Ynt: Süresi Belirli Sözleşme Tazminatı Hakkında.
Bu konu ile ilgili bir Sosyal Güvenlik Uzmanı tarafından yazılmış makale aşağıdadır.
Ayrıca, Sosyal-İş sendikası tafaından hazırlanan "MEB'e bağlı dershanelerde çalışan öğretmenler için 15 soruda sözleşme ve temel haklar broşürü"nün 13.maddesinde kıdem tazminatı ile ilgili bir açıklama vardır.
Bilgi amacıyla sunulur.
http://www.sosyal-is.org/yayinlar/dershane_brosur_18_06_2010.pdf
Özel Eğitim Kurumlarında İhbar ve Kıdem Tazminatı
Özel eğitim kurumlarında karşılaşılan en önemli sorunların başında tazminat konusundaki anlaşmazlıkları gelmektedir. Özellikle İhbar tazminatı konusunu Yargıtay kararlarları ışığında açıklamaya çalışalım.
Özel öğretim kurumlarında; öğretmenlerle özel yasaları gereğince Kurumlarda çalışan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler ile kurucu veya kurucu temsilcisi arasında yapılacak iş sözleşmesi, en az bir takvim yılı süreli olmak üzere yönetmelikle belirtilen esaslara göre yazılı olarak yapılır. Mazeretleri nedeniyle kurumdan ayrılan öğretmen ve öğreticilerin yerine alınacak olanlar ile devredilen kurumların yönetici, öğretmen ve öğreticileri ile bir yıldan daha az bir süre için de iş sözleşmesi yapılabilir. (5580/9 Md.)
Ayrıca bu kanun ile Sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden; 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabi oldukları açıklığa kavuşturulmuştur.
İş sözleşmesinin süresine ilişkin hükmün esas itibariyle bu Kanunla da kabul edilmiş olması karşısında, öğretide ve yargı kararlarında buna dayanılarak varılan sonuçların geçerliliğini korumakta olduğu söylenebilir. Kanunda belirtilen süre sonucu, anılan kişilerle yapılan sözleşmenin belirli süreli olması yasal bir zorunluluk olup bu sözleşmelerde objektif nedenlerin varlığı aranmaz ve birden fazla yapılmış olan sözleşmeler belirlisiz süreliye dönüşmezler.
Yargıtaya göre, öğretmenlerle yapılan birer yıllık sözleşmeler niteliği itibariyle ayrı ayrı belirli süreli sözleşmeler olup, arka arkaya her sene yapılmış olması bunların belirsiz süreli olduğunu göstermez. Süresi belirli olan sözleşme sürenin bitiminde kendiliğinden sona erer.
Yargıtay Hukuk Dairesinin 01.02.2005 tarih ve 2005/2746 sayılı kararına göre ise; Özel Eğitim Kurumlarında belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan öğretmen taraflar arasındaki sözleşmeler 625 sayılı yasa uyarınca birer yıllık süre ile yapılmaktadır. Sözleşmenin birden fazla sayıda yenilenmesi halinde dahi belirsiz süreli hale dönüşmesi mümkün değildir. Böyle olunca öğretmenin ihbar tazminatına hak kazanması söz konusu olmaz.
İhbar tazminatının ön şartı olan, sözleşmenin belirsiz süreli olmasıdır. (4857/17 Md.). Yukarıda belirtildiği gibi Yargıtay belirli süreli sözleşmelerde ihbara yer olmadığına karar vermiştir.
Kıdem Tazminatı; Kıdem Tazminatını düzenleyen 1475/14 Md. Özel öğretim kurumlarında çalışan öğretmenler içinde geçerlidir. Özel öğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin Kıdem tazminatına hak kazanmaları için de en az bir yıl çalışmış olmak ve feshin -haklı bir sebep yokken- işveren tarafından yapılmış olması gerekmektedir. İşveren tarafından belirli süreli sözleşmenin yenilenmeyeceğini bildirmek, feshin işverence yapıldığı sonucunu doğurmakta ve kıdem tazminatı doğmaktadır. Fakat öğretmen sözleşmeyi yenilemeyeceğini işverene bildirimde bulunursa, feshi yapan öğretmen olduğundan kıdem tazminatı doğmayacaktır.
Zaman aşımı; Kıdem, ihbar tazminatı alacakları Borçlar Kanununun 125. maddesi gereğince on yıllık dava zamanaşımı süresine tabidir.
Mehmet Fatih GELERİ
İş ve Sosyal Güvenlik