Selamlar.
Bazı terimlerin ne anlama geldiğini bulamadığımız zamanlarda pratik olması açısından faydalı olacağını düşündüğüm bir çalışma paylaşmak istiyorum.Saygılarımla,
MUHASEBECİNİN SÖZLÜĞÜ
-A-
ACYO:Herhangi bir paranın gerçek değeriyle,sürüm değeri arasında veya bir ticari senedin üzerinde yazılı miktarı ile indirimden sonraki tutarı arasında doğan fark.
ADEMİ TEDİYE:Ödememe,ticari senetlerin vadeleri geldiği halde ödenmemesi halidir.
ADVALOREM VERGİ:İktisadi değerler üzerinden bir yüzde dahilinde hesaplanan ve alınan vergi.
AKTÜER:Akçalı sorunlarda,özellikle hayat sigortası sahasında olabilirlik hesapları yapan,istatistiki bilgiler
toplayan,matematik konusunda uzman kişidir.
ALONJ:Kambiyo senetlerinin arka tarafına yapılması gereken işlemler için burada yer kalmadığı durumda,bu kambiyo senedine uzunlamasına eklenen kağıda verilen addır.
ANKES:Kağıt para karşılığı olarak bunu çıkaran banka kasalarındaki mevcut rezervdir.Bu rezerv altın,gümüş gibi kıymetli madenler olabileceği gibi konvertibl döviz de olabilmektedir.
ANTREPO:Gümrüklere gelen ticari eşyanın konulduğu,korunduğu yer ,ardiye,depo.
APEL:Sermaye şirketlerinde,özellikle anonim şirketlerde,ortakların taahhüt etmiş oldukları sermayelerinden yaptıkları ilk ödemeden sonra,kalan ödenmemiş sermaye payları için şirket tarafından evvelce tespit edildiği şekilde ödemeye davet edilmeleridir.
ARBİTRAJ:Hisse senedi,tahvil,yabancı para gibi değerli kağıtları daha karlı görülen başka kağıtlarla değiştirme işidir.
AVAL:Ticari senetlerde,ödemeden sorumlu olanların ödememesi halinde üçüncü bir kişinin alacaklılara senet bedelinin ödeyeceğine ilişkin verdiği güvencedir.
-B-
BAĞLI MUAMELE:Takas,ihraç veya ithal edilen mal,hizmet veya teknoloji transferleri bedelinin,kısmen yada bütünüyle mal,hizmet,teknoloji transferi veya kısmen döviz ile karşılandığı satıştır.
BARTER:Şirketleri,ihtiyacı olan malları para ödemeden ve hiçbir şekilde nakit akımı olmadan alabilmeleri,bunun karşılığında da atıl stoklarında duran mal ve hizmetleri yine para almadan satarak,ihtiyaçlarını finanse etmeleridir.Aracı bir kurum olmadığı için takastan farklıdır.
BAŞABAŞ DEĞER:Kıymetli evrakın yahut diğer kıymetlerin üzerinde yazılı yani nominal değeri ile aynı olan fiyattır.
BAŞABAŞ NOKTASI:Kar ve zararın bulunmadığı nokta.
BEDEL-İ FERA: Devir bedeli anlamında bir hukuki terimdir.
BEYAZ CİRO:Bir kambiyo senedinin arkasına ve alonjuna atılan imzada lehine ciro yapılan kişi veya kuruluş belirtilmemişse yapılan ciro beyaz cirodur.
BİLA ÜCRET:Ücretsiz,bedava anlamına gelmektedir.
BİRİNCİL PİYASA:Tahvil veya hisse senedi gibi menkul kıymetler ve sermaye piyasası araçlarının bizzat ihrac eden kuruluştan veya bu kuruluşa aracılık eden aracı kurumdan satın alınması işlemidir.
BLANŞ:Bankalarda günlük fişlerin,akşamleyin toplanıp kontrol ve türlü amaçlarla kayıt edildiği cetvel.
BLOKAJ:Yetkili bir makamın müsadesi olmaksızın bir varlığın sahibi tarafından kullanılamaması anlamına gelir.
