşavirden hizmet alması gibi giderler
ilemesleğin ifasına lüzumlu aletlerin eczaların ve sair maddelerin tedariki
için yapılan giderler hasılattan indirilir.
? Serbestmeslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen
giriş ve emeklilik aidatları ilemesleki teşekküllere ödenen aidatlar
Serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen
giriş, basamak yükseltme ve emeklilik aidatları, yıl içinde ödenmek kaydıyla
hasılattan indirilir.
(1136 sayılı Avukatlık Kanununun 156. maddesi; 188. maddede yazılı
olanlar dışında kalan avukatların, Sosyal Sigortalar Kanununun 86.
maddesinde gösterilen topluluk sigortasına girmek zorunda olduklarını,
aynı Kanunun 190. maddesi de sigorta primlerini zamanında ödemeyen
avukatın adının, Baro YönetimKurulu kararıyla baro levhasından silineceğini
hükme bağlamış olup; ihtilaf konusu topluluk sigortası primlerinin
Gelir Vergisi Kanununun 68/8. maddesindeki emeklilik aidatı
niteliğinde kabul etmeye imkan bulunmaması ve topluluk sözleşmesine istisnaen bu giderlerin mesleğin icrasında kanunen yapılması zorunlu giderlerden bulunması sebebiyle 68/1.maddede yazılımesleki kazancın elde
edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler kapsamında tamamının gider yazılması gerektiğine dair Danıştay Kararı vardır.)
? Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek,
ilan ve reklamvergileri ile iş yerleriyle ilgili ayni vergi, resim
ve harçlar Belediye Gelirleri Kanunuyla ilgili yayımlanan 2 no.lu Sirkülerde
?gerçek veya tüzel kişilerden; herhangi bir ilan ve reklam yapmayan, her-
hangi bir levha, tabela vb. asmamış olanlar ile, iş yerlerinin içine veya dışına
1/2 metrekareyi aşmayan ve iş sahibinin kimliği ile işin mahiyetini
gösteren ışıksız levhaları asanların ilan ve reklam vergisi mükellefiyeti olmadığı, dolayısıyla ilan ve reklam vergisi ödemeyecekleri açıklanmıştır.
? Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilamvemukavelenameye
göre ödenen tazminatlar Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve mukavelenameye göre ödenen tazminatlar (serbest meslek erbabının suçlarından doğan tazminatlar gider olarak indirilemez), hasılattan indirilir.
Her türlü para ve vergi cezaları (GVKmd.68/son) ile gelir vergisi ve
diğer şahsi vergiler, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre ödenen gecikme zamları ve faizler, VUK hükümlerine
göre ödenen gecikme faizleri gider olarak indirilemez (GVKMd. 90).
Serbestmeslek erbabı vereceği yıllık gelir vergisi beyannamesinde, ayrıca,
beyan ettiği gelirden belli şartlar dahilinde ayrıca; şahıs ve bireysel
emeklilik sigorta primleri, eğitim ve sağlık harcamaları, bağış ve yardımlar,
sponsorluk harcamalarını da indirim konusu yapabilir.

