Ynt: İşyeri kayıtları nedeniyle verilen idari para cezası
SOSYAL GÜVENLİK KONTROL MEMURU
Madde 31- Sosyal güvenlik il müdürlükleri bünyesinde, sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasına ilişkin tespit, denetim ve taramalarda görevlendirilmek üzere sosyal güvenlik kontrol memuru çalıştırılır. Sosyal güvenlik kontrol memurları, görevleriyle ilgili kayıt ve belgeleri inceleme yetkisine sahiptir. Sosyal güvenlik kontrol memuru kadrosuna atanabilmek için; kurumda en az üç yıl görev yapmış olmak, en az dört yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak ya da bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca kabul edilmiş yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olmak ve açılacak sınavda başarılı olmak şartları aranır.
_________________________________________________
Sosyal Güvenlik Kontrol Memurlari Yönetmeliği
Sosyal Güvenlik Kurumundan:
Resmi Gazete Tarihi : 04/01/2009
Resmi Gazete Sayısı : 27100
.....
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Sosyal Güvenlik Kontrol Memurlarının Görev, Yetki ve Sorumlulukları
Sosyal güvenlik kontrol memurlarının görevleri
Madde 9 - (1) Sosyal güvenlik kontrol memurları, sosyal güvenlik il müdürü veya görevlendireceği sosyal güvenlik il müdür yardımcısı ya da sosyal güvenlik merkez müdürü tarafından verilen yazılı emir üzerine;
a) Yapılacak inceleme, denetim ve kontrol sonucunda;
1) İşyerinin mevcut durumunun, gerektiğinde ruhsatsız yapılmış olanlar da dahil olmak üzere özel bina inşaatlarının yapı, sınıf ve grubunun belirlenmesi için inşaatın niteliğinin ve yüzölçümünün, yarım kalan inşaatların yapılmış olan kısımlarının seviyelerinin,
2) İşyerinin faal olup olmadığı ile işyeri tescilinde verilen bilgilerin doğruluğunun,
3) İşyerlerinde yapılan işin niteliği ile yapılan işte değişiklik olup olmadığının,
4) Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen prim borçlarına halef olma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin,
5) Sigortalıların ve sigortalı olması gerekenlerin Kuruma bildirilip bildirilmediğinin,
6) Kanunda sigortalılık başlangıç ve bitişi ilgili Kurum ve kuruluşlardaki vergi mükellefiyeti, tescil ve sicil işlemlerine bağlanmış sigortalıların sigortalılık başlangıç ve bitiş tarihlerinin,
7) Sigortalıların kimlik bilgilerinin, çalışma sürelerinin, ücretlerinin ve prime esas kazançlarının,
8) Sigortalıların prime esas kazanç ve prim ödeme gün sayılarıyla diğer bilgileri içeren ilgili aya ait aylık prim ve hizmet belgelerinin işyerlerinde asılı olup olmadığının,
9) İşten ayrıldığı bildirilen sigortalının, fiilen çalışmalarının devam edip etmediğinin tespit edilmesi ile aylık prim ve hizmet belgesi ve sigortalı hesap fişi bilgilerinin farklı olduğunun tespit edilmesi halinde, sigortalıların işten ayrılış tarihinin,
10) Sigortalıların/iştirakçilerin fiili hizmet veya itibari hizmet uygulamasından yararlandırılıp yararlandırılmayacağı hususlarının,
tespit edilmesi,
b) Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının görüşü, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğünün teklifi ve Kurum Başkanının onayı ile belirlenecek işyerleri ve işverenlerin defter ve belgelerinin incelenmesi,
c) İşverenlerin, aracıların, sigortalıyı devir alan işverenlerin, sigortalıların ve diğer şahıs veya kuruluşların adreslerinin ve Kurum alacağının tahsili amacıyla ilgililerin hacze kabil mal varlığının olup olmadığının araştırılması,
ç) Sigortalı işe giriş tarihinde, sigortalının bildirimi ile işverenin/bildirim yükümlülüğü bulunan ilgili Kurum ve kuruluşların bildirimi arasında farklılık olması halinde, farklılık nedeninin saptanması,
d) Sicilsiz tahakkuklara ilişkin bildirimlerin hak iddia eden kişiye ait olup olmadığının tespitinde denetim sonucuna göre karar verilebilme ihtimalinin bulunması halinde, ihtiyaç duyulan bilgi ve belgelerin neler olduğu açıkça belirtilerek araştırılması,
e) 6/8/2003 tarihinden önce ölen sigortalının ana ve babasının geçimlerinin, sağlığında sigortalı tarafından sağlanıp sağlanmadığı hususunda gerektiğinde araştırma işleminin yapılması,
f) Sigortalılar ile Kurumdan gelir veya aylık alanların, geçindirmekle yükümlü bulundukları kimselerinin olup olmadıkları ile bunların sağlık yardımlarına müstehak bulunup bulunmadıklarının araştırılması,