BORSA RAYİCİ:Gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsalarına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son muamele gününde borsadaki muamelelerin ortalama değerlerini
ifade eden değerleme ölçüsü.
-C-
CARİ HESAP:İki kimsenin para,mal,hizmet ve diğer hususlardan dolayı birbirlerindeki alacaklarını ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip, bunları kalem kalem zimmet ve matlup şekline çevirerek hesabın kesilmesinden çıkacak bakiyeyi isteyebileceklerine dair yapılan sözleşme.
ÇİFTE VERGİ:Aynı vergi konusu üzerinde birden fazla vergileme yetkisinin çatışmasından veya aynı yetkinin birkaç kez kullanılmasından dolayı, bir mevzudan birden f
-D-
DAMGA VERGİSİ amga Vergisi Kanunundan önce, kanunda yazılı bulunan ve ihtiyaç için ibraz olunabilecek olan evrak ve senedat ile ilanata mahsus olarak alınan vergi.
DAMPİNG:Milletlerarası pazarları elde etmek veya elindeki malı elinden çıkarmak için düşük fiyatla satma,ucuzluk anlamına gelir.
DAR PİYASA:Bir işletmenin tam kapasitede yarattığı üretiminin karşısında piyasada o mal için mevcut talebin az oluşunun ifadesidir.
DEBLOKAJ:Bir varlığın,yetkili makamların müsaadesi olmaksızın, sahibi tarafından hale getirilmesi blokajı oluşturmaktadır. Blokajın yetkili makamların müsaadesi ile kaldırılması işlemine deblokaj denilmektedir.
DEĞERLEME GÜNÜ eğerlemede, iktisadi kıymetlerin vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda haiz oldukları kıymetlerin esas tutulması.
DİNAMİK BİLANÇO:Muhasebedeki hesapların karşılaştırılması ve işletmeye girmiş ve kullanılmış gerçek değerlerin hesaplanması ile meydana getirilen bilanço.
DİSPONİBİLİTE:1-Paraya derhal çevrilebilen değerlerin borçlanma oranı.
2-İki ülke veya belirli ülkeler arasında mevcut ticari hesaplarda lehteki bakiyeler,
DİSPONİBL KIYMETLER derhal paraya çevrilebilen likit veya sonsuz likit gibi değerler.
-E-
EMİSYON PRİMİ:Anonim şirketler ile eshamlı komandit şirketlerin sermaye artırımına katılmak için belirlenen süreç içinde rüçhan haklarını kullanmayan ortakların hisse senetlerinin TTK ve SPK ?na göre hisse senedi ihraç eden şirketler tarafında nominal bedelin üzerinde satılması halinde, satış bedelinin nominal bedeli aşan kısmı.
EX WORKS:Uluslararası ticarette kullanılan sevk ve teslim şeklidir. Ticari işletmede teslim anlamında kullanılır.
EX SHIP:Uluslararası ticarette kullanılan sevk ve teslim şeklidir. Gemide teslim anlamında kullanılır.
EX QUAY: Uluslararası ticarette kullanılan sevk ve teslim şeklidir. Rıhtımda teslim anlamında kullanılır.
-F-
FACTORİNG:Ticari işletmelerin,ticari,ticari işlemlerinden kaynaklanan kısa vadeli ticari alacakları,vadesinden önce,devrettikleri factoring şirketinden tahsil etmeleri sistemine factoring denilmektedir.
FAS SATIŞI:Uluslararası ticarette kullanılan malın,satış,sevk ve ve teslim şeklini gösteren bir tabirdir.
FAKTORİNG ŞİRKETİ:Mal ve hizmet satışlarından doğmuş veya doğacak alacakları temellük ederek tahsilini üstlenen, bu alacaklara karşılık ödemelerde bulunarak finansman sağlayan şirketler üstlenen, bu alacaklara karşılık ödemelerde bulunarak finansman sağlayan şirketler.
FATURA/ÇEK:Türkiye?de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimlerde kdv istisnası uygulaması için,yetki belgesi almış alıcı firmayla sözleşmesi bulunan izin belgeli satıcılardan isteyenlerin fatura olarak kullandıkları belge.
