Ynt: Dövizli Hesapların Değerlemesi
Sayın Tamer Bey,
Öncelikle, ekonomik bir terim olan döviz ve efektifin tanımlamasının yapılması sorunuza ışık tutacaktır.
Ekonomi literatüründe;
Döviz: Ulusal para dışındaki yabancı paralara ve bu para cinsinden değer taşıyan, nakde dönüştürülebilir herhangi bir araç şeklinde olan menkul değerlere ( y.p. cinsinden çek, senet, mevduat hesabı, banka havalesi, ödeme emri, mevduat sertifikaları, seyahat çekleri vb.) döviz / döviz cinsinden menkul kıymet denir.
Efektif: Kaydi forma dönüşmemiş, fiilen elde tutulan banknot ve bozuk paraya efektif denir.
Bilindiği üzere; V.U.K.? nun ?İktisadi işletmelere dahil kıymetleri değerleme? başlığı altında verilen ve yabancı paraların değerlemesini hüküm altına alan 280. maddesinde Yabancı paraların borsa rayiciyle değerleneceği ifade edilmiştir. Ancak Türkiye?de yabancı para borsası bulunmadığından, maddenin müteakibinde verilen hüküm gereği, ? değerlemede uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca tespit edilerek ilan edilen kur üzerinden yapılır.?
Vergiye esas hesaplamalarda ancak ve ancak, Maliye Bakanlığı tarafından, değerlemeye esas kurlar ilan edilmediği takdirde, T.C. Merkez Bankasınca ilan edilen kurlar esas alınır.
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde, Geçici Vergi dönemlerine ve Yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi dönemlerine ilişkin hesaplamaların gerçekleştirildiği dönemlerde dikkate alınması gereken kur değerlemeleri aşağıdaki gibidir.
- Efektif cinsinden yabancı paraların yer aldığı Kasa Hesabını, Maliye Bakanlığı tarafından değerleme günü için ilan edilen ?Efektif Alış Kuru? üzerinden,
- Döviz cinsinden yabancı paraları ihtiva eden; Banka DTH, Banka Kredi Borçlarını, Dövizli Çek, Dövizli Senet, Döviz cinsinden Alacak ve Borç Hesaplarını ve benzerlerini Maliye Bakanlığı tarafından değerleme günü için ilan edilen ? Döviz Alış Kuru ? üzerinden değerlemeniz yasa gereğidir.
İyi çalışmalar dilerim.
Şermin Kandemir
SMMM