g) Sigortalı veya diğer hak sahiplerinin gelir veya aylık alma şartlarını taşıyıp taşımadıkları veya bu şartları taşımaya devam edip etmediklerinin tespitinin yapılması,
ğ) Malullük hallerinin tespiti ve ölüm ile sonuçlanan iş kazası ve meslek hastalığı iddiaları hariç olmak üzere, iş kazası, meslek hastalığı hallerinin soruşturulması ve hastalık iddiası olaylarının incelenmesi,
h) Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının veya ilgili genel müdürlüğün görüşü, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğünün teklifi ve Kurum Başkanının onayı ile belirlenecek program kapsamında; sigortalıların sosyal güvenlik mevzuatı kapsamındaki işlemleri ile Kurumla sözleşme ve protokol yapmak suretiyle, sigortalılara sağlık hizmeti sunan işyerleri ile ilaç, tıbbi malzeme ve tedavi edici ürünler temin eden işyerlerinin sözleşme ve protokol şartlarına uyup uymadığı konusunda inceleme, tespit, denetim ve tarama yapılması,
ı) Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının görüşü, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğünün teklifi ve Kurum Başkanının onayı ile belirlenecek istihkak tutarı veya metrekare alanına göre; işverenin, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasiteside dikkate alınarak işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma sürelerinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun Kurumca tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgari işçilik tutarının; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilmesi,
i) Sosyal güvenlik mevzuatının uygulanması ile ilgili olarak işverenlere, sigortalılara ve diğer üçüncü kişilere hakları ve ödevleri konusunda bilgilendirme yapılması,
j) Sosyal güvenlik il müdürü veya görevlendireceği sosyal güvenlik il müdür yardımcısı ya da sosyal güvenlik merkez müdürü tarafından verilecek benzeri inceleme, araştırma, tespit, denetim ve tarama yapılması,
görevlerini ve bu hususlarda ilgililerin beyanlarını alarak tutanağa kaydedilmesi işlemlerini yürütür.
Sosyal güvenlik kontrol memurlarının yetkileri
Madde 10 - (1) İşyerlerinde yapılan fiili tespitlerde çalıştıkları belirlendiği halde, işyeri kayıt ve belgelerinde bu çalışmalara yer verilmeyen veya prime esas kazançlarının Kuruma bildirilmediği anlaşılan veya eksik bildirildiği tespit edilen sigortalıların geriye yönelik prime esas gün sayılarının veya prime esas kazançlarının, en fazla tespitin yapıldığı tarihten geriye yönelik bir yılık süreye ilişkin kısmı dikkate alınır.
(2) Sosyal güvenlik kontrol memurlarının görevleri sırasında tespit ettikleri Kurum alacağını doğuran olay ve buna benzer işlemler, yemin hariç her türlü delile dayandırılır. Bunlar tarafından düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir.
(3) Sosyal güvenlik kontrol memurları, görevlerini yaptıkları sırada, Kurumca verilen kimlik belgelerini göstermek suretiyle;
a) Görevlerinin yürütülmesi sırasında işyerine serbestçe girmek,
b) İşverenler, aracılar, sigortalıyı geçici olarak devir alan işverenler, sigortalılar, işle ilgili gerçek kişiler ile gerçek, tüzel kişilerin ve tüzel kişiliği olmayanların temsilcilerini ve konu ile ilgili bulunan kimseleri; işyerinde ya da işyeri dışında dinlemek, sorular sormak, bunlardan gerekli bilgileri istemek ve ifadelerini almak, gerekli defter, belge ve delilleri toplamak,
c) Yapılan denetim sırasında ilgililerin kimliklerini istemek ve kimlik bilgilerini tutanağa kaydetmek,
ç) Görevlerinin yapılmasında zorluk çıkarılması halinde güvenlik kuvvetleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yöneticilerinden kendilerine her türlü kolaylığın sağlanmasını ve yardımcı olunmasını istemek,
d) Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde belirtilen tespitleri yapmak üzere, aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince belirlenen işverenlerin işyeri kayıtlarını incelemek,
e) Görevlerinin ifası için gerekli çalışma ortamının sağlanmasını istemek,
f) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından, vergi dairelerinden, belediyelerden, özel idarelerden, ilgili diğer kurum ve kuruluşlardan, muhtarlıklardan gerekli bilgi ve belgeleri istemek,
yetkisine sahiptirler.