FEK:Ticari hayatta yaratılan bir hukuki sınırlamanın kaldırılması işlemidir.
FİKTİF AKTİF:İşletme bilançosunda gösterilmekle beraber gerçek değer ifade etmeyen veya işletme bilançosunda uygunsuz olarak bir varlıkmış gibi gösterilen kalemler.
FİNANSMAN BONOSU:İhraçcıların borçlu sıfatıyla düzenleyip Sermaye Piyasası kurulu kaydına alınmak suretiyle ihraç ederek sattıkları emre veya hamiline yazılı menkul kıymet niteliğindeki kıymetli evrak.
FİNANSMAN FONU: Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin, yatırım indiriminden faydalanması kabul edilmiş bulunan yatırımların finansmanında kullanmak ve yatırım indirimi belgesinde bu yatırım için öngörülen süre ile sınırlı kalmak kaydıyla ve safi kurum kazancından indirebildikleri fon.
FİZİBİLİTE:Bir yatırım projesinin işletmenin politikasına uygunluğunu sağlamak amacıyla ekonomik ve teknik yönlerden yapılan, kuruluş yeri, hukuki sorunlar ve finansman araştırmalarını bünyesine alan, projenin etkinliğini tartışma imkanını veren bilimsel gerçeklere dayalı çalışma.
FON PAYI:Gerçek kişi ve kurumların, gelir veya kurumlar vergilerinin %10?u oranında ödedikleri pay.
FON AKIM TABLOSU:İşletmenin, belirli belirli bir hesap döneminde sağladığı fon kaynaklarını ve bunların yerlerini gösteren tablo.
FORFATİNG:İhracat işlemlerinden doğan alacakların geri dönülmez olarak yani riski tamamen sıfırlayarak forfating kuruluşuna satılmasından doğan iskonta işlemidir.
FOT SATIŞ:Uluslararası ticarette mal teslim işleminde fiyat belirleme şeklidir.
FRANCHISING:En genel anlamıyla başarılı bir markanın (lisansın) isim hakkının kullandırılmasıdır.
FUTURES:Futures kontratları, belli bir finansman enstrümanın standart bir miktarı için yapılan ve üzerinde anlaşılmış bir vade sonunda gerçekleşecek alım yada satış sözleşmesidir.
-G-
GARANTİ MEKTUBU:Bankalar tarafından taahhüt altına giren işletmelerin, bu taahhütlerine garanti olmak üzere vermiş oldukları bir belgedir.
GAYRİ KABİLİ RÜCU AKREDİTİE:Kararlaştırılan akreditif şartlarına tamamen uyulması şartıyla, belirtilen süre içinde çekilecek poliçelerin akreditifi açan banka tarafından kabul edilerek ödeneceği hakkında kesin bir taahhüdü kapsayan akreditiftir.
GAYRIMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI:Gayrımenkul yatırım ortaklığı Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre kurulmasına Sermaye Piyasası Kurulu tarafından izin verilen bir sermaye piyasası kurumudur.
GAYRİ-MÜEYYET AKREDİTİF:Bu nevi akreditifle muhabir banka, akreditifi lehdara sadece ihbar ile mükelleftir.
GAYRİSAFİ HASILAT TİPİ KDV:Katma değer vergisi matrahından sadece mal alışlarının indirildiği,yatırım malı alışları ile yatırım mallarına ait amortismanlar için herhangi bir indirimin yapılmadığı KDV tipi.
GECİKMİŞ CİRO:Hukuki bir kavramdır. Ödenmemiş senetle ilgili olarak, senedin ödenmeme protestosu çekildikten sonra yapılan cirodur.
GECİKME FAİZİ:İkmalen, resen veya idarece tarhiyatlarda verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi nedeniyle gecikme karşılığında hesaplanan faiz.
GECİKME ZAMMI:Ödeme süresinde ödenmeyen kamu alacağı için hesaplanan zam-faiz.
