N
nane
Ziyaretçi
Sadettin ORHAN [email' Alıntı:[email protected][/email] 25 Eylül 2008]Geçtiğimiz günlerde bir yazı kaleme almıştık. Yazımızın başlığı "Sosyal Güvenliğin Korku Tacirleri" idi.
Malum, sosyal güvenlik reformunun yürürlük tarihi olan 1 Ekim yaklaştıkça konunun reytingi de bir hayli yükseliyor. Bu arada asıl derdi muhalefet olup da bunun için pusuda bekleyen kimileri, fırsatı ganimet bilip sosyal güvenlik reformu üzerinden vurmaya çalışıyor. Yani sosyal güvenliğin reytingine bağlı olarak korku tacirliğinin reytingi de artıyor.
Vatandaşı, reformun olumlu ve olumsuz yönleriyle ilgili bilgilendirmek hepimizin boynunun borcu. Ancak sırf birilerine muhalefet olsun diye var olan hakları görmezden gelmek ya da hak kısıntılarını abartarak vermenin kimseye bir faydası yok. İşsizler 1 Ekim'den sonra GSS primi ödeyecek mi? Bahsettiğimiz anlamda vatandaşa korku salan son yazılardan birisi de işsizlerin Genel Sağlık Sigortası konusunda.
Dün yayınlanan yazısında yazar, başlık olarak "1 Ekim'den sonra işsizler de GSS primi ödeyecek" ifadesini kullanıyor. Başlığa bakarsanız sanırsınız ki 1 Ekim'den sonra ne kadar işsiz varsa bunların tamamı sağlık yardımı için prim ödemek zorunda kalacak. Oysa tam tersine, ancak çok istisnai durumlarda işsizler GSS primi ödemek durumunda kalacaklar.
Örneğin 1 Ekim'den sonra işsiz bir vatandaşın GSS primi ödemek zorunda kalması için; l İşsizlik ödeneği almıyor olması, l İşten ayrıldıktan sonra geçmiş bir yıldaki prim gününe bağlı olarak 10 gün ya da 90 gün geçmiş olması, l İşsiz şahsın, aile içerisindeki kişi başı net gelirinin asgari ücretin 1/3'ünden az olması, Şartlarının bir arada bulunması gerekiyor. Özellikle son şarta dikkatinizi çekmek isterim. Diyelim ki 4 kişilik bir ailenin reisi Ahmet Bey işinden ayrıldı.
İşsizlik ödeneği almıyor ve işten ayrıldıktan sonra da 90 gün geçmiş. Bu durumda Ahmet Bey'in GSS primi ödemek zorunda kalabilmesi için ailesindeki kişi başı gelirin, işsiz olduğu dönemde en az 213 YTL olması, yani ailenin aylık gelirinin en az 850 YTL olması gerekiyor. Peki, aile reisi işsiz olan kaç tane ailenin aylık geliri 850 YTL'nin üzerinde olur dersiniz?
Hem işsiz olacaksınız hem de asgari ücretin yaklaşık 1,5 katı geliriniz olacak. Bu pek olası görünmediğinden, 1 Ekim'den sonra işsizlerin tamamına yakını sağlık yar dımlarını ücretsiz olarak alacaklar. Diğer taraftan, ailenin gelirinin tespitinde yaptığı harcamaları da dikkate alınacak. Ancak geliri olmayan birisinin harcamaları ya yardımlara ya da eşten-dosttan alınan borçlara dayanacağından, bu durumdaki işsiz vatandaşlar da sağlık primi ödemeyecek.
Reform öncesi uygulamada ise işsiz kalan vatandaş 6 aydan sonra sağlık yardımı alamadığı gibi, 18 yaşının altındaki çocukları da sağlık güvencesinden yoksun kalıyordu. Reform yasası hem işsizin kendisi için hem de aile bireyleri için çok daha ileri bir güvence sağlıyor. İşin aslı bundan ibaret. Biz bu köşede, korku tacirlerinin yazılarını düzeltmeye devam edeceğiz. Ancak Allah, hükümete ve sosyal güvenlik reformunu omuzlayan Sayın Bakan Faruk Çelik'e sabır versin.
Okur sorularına cevaplar...
Soru: Daha önce yayınlanan bir yazınızda, 1 Ekim'den sonra askerlik borçlanmasının artığını ve ucuza borçlanmak için acele etmemiz gerektiğini söylemiştiniz. Ben de bundan hareketle borçlanma başvurusunda bulundum. Borçlanma tutarının ödemesi 1 Ekim'den sonraya sarkarsa ödeyeceğim tutar da artar mı? S.Umar
Cevap: Değerli okurum borçlanma tutarındaki artıştan korunabilmek için önemli olan 1 Ekim'den önce borçlanma yapmış olmanız. Ödemeyi 1 Ekim'den sonra da yapsanız ödeyeceğiniz tutar eski tutar olacak.