E-) Gayrimenkul Sermaye İradı Elde Edenler
GVK'nın 70. maddesinde sayılan mal ve hakların kiraya verilmesinden
elde edilen gelirler gayrimenkul sermaye iradıdır. Gayrimenkul sermaye
iradının mükellefi bu maddede sayılan mal ve hakların sahipleri,
mutasarrıfları (birmal veya hak üzerinde fiilen kullanma yetkisi olan kişi),
zilyetleri (mal veya hakkı elinin altında bulunduran, yararlanan kişi), irtifak
ve intifa hakkı sahipleri ile kiracılarıdır. Ancak, bu iradın ticari veya
zirai bir işletme bünyesinde elde edilmesi halinde ticari veya zirai kazancın
tespitinde esas alınır.
Kiraları gayrimenkul sermaye iradı sayılan mal ve haklar şunlardır.
? Arazi, bina (Döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan
kira bedelleri dahildir.), maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları,
kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları tuzlalar ve
bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı,
? Voli mahalleri ve dalyanlar (Voli mahalleri; denizlerde, göllerde
ve nehirlerde, balık avlamaya ayrılmış, su üstünde herhangi bir sabit veya
geçici engellere çevrilmemiş tabi avlanma sahasıdır. Dalyan ise kazık, çit,
taş, beton, ağ gibi engellerle çevrilmiş su ürünleri avlanma yeridir.),
? Gayrimenkullerin, ayrı olarak kiraya verilenmütemmimcüzileri
ve teferruatı ile bilumum tesisatı, demirbaş eşyası ve döşemeleri,
? Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar (İrtifak hakları, gayrimenkul
mükellefiyeti ve rehin hakları gibi),
? Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı (İhtira
beratının mucitleri veya kanuni mirasçıları tarafından kiralanmasından
doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.), alameti farika, marka,
ticaret ünvanı, her türlü teknik resim, desen,model, plan ile sinema ve televizyon
filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında
elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir
imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi hak-
lar (Bu hakların kullanılması için gerekli malzeme ve teçhizat bedelleri
gayrimenkul sermaye iradı sayılır),
? Telif hakları (bu hakların, müellifleri veya bunların kanuni mirasçıları
tarafından kiralanmasından doğan kazançlar, serbest meslek kazancıdır),
? Gemi ve gemi payları (motorlu olup olmadıklarına ve tonilatolarına
bakılmaz) ile bilumum motorlu yükleme ve boşaltma vasıtaları,
? Motorlu nakil ve cer vasıtaları, her türlümotorlu araç,makine ve
tesisat ile bunların eklentilerinin kiraya verilmesinden sağlanan gelirler
gayrimenkul sermaye iradıdır.
? Ayrıca, vakfın gelirinden hizmet karşılığı olmayarak alınan hisseler
ile zirai faaliyete bilfiil iştirak etmeksizin üründen pay alan arazi sahiplerinin
gelirleri de gayrimenkul sermaye iradı sayılmaktadır (GVK
md.70/son).Üründen pay alan kişi ürünü, zirai kazanç ölçülerini belirleyen
kararnamelerde yer alan fiyatlar üzerinden değerleyecektir. Bu değerler
emsal bedeli yerine geçer (VUK md.45 ve 267).
a) Gayrimenkul Sermaye İradında Beyan
Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde sayılan mal ve hakları kiraya
verenlerden;
- Tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunan ve gayrisafi tutarları toplamı
103. maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı
(2008 yılı için 19.800 TL?yi) aşan tutarda irat elde edenler,
- Bir takvim yılı içinde elde ettiği mesken (konut) kira geliri istisna
tutarını (2008 yılı için 2.400 TL?yi) aşanlar,
- Bir takvim yılı içinde elde ettiği tevkifata ve istisna uygulamasına
konu olmayan gayrimenkul sermaye iratları toplamı 960TL?yi aşanmükellefler
(örneğin, basit usulde vergiye tabi mükelleflere kiraya verilen yerlerden
elde edilen gelirler; ticari, zirai veyamesleki kazancını yıllık beyanname
ile bildirmek zorunda olanların elde ettiği konut kira gelirleri gibi),
yıllık beyanname vermek zorundadır.
Yukarıda bahsedilen 19.800 YTL?lik beyan haddinin hesabında tevkif
yoluyla vergilendirilmiş iratların gayrisafi tutarları ile istisna düşüldükten
sonraki mesken kira gelirleri, birlikte dikkate alınacaktır.
Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla bir süredir yurt
dışında yaşamakta olan Türk vatandaşları ise;
- Türkiye?de elde ettiğikonutkira geliri2008yılı için2.400TL?yi aşarsa,
- Bir takvimyılı içinde elde ettiği tevkifata ve istisna uygulamasına
konu olmayan gayrimenkul sermaye iradı varsa (örneğin, basit usulde vergiye tabi mükelleflere kiraya verilen yerlerden elde edilen gelirler),
yıllık beyanname vermek zorundadır. Ancak Türkiye?de elde edilen
gelirin, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş gayrimenkul sermaye iratlarından (ücretlerden, serbestmeslek kazancından,menkul sermaye iradı
ile kurumlardan elde edilen kar paylarından) ibaret olması halinde, tutarı
ne olursa olsun beyanname verilmeyecektir (210 seri no.luGVGT ile dar
mükellef sayıldıkları için).

 

[ferhat]