GEÇİCİ İHRACAT:İşlenmesi için işçilik görmesi gayesi, ambalajlanması gibi nedenlerle bir malın yurtdışına geçici olarak gönderilmesi işlemidir.
GEÇİCİ İTHALAT REJİMİ:Türkiye gümrük bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanımı sırasındaki olağan yıpranma dışında,herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir.
GEÇİCİ TEMİNAT:İhale makamları tarafından açılan artırma ve eksiltme ihalelerine katılabilmek için, katılacak olanların yaptırdıkları maddi teminattır.
GEÇİCİ VERGİ:Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, cari vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergilerinden mahsup edilmek üzere ödedikleri vergi.
GELİR TİPİ KDV:Tüketim ve yatırım harcamalarının vergiyi tabi olduğu, ancak yatırım mallarına ait amortisman paylarının da mal alışlarıyla birlikte katma değer vergisi matrahından düşüldüğü KDV tipi.
GERÇEK VERGİ YÜKÜ:Kişi açısından;verginin, kişisel gelir ve refahı üzerindeki etkisi, ekonomi açısından;vergi artışının, milli gelir ve toplum refahına getirdiği katkı.
GİZLİ MÜTERAKKİLİK:Görünüşte düz oranlı olan vergi tarifesinin, matrahtan yapılan indirimler veya matraha yapılan ilavelerle gerçekte müterakki (artan oranlı) bir tarife haline dönüşmesi.
-H-
HACİZ:Amme borçlusunun, mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul malları ile gayri menkullerinden, alacak ve haklarından amme alacağına yetecek miktarı tahsil dairesine haczolunur.
HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIK:Hisse senetleri halka arz edilmiş olan veya ortak sayısının 100?den fazla olması nedeniyle halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklık.
HANDLİNG HİZMETLERİ:Ticari hayatımızda ?yer hizmetleri? tabiri karşılığında kullanılmaktadır. Hava meydanlarında uçaklara, limanlarda gemilere sunulan ikram, bakım,onarım,gümrükleme ile yüklerin taşınması, yüklenmesi, boşaltılması ve bunlar gibi her türlü hizmetin tamamına verilen addır.
HARÇ:Gerçek veya tüzel kişilerin, özel menfaatlerine ilişkin olarak, kamu müesseseleri ve hizmetlerinden faydalanmaları karşılığında yaptıkları ödeme.
HAREKETLİ ORTALAMA MALİYETİ:Maliyet hesaplama yöntemi olan bu usulde, gerek imalata sevk, gerekse satış şeklinde olsun, ambardan çıkışlar, çıkış tarihinde işletmenin elinde bulunan stoğun ortalama maliyet bedeline göre değerlendirilir.
HARİÇTE İŞLEME REJİMİ:Serbest dolaşımdaki eşyanın hariçte işleme faaliyetlerine tabi tutulmak üzere Türkiye gümrük bölgesinden geçici olarak ihracı ve bu faaliyetler sonucunda elde edilen ürünlerin ithal vergilerinden tam veya kısmi muafiyet suretiyle yeniden serbest dolaşıma girişine ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir.
HATIR SENEDİ:Ticari bir işlem ile ilgili olmadan,karşılıksız olarak tanzim edilerek verilmiş olan bonodur.
HAYAT STANDARDI ESASI:Ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabının elde ettiği gelir vergisine tabi gelirlerin belli tutarların altına inmesine önlemek amacıyla getirilen vergi güvenlik müessesi.
HEDGİNG:Geniş anlamıyla her çeşit piyasada alım-satım yapan müteşebbislerin ve üreticilerin fiyat değişmelerinden dolayı uğrayacakları zararı karşılamak için başvurdukları yöntemdir.
HESAP PLANI:Bir işletmenin bütün hesaplarının sistematik bir şekilde sınıflandırılmasını kapsayan liste.
HİLELİ VERGİ SUÇU:Çift defter kullanma, sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı vesikalar tanzim etme veya bunları bilerek kullanma, vesikaları tahrif etme gibi fiillerle verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesine veya eksik tahakkuk ettirilmesine sebebiyet verilmesi.
