Ynt: Asgari Geçim İndirimi ve 5084 Sayılı Kanun
Teşvikli bölgelerdeki 'vergi iadesi'
sıkıntısı giderildi
Teşvikli illerde çalışanların 'fiş parası' almamasına yol açan kanunî sıkıntılardan vergi borçlarının taksitlendirilmesine, 50 bin YTL borcu olana yurtdışına çıkış yasağından futbolda vergilendirmeye kadar pek çok konuda yeni düzenleme getiren kanun Meclis'ten geçti. Nisan ayında içeriğinden kısaca bahsetmiştim.
Kanunun tam adı, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Geçtiğimiz hafta bazı değişikliklerle kabul edildi. Düzenleme, mükelleflerle idare arasında ihtilaflara sebep olan ve bazıları Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilen birçok konuya açıklık getiriyor: Vergi borçlarının taksitlendirilerek ödenmesi kolaylaştırıldı. Taksitlendirme süresi iki yıldan üç yıla çıkarılırken, belli bir miktara kadar olan borçların teminat alınmadan taksitlendirilmesi imkanı getirildi. Ayrıca Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilmiş bulunan, vergi borcu bulunanların yurtdışına çıkış yasağı uygulaması 6183 sayılı kanun kapsamına alındı. Limitet şirket ortaklarının şirketin vergi borçları ile ilgili sorumlulukları da yeniden tanımlandı.
Önemli değişikliklerin başında, teşvikli bölgelerdeki işletmelerde teşvik uygulaması ile çelişen asgari geçim indiriminin 'barıştırılması' geliyor. Asgari geçim indirimi, doğrudan çalışana, 5084 sayılı kanunla sağlanan terkin uygulaması da doğrudan işverene fayda sağlayan uygulamalar. Bu yüzden teşvikli bölgelerde bulunan işyerlerinde ücretlerin vergilemesinde öncelik asgari geçim indirimine verilirse, işverenin teşvik kapsamında elde edeceği avantaj azalıyor, hatta bazı durumlarda tamamen ortadan kalkıyordu. Öncelik Teşvik Kanununa verilirse çalışanlar asgari geçim indiriminden faydalanamıyordu. Yani ayda 50-60 YTL'lik 'vergi iade-fiş parası' alamıyorlardı. Bu problem ortadan kaldırıldı. Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen bir madde ile Teşvik Kanunu kapsamında Gelir Vergisi stopajı teşviki uygulanan ücretlerin vergilendirilmesinde, öncelikle asgari geçim indiriminin dikkate alınması hükme bağlandı. Buna göre, teşvik kapsamında bulunan illerde çalışan ücretlilerin vergilendirilmesinde önce asgari geçim indirimi uygulanacak. Bu uygulamadan sonra kalan tutarlar 5084 sayılı kanun hükümlerine göre terkin edilecek.
Sporcular oynadıkları lige göre vergi ödeyecek
Kanun ile sporcu kazançlarının vergilendirilmesi ile ilgili boşluklar gideriliyor. Lig usulüne tâbi spor dallarında görev alan sporcuların kazançları, liglere göre kademeli olarak vergilendirilecek. En üst ligde oynayanların kazancından yüzde 15, bir altında oynayanların kazancından yüzde 10, diğer liglerde görev alanların kazancından ise yüzde 5'lik vergi kesintisi yapılacak. Lig usulüne tabi olmayan spor dallarındaki sporculara yapılan ödemeler ile milli sporculara uluslararası müsabakalara katılmaları karşılığında yapılan ödemelerden ise yüzde 5 vergi kesilecek. Kanun tasarı halindeyken, teknik direktör ve antrenörlere yapılan ödemelerin de sporculara yapılan ödemeler gibi vergilendirilmesi öngörülüyordu. Ancak genel kurul görüşmelerinde teknik direktör ve antrenörlere yapılan ödemeler kapsamdan çıkarıldı. Bu görevi yapanların vergilendirilmesi, diğer ücretler gibi olacak.
Kulüp borçlarına 10 yıllık taksitlendirme imkanı
Spor kulüplerinin devlete ait borçlarına 10 yıla kadar taksit imkânı getirildi. Kulüplere, vergi, resim, harç, sigorta primi ve eğitime katkı payları ile bunların cezalarını taksitlendirme imkanı tanındı. Bu taksitler, 10 yıla kadar vadelendirilebilecek. Taksitlendirmede uygulanacak faiz oranı da uygulanmakta olan tecil faizi oranının (yıllık yüzde 2) 1/6'sı nispetinde olacak. Ayrıca bu taksitlendirmede teminat aranmayacak. Yalnız kulüplerin bu uygulamadan faydalanabilmeleri için müracaattan sonra ve taksitler süresince ortaya çıkacak vergi ve primleri zamanında yatırmaları gerekiyor.
Yurtdışına çıkış yasağında borç tutarı 100 bin YTL'ye yükseldi
Anayasa Mahkemesi, Pasaport Kanunu hükümleri kapsamında yapılan, kesinleşmiş ve teminata bağlanmamış vergi borcu bulunanların yurtdışına çıkışlarının engellenmesi uygulamasına ilişkin hükümleri iptal etmişti. Bu yüzden söz konusu düzenleme ile yurtdışı çıkış yasağı uygulaması, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamına alındı. Yeni düzenlemede yurtdışı yasağı koymak için alacağın 100 bin YTL ve üzerinde olup, teminat altına alınmamış olması gerekiyor. Ancak, bu miktarı aşan ve amme alacaklarıyla bunlara ait zam ve cezaları ödeme emrinin tebliğ tarihini takip eden yedi gün içerisinde ödemeyen veya bu kanun hükümleri uyarınca hakkında söz konusu alacaklar sebebiyle ihtiyati haciz kararı alınan amme borçlusunun yurtdışına çıkışı, alacaklı tahsil dairesinin talebiyle engellenebilecek.
Şirket ortakları, vergi borcundan hisseleri kadar sorumlu tutuldu
Hâlihazırda geçerli düzenlemede limitet şirket ortakları, şirketten tahsil imkânı bulunmayan kamu alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu tutuluyordu. Yeni düzenlemede, 'şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan' alacakların da şirket ortaklarından hisseleri oranında alınması sağlanacak. Ayrıca artık şirket ortakları şirketteki sermaye paylarını devrettiklerinde, hem payı devreden hem de devralanlar devir öncesine ait amme alacaklarının ödenmesinden müteselsilen (birlikte) sorumlu tutulabilecek. Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı şahıslar olmaları halinde de bu şahısların, amme alacağının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulmaları mümkün hale geldi.
Borç taksitlendirmesi kolaylaştı
Vergi borçları ve cezalarının tecil şartları da hafifledi. Vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası ve gecikme zammı ve diğer amme alacakları ayrımı yapılmadan, bütün alacaklar 36 aya kadar tecil edilebilecek. Üstelik borç toplamı 50 bin YTL'den az ise teminat şartı aranmayacak. Bunun üzerindeki amme alacaklarının tecilinde de, gösterilmesi zorunlu teminat tutarı 50 bin YTL'yi aşan kısmın yarısı olacak.
Ahmet Yavuz
09.06.2008