(4) Sosyal güvenlik kontrol memurlarınca, 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesi gereğince gece çalışılan işyerlerinde sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasına ilişkin tespit, denetim, tarama yapılabilir.
(5) Sosyal güvenlik kontrol memurlarının, Kanunun uygulanmasından doğan inceleme, araştırma ve denetim görevlerini yerine getirmeleri sırasında işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler, görevlerinin yapılmasına engel olamazlar; engel olanlar hakkında eylemleri başka suç oluştursa dahi, asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır. Ayrıca, sosyal güvenlik kontrol memurlarının görevlerini engellemek amacıyla cebir veya tehdit kullanan işveren, sigortalı, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler daha ağır bir cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği taktirde 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 265 inci maddesinin birinci fıkrasına göre cezalandırılır. Bu suçu işleyenler hakkında ayrıca asgari ücretin on katı tutarında idari para cezası uygulanır.
(6) Sosyal güvenlik kontrol memurları, sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasına ilişkin konularda sosyal güvenlik il müdürü veya görevlendireceği sosyal güvenlik il müdür yardımcısı ya da sosyal güvenlik merkez müdürünün yazılı emri üzerine kamu kurum ve kuruluşlarının denetim ve kontrolle görevli memurları ile ortak çalışma yapabilirler.
(7) Sosyal güvenlik kontrol memurlarınca, işyeri defter, kayıt ve belgelerin istenilmesi halinde işverence 15 gün içinde ibraz edilmesi zorunludur. Ancak, yapılacak tebligat üzerine defter ve belgeler, incelemeyi yapacak ilgili sosyal güvenlik kontrol memurunun tebligatta gösterdiği adrese getirilir. İşveren, aracı ya da sigortalıyı devir alan işveren tarafından defter ve belgelerin işyerinde ya da belge ile kanıtlanması kaydıyla işletme merkezinde, işletme merkezi bulunmuyorsa kanuni ikametgahında incelenmesi yazılı olarak istenir veya bu istek bir tutanak ile tespit edilir ve ilgili sosyal güvenlik kontrol memurunca da incelemeye elverişli bulunursa inceleme orada yapılır.
.....
Sosyal güvenlik kontrol memurlarının sorumlulukları
Madde 12 - (1) Sosyal güvenlik kontrol memurları görevlerini yerine getirirken aşağıdaki hususlara uyarlar:
a) Resmi ve özel ilişkilerinde; işveren, sigortalı ve üçüncü şahıslara karşı nezaket kurallarına uygun olarak davranmak, giyim-kuşam ve hareketlerinde güven ve saygı uyandırmak zorundadırlar.
b) Verilen görevleri, zorunlu hallerde izin almadıkça veya yazılı emir verilmedikçe bırakamaz, başka bir sosyal güvenlik kontrol memuruna devredemezler.
c) İşverenin, aracının ya da sigortalıyı geçici olarak devir alan işverenin ve işyerinin meslek sırları, çalışma şartları, ekonomik ve ticari durumları hakkında, inceleme, denetim, tarama ve tespitleri sırasında gördükleri ve öğrendikleri hususları gizli tutarlar; bilgi aldıkları, ihbar veya şikayette bulunan kişilerin isimlerini ve kimliklerini açıklayamazlar.