Bazı terimlerin ne anlama geldiğini bulamadığımız zamanlarda pratik olması açısından faydalı olacağını düşündüğüm bir çalışma paylaşmak istiyorum.Saygılarımla,
MUHASEBECİNİN SÖZLÜĞÜ
-A-
ACYO:Herhangi bir paranın gerçek değeriyle,sürüm değeri arasında veya bir ticari senedin üzerinde yazılı miktarı ile indirimden sonraki tutarı arasında doğan fark.
ADEMİ TEDİYE:Ödememe,ticari senetlerin vadeleri geldiği halde ödenmemesi halidir.
ADVALOREM VERGİ:İktisadi değerler üzerinden bir yüzde dahilinde hesaplanan ve alınan vergi.
AKTÜER:Akçalı sorunlarda,özellikle hayat sigortası sahasında olabilirlik hesapları yapan,istatistiki bilgiler
toplayan,matematik konusunda uzman kişidir.
ALONJ:Kambiyo senetlerinin arka tarafına yapılması gereken işlemler için burada yer kalmadığı durumda,bu kambiyo senedine uzunlamasına eklenen kağıda verilen addır.
ANKES:Kağıt para karşılığı olarak bunu çıkaran banka kasalarındaki mevcut rezervdir.Bu rezerv altın,gümüş gibi kıymetli madenler olabileceği gibi konvertibl döviz de olabilmektedir.
ANTREPO:Gümrüklere gelen ticari eşyanın konulduğu,korunduğu yer ,ardiye,depo.
APEL:Sermaye şirketlerinde,özellikle anonim şirketlerde,ortakların taahhüt etmiş oldukları sermayelerinden yaptıkları ilk ödemeden sonra,kalan ödenmemiş sermaye payları için şirket tarafından evvelce tespit edildiği şekilde ödemeye davet edilmeleridir.
ARBİTRAJ:Hisse senedi,tahvil,yabancı para gibi değerli kağıtları daha karlı görülen başka kağıtlarla değiştirme işidir.
AVAL:Ticari senetlerde,ödemeden sorumlu olanların ödememesi halinde üçüncü bir kişinin alacaklılara senet bedelinin ödeyeceğine ilişkin verdiği güvencedir.
-B-
BAĞLI MUAMELE:Takas,ihraç veya ithal edilen mal,hizmet veya teknoloji transferleri bedelinin,kısmen yada bütünüyle mal,hizmet,teknoloji transferi veya kısmen döviz ile karşılandığı satıştır.
BARTER:Şirketleri,ihtiyacı olan malları para ödemeden ve hiçbir şekilde nakit akımı olmadan alabilmeleri,bunun karşılığında da atıl stoklarında duran mal ve hizmetleri yine para almadan satarak,ihtiyaçlarını finanse etmeleridir.Aracı bir kurum olmadığı için takastan farklıdır.
BAŞABAŞ DEĞER:Kıymetli evrakın yahut diğer kıymetlerin üzerinde yazılı yani nominal değeri ile aynı olan fiyattır.
BAŞABAŞ NOKTASI:Kar ve zararın bulunmadığı nokta.
BEDEL-İ FERA: Devir bedeli anlamında bir hukuki terimdir.
BEYAZ CİRO:Bir kambiyo senedinin arkasına ve alonjuna atılan imzada lehine ciro yapılan kişi veya kuruluş belirtilmemişse yapılan ciro beyaz cirodur.
BİLA ÜCRET:Ücretsiz,bedava anlamına gelmektedir.
BİRİNCİL PİYASA:Tahvil veya hisse senedi gibi menkul kıymetler ve sermaye piyasası araçlarının bizzat ihrac eden kuruluştan veya bu kuruluşa aracılık eden aracı kurumdan satın alınması işlemidir.
BLANŞ:Bankalarda günlük fişlerin,akşamleyin toplanıp kontrol ve türlü amaçlarla kayıt edildiği cetvel.
BLOKAJ:Yetkili bir makamın müsadesi olmaksızın bir varlığın sahibi tarafından kullanılamaması anlamına gelir.
