T.C.
İSTANBUL VALİLİĞİ
Defterdarlık Usul Gelir Müdürlüğü
TARİH :10.01.2005
SAYI :B.07.4.DEF.0.34.20./ VUK-1-229-10998
KONU :Tercümanlık işine aracılık edenlerin defter ve belge düzeni Hk.
...
İLGİ: ... tarihli dilekçeniz.
İlgi dilekçenizde, firmaların tercümanlık işlerine aracılık ettiğiniz belirtilerek elde ettiğiniz kazancın ne tür bir kazanç olduğu ile tutulacak defter ve belge düzeni hakkında bilgi talep ettiğiniz anlaşılmış olup, konu Defterdarlığımız Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü ve Müdürlüğümüzce incelenmiş, ... müdürlüğünün ... tarih, ... sayılı yazıları da dikkate alınmak suretiyle gerekli açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 37. maddesinde,
"Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır."
hükmü yer almış olup yine aynı Kanun’un “Basit Usulün Hududu” başlıklı 51. maddesinin 8. bendinde ise,
"Tavassut işi yapanlar (dayıbaşıları hariç) basit usulden faydalanamayacakları"
hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunu’nun 65. maddesinde de;
"Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti, sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır."
denilmektedir.
Buna göre, çeviri işi yaptıracak firmalar ve müşteriler bularak, tercümanlık bürolarına komisyon karşılığı işi yaptırmanız tavassut (aracılık, komisyonculuk) niteliğinde bir iş olduğundan, bu faaliyetten elde ettiğiniz kazanç ticari kazanç olacak ve gerçek usulde ticari kazancın genel hükümlerine göre vergilendirilecektir.
Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229. maddesinde,
"Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır"
hükmü yer almış, 232. maddesinde ise kimlerin fatura kullanmak mecburiyetinde olduğu belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 176. maddesinde ise;
"Tüccarlar, defter tutma bakımından iki sınıfa ayrılır:
I’nci sınıf tüccarlar, bilanço esasına göre;
II’nci sınıf tüccarlar, işletme hesabı esasına göre;
defter tutarlar."
denilmiş, 177 ve müteakip maddelerinde de sınıf ayrımında dikkate alınacak had’ler açıklanmıştır.
Ayrıca, aynı Kanunun 178. maddesinin son paragrafında, yeniden işe başlayan tüccarların yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar II’nci sınıf tüccarlar gibi hareket edecekleri belirtilmiştir.
Bu açıklamalara göre, ilgi dilekçenizde belirtilen faaliyetiniz karşılığında elde edilen kazanç Gelir Vergisi Kanununa göre ticari kazanç sayıldığından, yaptığınız aracılık hizmeti karşılığında firmalardan tahsil edilen bedeller için fatura düzenlemeniz gerekmekte olup, yıllık iş hacminize göre sınıflandırılıncaya kadar II’nci sınıfa tabi olarak işletme hesabı defteri tutmanız mümkün bulunmakta olup, V.U.K.’nun 177. maddesinin 6. fıkrasına istinaden ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih etmeniz durumunda da aynı Kanunun 182. maddesinde belirtilen defterleri (yevmiye defter, defteri kebir, envanter defteri) tutmanız gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