ç) Kendileri ile çıkar birliği bulunanlar veya üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımı olanlar yahut tarafsızlığı hakkında kuşku uyandıracak şekilde uyuşmazlık, husumet gibi halleri olan işveren, aracı yada sigortalıyı geçici olarak devir alan işveren, sigortalı veya hak sahipleri ile ilgili işlere bakamazlar. Bu kişilerle ilgili işlerin verilmesi halinde durumu yazılı olarak sosyal güvenlik il müdürüne yada sosyal güvenlik merkez müdürüne bildirirler.
d) Görevleri ile ilgili kişilerin, özel hizmet veya alışılmış olmayan ikramlarını kabul edemezler. Bunlarla iş ilişkisi dışında bir ilişki kuramaz, çıkar birliği sağlayamaz, borç alıp veremezler.
e) Kontrole gidecekleri yerleri açıklayamaz, yaptıkları görev ile ilgili işlemler hakkında yetkili makamlardan başkasına bilgi veremezler.
f) Tutanaklara, "sosyal güvenlik kontrol memuru kimlik belgesi gösterilmiştir" ibaresini yazmak ve düzenleyecekleri tutanakların bir örneğini imza karşılığında işveren veya vekiline, aracıya, sigortalıyı devir alana ve gerekli görülmesi halinde sigortalıya vermek zorundadırlar.
Rapor ve tutanakların düzenlenme usulü
Madde 13 - (1) Sosyal güvenlik kontrol memurları, Ek-1'de yer alan Durum Tespit Tutanağını kendi el yazıları ile okunaklı olarak, Ek-2'de yer alan İşyeri Kayıt İnceleme Tutanağını ise bilgisayarla, bilgisayar ile düzenlemenin mümkün olmadığı hallerde ise daktilo veya el yazıları ile düzenleyerek, tanzim edecekleri rapor ekinde görevi veren sosyal güvenlik il müdürüne veya yardımcısına ya da sosyal güvenlik merkez müdürüne verir.
(2) Durum tespit tutanakları, cilt ve sıra numarası basılarak kendilerine zimmet karşılığı verilir.
(3) Rapor iki nüsha, tutanak ise üç nüsha olarak düzenlenir. Örneği Ek-3'te yer alan Sosyal Güvenlik Kontrol Memurluğu Raporuna, her yıl birden başlamak ve sıra takip etmek üzere ayrı ayrı numara verilir.
(4) Tutanakların ilk nüshası rapor ekinde ilgili servise, ikinci nüshası rapor ile birlikte dosyalanmak üzere sosyal güvenlik kontrol memurluğu servisine gönderilir. Üçüncü nüshası ise, tutanağı imzalayan ilgiliye verilir.
Raporlar üzerinde yapılan işlemler
Madde 14 - (1) Sosyal güvenlik kontrol memurları tarafından düzenlenen raporlar, Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar ile sosyal güvenlik mevzuatına uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği yönlerinden sosyal güvenlik il müdürü veya görevlendireceği sosyal güvenlik il müdür yardımcısı tarafından incelenir. Sosyal güvenlik il müdürü, gerektiğinde sosyal güvenlik merkez müdürlerinden birine veya bir ya da birden fazla sosyal güvenlik kontrol memuruna da rapor inceleme görevi verebilir. İnceleme sonucu uygun görülen raporlar uygulanmak üzere ilgili birime üst yazı ekinde gönderilir. İlgili birimler raporlardaki önerilerle ilgili işlemleri raporların kendilerine intikal tarihinden itibaren en geç onbeş iş günü içinde yapmak zorundadırlar.
(2) Sosyal güvenlik il müdürü veya sosyal güvenlik il müdür yardımcısı ya da kendilerine sosyal güvenlik il müdürü tarafından görev verildiği durumlarda sosyal güvenlik merkez müdürü veya sosyal güvenlik kontrol memurları tarafından raporların incelenmesi sonucunda, raporda düzeltilmesi veya tamamlanması gereken hususlar varsa bunların giderilmesi, gerekçeleri de belirtilmek suretiyle, raporu düzenleyen sosyal güvenlik kontrol memurundan, inceleyenler tarafından yazılı olarak istenir. Sosyal güvenlik kontrol memurunun isteğe katılmaması halinde rapor, ekleri ve iade gerekçeleri ile birlikte sosyal güvenlik il müdürüne gönderilir. Sosyal güvenlik il müdürü, taraflardan birinin görüşünü uygun bularak uygulanmasını isteyebileceği gibi, tereddüt edilmesi halinde raporu ekleri ve iade gerekçeleri ile birlikte ilgili Genel Müdürlüklerin merkez birimine gönderebilir. Rapor hakkında, gerek görülmesi halinde Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının da görüşü alınmak suretiyle Genel Müdürlüklerin ilgili merkez biriminin görüşü doğrultusunda işlem yapılır.
....