BORSA RAYİCİ:Gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsalarına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son muamele gününde borsadaki muamelelerin ortalama değerlerini
ifade eden değerleme ölçüsü.
-C-
CARİ HESAP:İki kimsenin para,mal,hizmet ve diğer hususlardan dolayı birbirlerindeki alacaklarını ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip, bunları kalem kalem zimmet ve matlup şekline çevirerek hesabın kesilmesinden çıkacak bakiyeyi isteyebileceklerine dair yapılan sözleşme.
ÇİFTE VERGİ:Aynı vergi konusu üzerinde birden fazla vergileme yetkisinin çatışmasından veya aynı yetkinin birkaç kez kullanılmasından dolayı, bir mevzudan birden f
-D-
DAMGA VERGİSİ amga Vergisi Kanunundan önce, kanunda yazılı bulunan ve ihtiyaç için ibraz olunabilecek olan evrak ve senedat ile ilanata mahsus olarak alınan vergi.
DAMPİNG:Milletlerarası pazarları elde etmek veya elindeki malı elinden çıkarmak için düşük fiyatla satma,ucuzluk anlamına gelir.
DAR PİYASA:Bir işletmenin tam kapasitede yarattığı üretiminin karşısında piyasada o mal için mevcut talebin az oluşunun ifadesidir.
DEBLOKAJ:Bir varlığın,yetkili makamların müsaadesi olmaksızın, sahibi tarafından hale getirilmesi blokajı oluşturmaktadır. Blokajın yetkili makamların müsaadesi ile kaldırılması işlemine deblokaj denilmektedir.
DEĞERLEME GÜNÜ eğerlemede, iktisadi kıymetlerin vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda haiz oldukları kıymetlerin esas tutulması.
DİNAMİK BİLANÇO:Muhasebedeki hesapların karşılaştırılması ve işletmeye girmiş ve kullanılmış gerçek değerlerin hesaplanması ile meydana getirilen bilanço.
DİSPONİBİLİTE:1-Paraya derhal çevrilebilen değerlerin borçlanma oranı.
2-İki ülke veya belirli ülkeler arasında mevcut ticari hesaplarda lehteki bakiyeler,
DİSPONİBL KIYMETLER derhal paraya çevrilebilen likit veya sonsuz likit gibi değerler.
-E-
EMİSYON PRİMİ:Anonim şirketler ile eshamlı komandit şirketlerin sermaye artırımına katılmak için belirlenen süreç içinde rüçhan haklarını kullanmayan ortakların hisse senetlerinin TTK ve SPK ?na göre hisse senedi ihraç eden şirketler tarafında nominal bedelin üzerinde satılması halinde, satış bedelinin nominal bedeli aşan kısmı.
EX WORKS:Uluslararası ticarette kullanılan sevk ve teslim şeklidir. Ticari işletmede teslim anlamında kullanılır.
EX SHIP:Uluslararası ticarette kullanılan sevk ve teslim şeklidir. Gemide teslim anlamında kullanılır.
EX QUAY: Uluslararası ticarette kullanılan sevk ve teslim şeklidir. Rıhtımda teslim anlamında kullanılır.
-F-
FACTORİNG:Ticari işletmelerin,ticari,ticari işlemlerinden kaynaklanan kısa vadeli ticari alacakları,vadesinden önce,devrettikleri factoring şirketinden tahsil etmeleri sistemine factoring denilmektedir.
FAS SATIŞI:Uluslararası ticarette kullanılan malın,satış,sevk ve ve teslim şeklini gösteren bir tabirdir.
FAKTORİNG ŞİRKETİ:Mal ve hizmet satışlarından doğmuş veya doğacak alacakları temellük ederek tahsilini üstlenen, bu alacaklara karşılık ödemelerde bulunarak finansman sağlayan şirketler üstlenen, bu alacaklara karşılık ödemelerde bulunarak finansman sağlayan şirketler.
FATURA/ÇEK:Türkiye?de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimlerde kdv istisnası uygulaması için,yetki belgesi almış alıcı firmayla sözleşmesi bulunan izin belgeli satıcılardan isteyenlerin fatura olarak kullandıkları belge.