Ynt: Serbest Meslekte Gelir Vergi Beyanı Ve Bir Örnek

ÖRNEK:1 (SerbestMeslekKazancı Yanında GMSİ ve MSİ Elde
Eden BirMükellefin Durumu)
Kocaeli Büyükşehir Belediye sınırları içinde doktorluk yapan Aylin
Ferman?ın 2008 yılına ilişkin bilgileri aşağıdaki gibidir:
- Mükellef, serbest meslek faaliyetinden 35.000 lira gayrisafi hasılat
elde etmiştir. Mükellefin bu faaliyetiyle ilgili olarak indirebileceği giderleri
25.000 liradır.
-Mükellefe yapılan serbestmeslek kazancı ödemelerinden 2.000 lira
gelir vergisi kesilmiştir.
- Yıl içinde ödenen geçici vergi toplamı 300 liradır.
- Mükellefin ayrıca tevkif yoluyla vergilendirilmiş, brüt 45.000 lira
mevduat faizi ve repo geliri ile Ankara?da bulunan ve emlak vergisi değeri
50.000 lira olan apartman dairesinden (meskenden) elde ettiği 5.000 lira
kira geliri bulunmaktadır (Mesken kira gelirinde götürü gider yöntemi seçilmiştir).
Mükellef, serbestmeslek kazancı nedeniyle mutlaka yıllık beyanname
vermek zorunda olup bu beyannameye mesken olarak kiraya verdiği gayrimenkulden elde ettiği kira gelirini de dahil edecektir. Diğer taraftan ticari,zirai veyamesleki kazancı nedeniyle yıllık beyanname verenler konut
kira gelirlerine ilişkin istisnadan yararlanamayacağından bu gelire istisna
uygulanmayacaktır.Kira gelirinde safi irat hesaplanırken%25 oranındaki
götürü gider düşüldükten sonra kalan tutar beyan edilecektir.
Mükellefin 2008 yılında elde ettiği mevduat faizi ve repo geliri
GVK?nın geçici 67. maddesi gereğince tevkif yoluyla vergilendirildiğin-
den tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceği gibi diğer gelirleri nedeniyle
verilecek beyannameye dahil edilmeyecektir.
Bu durumda mükellefin gelir vergisi beyanı aşağıdaki gibi olacaktır:

SerbestMeslek Kazancının Safi Tutarı 10.000.TL
GayrisafiHasılat 35.000.
Giderleri (-) 25.000.
GMSİ 3.750.TL
[5.000-(5.000x%25)]
Vergiye Tabi Toplam Gelir (Matrah) 13.750.TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 2.360.TL
Mahsup Edilecek Vergiler 2.300.TL
Geçici vergi 300.
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi 2.000.
Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi 60.TL

ÖRNEK:2 (SerbestMeslekKazancı YanındaÜcret ve İşyeriKira
Geliri Elde Eden BirMükellefin Durumu)
Serbestmeslek erbabı Bay (S)?nin serbestmeslek kazancı yanında tamamı
tevkif yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden ücret geliri ile yine tamamı
tevkif yoluyla vergilendirilmiş işyeri kira geliri bulunmaktadır.
Serbest meslek kazancı 10.000.TL
Birinci işverenden alınan ücret 28.000TL
İkinci işverenden alınan ücret 11.000.TL
İşyeri kira geliri (Brüt) 10.000.TL
Bay (S), serbest meslek kazancı nedeniyle mutlaka beyanname verecektir.

Birinci işverenden alınan hariç, ikinci işverenden alınan ücret geliri ise
19.800 liralık beyan sınırını aşmadığından ücret gelirleri beyannameye
dahil edilmeyecektir.
Serbest meslek kazancı ve işyeri kira geliri tutarının toplamı (GVK
md.86/1-c) 19.800 liralık beyan sınırını aştığından, işyeri kira geliri de
beyannameye dahil edilecektir. Hesaplanan gelir vergisinden işyeri kirasından
kesilen vergi mahsup edilecektir.

ÖRNEK:3 (Birden Fazla İşverendenÜcretGeliri Yanında İşyeri
Kirası veMSİ Elde EdenMükellefin Durumu)
Bayan (T)?nin 2008 yılı gelirleri aşağıdaki gibi olup, ücret gelirleri ile
işyeri kira gelirleri tevkif yoluyla vergilendirilmiştir.
Birinci işverenden alınan ücret 40.000.TL
İkinci işverenden alınan ücret 5.000.TL
Üçüncü işverenden alınan ücret 6.000.TL
İşyeri kira geliri (Brüt) 8.000.TL
26.07.2001 tarihinden sonra ihraç edilen
Devlet tahvili faiz geliri (indirim sonrası
kalan tutar) 9.000.TL
Bayan (T)?nin birinci işverenden aldığı ücret hariç diğer ücretler toplamı
(5.000 +6.000 =) 11.000 lira, beyan sınırını aşmadığından, ücret gelirleri
beyan edilmeyecektir. Ayrıca ücret gelirleri dışında elde ettiği
gelirlerin toplamı (8.000 +9.000 =) 17.000 TL da 19.800 TL olan beyan
sınırını aşmamaktadır. Bu durumda, Bayan (T) elde ettiği tümbu gelirler
için yıllık beyanname vermeyecektir.Kesilen vergiler nihai vergi olacaktır.


ferhat