FEK:Ticari hayatta yaratılan bir hukuki sınırlamanın kaldırılması işlemidir.
FİKTİF AKTİF:İşletme bilançosunda gösterilmekle beraber gerçek değer ifade etmeyen veya işletme bilançosunda uygunsuz olarak bir varlıkmış gibi gösterilen kalemler.
FİNANSMAN BONOSU:İhraçcıların borçlu sıfatıyla düzenleyip Sermaye Piyasası kurulu kaydına alınmak suretiyle ihraç ederek sattıkları emre veya hamiline yazılı menkul kıymet niteliğindeki kıymetli evrak.
FİNANSMAN FONU: Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin, yatırım indiriminden faydalanması kabul edilmiş bulunan yatırımların finansmanında kullanmak ve yatırım indirimi belgesinde bu yatırım için öngörülen süre ile sınırlı kalmak kaydıyla ve safi kurum kazancından indirebildikleri fon.
FİZİBİLİTE:Bir yatırım projesinin işletmenin politikasına uygunluğunu sağlamak amacıyla ekonomik ve teknik yönlerden yapılan, kuruluş yeri, hukuki sorunlar ve finansman araştırmalarını bünyesine alan, projenin etkinliğini tartışma imkanını veren bilimsel gerçeklere dayalı çalışma.
FON PAYI:Gerçek kişi ve kurumların, gelir veya kurumlar vergilerinin %10?u oranında ödedikleri pay.
FON AKIM TABLOSU:İşletmenin, belirli belirli bir hesap döneminde sağladığı fon kaynaklarını ve bunların yerlerini gösteren tablo.
FORFATİNG:İhracat işlemlerinden doğan alacakların geri dönülmez olarak yani riski tamamen sıfırlayarak forfating kuruluşuna satılmasından doğan iskonta işlemidir.
FOT SATIŞ:Uluslararası ticarette mal teslim işleminde fiyat belirleme şeklidir.
FRANCHISING:En genel anlamıyla başarılı bir markanın (lisansın) isim hakkının kullandırılmasıdır.
FUTURES:Futures kontratları, belli bir finansman enstrümanın standart bir miktarı için yapılan ve üzerinde anlaşılmış bir vade sonunda gerçekleşecek alım yada satış sözleşmesidir.
-G-
GARANTİ MEKTUBU:Bankalar tarafından taahhüt altına giren işletmelerin, bu taahhütlerine garanti olmak üzere vermiş oldukları bir belgedir.
GAYRİ KABİLİ RÜCU AKREDİTİE:Kararlaştırılan akreditif şartlarına tamamen uyulması şartıyla, belirtilen süre içinde çekilecek poliçelerin akreditifi açan banka tarafından kabul edilerek ödeneceği hakkında kesin bir taahhüdü kapsayan akreditiftir.
GAYRIMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI:Gayrımenkul yatırım ortaklığı Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre kurulmasına Sermaye Piyasası Kurulu tarafından izin verilen bir sermaye piyasası kurumudur.
GAYRİ-MÜEYYET AKREDİTİF:Bu nevi akreditifle muhabir banka, akreditifi lehdara sadece ihbar ile mükelleftir.
GAYRİSAFİ HASILAT TİPİ KDV:Katma değer vergisi matrahından sadece mal alışlarının indirildiği,yatırım malı alışları ile yatırım mallarına ait amortismanlar için herhangi bir indirimin yapılmadığı KDV tipi.
GECİKMİŞ CİRO:Hukuki bir kavramdır. Ödenmemiş senetle ilgili olarak, senedin ödenmeme protestosu çekildikten sonra yapılan cirodur.
GECİKME FAİZİ:İkmalen, resen veya idarece tarhiyatlarda verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi nedeniyle gecikme karşılığında hesaplanan faiz.
GECİKME ZAMMI:Ödeme süresinde ödenmeyen kamu alacağı için hesaplanan zam-faiz.
GEÇİCİ İHRACAT:İşlenmesi için işçilik görmesi gayesi, ambalajlanması gibi nedenlerle bir malın yurtdışına geçici olarak gönderilmesi işlemidir.
GEÇİCİ İTHALAT REJİMİ:Türkiye gümrük bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanımı sırasındaki olağan yıpranma dışında,herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir.
GEÇİCİ TEMİNAT:İhale makamları tarafından açılan artırma ve eksiltme ihalelerine katılabilmek için, katılacak olanların yaptırdıkları maddi teminattır.
GEÇİCİ VERGİ:Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, cari vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergilerinden mahsup edilmek üzere ödedikleri vergi.
GELİR TİPİ KDV:Tüketim ve yatırım harcamalarının vergiyi tabi olduğu, ancak yatırım mallarına ait amortisman paylarının da mal alışlarıyla birlikte katma değer vergisi matrahından düşüldüğü KDV tipi.
GERÇEK VERGİ YÜKÜ:Kişi açısından;verginin, kişisel gelir ve refahı üzerindeki etkisi, ekonomi açısından;vergi artışının, milli gelir ve toplum refahına getirdiği katkı.
GİZLİ MÜTERAKKİLİK:Görünüşte düz oranlı olan vergi tarifesinin, matrahtan yapılan indirimler veya matraha yapılan ilavelerle gerçekte müterakki (artan oranlı) bir tarife haline dönüşmesi.
-H-
HACİZ:Amme borçlusunun, mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul malları ile gayri menkullerinden, alacak ve haklarından amme alacağına yetecek miktarı tahsil dairesine haczolunur.
HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIK:Hisse senetleri halka arz edilmiş olan veya ortak sayısının 100?den fazla olması nedeniyle halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklık.
HANDLİNG HİZMETLERİ:Ticari hayatımızda ?yer hizmetleri? tabiri karşılığında kullanılmaktadır. Hava meydanlarında uçaklara, limanlarda gemilere sunulan ikram, bakım,onarım,gümrükleme ile yüklerin taşınması, yüklenmesi, boşaltılması ve bunlar gibi her türlü hizmetin tamamına verilen addır.
HARÇ:Gerçek veya tüzel kişilerin, özel menfaatlerine ilişkin olarak, kamu müesseseleri ve hizmetlerinden faydalanmaları karşılığında yaptıkları ödeme.
HAREKETLİ ORTALAMA MALİYETİ:Maliyet hesaplama yöntemi olan bu usulde, gerek imalata sevk, gerekse satış şeklinde olsun, ambardan çıkışlar, çıkış tarihinde işletmenin elinde bulunan stoğun ortalama maliyet bedeline göre değerlendirilir.
HARİÇTE İŞLEME REJİMİ:Serbest dolaşımdaki eşyanın hariçte işleme faaliyetlerine tabi tutulmak üzere Türkiye gümrük bölgesinden geçici olarak ihracı ve bu faaliyetler sonucunda elde edilen ürünlerin ithal vergilerinden tam veya kısmi muafiyet suretiyle yeniden serbest dolaşıma girişine ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir.
HATIR SENEDİ:Ticari bir işlem ile ilgili olmadan,karşılıksız olarak tanzim edilerek verilmiş olan bonodur.
HAYAT STANDARDI ESASI:Ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabının elde ettiği gelir vergisine tabi gelirlerin belli tutarların altına inmesine önlemek amacıyla getirilen vergi güvenlik müessesi.
HEDGİNG:Geniş anlamıyla her çeşit piyasada alım-satım yapan müteşebbislerin ve üreticilerin fiyat değişmelerinden dolayı uğrayacakları zararı karşılamak için başvurdukları yöntemdir.
HESAP PLANI:Bir işletmenin bütün hesaplarının sistematik bir şekilde sınıflandırılmasını kapsayan liste.
HİLELİ VERGİ SUÇU:Çift defter kullanma, sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı vesikalar tanzim etme veya bunları bilerek kullanma, vesikaları tahrif etme gibi fiillerle verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesine veya eksik tahakkuk ettirilmesine sebebiyet verilmesi.