Otobüs Firmalarının (Metro, Kamil Koç vb.) Biletlerini Satan Mükellef

[ALANya07]

MERHEBA İYİ GÜNLER OTOBÜS BİLETLERİ SATICAK OLAN Bİ MÜŞTERİM VAR YENİ AÇILIŞ VERİCEZ NACE KODU TAM OLARAK NEY VE DESTEK VARMI BAŞKA ÖZEL Bİ DRUUMLARI VAR MI FATURALAR NASIL TEVKİFATLI MI SÜRAÇ NASIL BİLGİSİ OLAN VAR İSE YAZABİLİR MİSİNİZ (KİŞİ DÜKKAN AÇIÇAK K.KO. METRO VE DİĞER FİRMA BİLETLERİ SATICAK AYLIK FİRMALAR FATURA KESTİRECEK BİLGİSİ OLAN LÜTFEN YAZABİLİR Mİ !!!!!!!!)

 

[ferhat]

MERHEBA İYİ GÜNLER OTOBÜS BİLETLERİ SATICAK OLAN Bİ MÜŞTERİM VAR YENİ AÇILIŞ VERİCEZ NACE KODU TAM OLARAK NEY VE DESTEK VARMI BAŞKA ÖZEL Bİ DRUUMLARI VAR MI FATURALAR NASIL TEVKİFATLI MI SÜRAÇ NASIL BİLGİSİ OLAN VAR İSE YAZABİLİR MİSİNİZ (KİŞİ DÜKKAN AÇIÇAK K.KO. METRO VE DİĞER FİRMA BİLETLERİ SATICAK AYLIK FİRMALAR FATURA KESTİRECEK BİLGİSİ OLAN LÜTFEN YAZABİLİR Mİ !!!!!!!!)

ALOMALIYE'NIN SAYFASINDA SAYIN YMM SULEYMAN BEYIN YAZISINI SIZIN ICIN KOPYALADIM

Belge Düzeni Fatura irsaliye yolcu taşıma bileti

Süleyman TURAN
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]

I- GİRİŞ:

Bilindiği gibi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunun (1) 227. maddesinde;

“Bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsikinin mecburidir.

Bu Kanuna göre kullanılan veya bu Kanunun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgeler vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılır.

Maliye Bakanlığı, düzenlenmesi mecburi olan belgelerde bulunması gereken zorunlu bilgileri belirlemeye ve bu belgelerden uygun gördüklerine, düzenleme saatinin yazılması mecburiyetini getirmeye yetkilidir.” hükümleri yer almaktadır.

Aynı Kanunun Mükerrer 257. maddesinin 1/1. bendine göre de Maliye Bakanlığı, mükellef ve meslek grupları itibariyle muhasebe usul ve esaslarını tespit etmeye, tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten tutulmasını veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye ve bunlarda değişiklik yapmaya, 1/6. bendinde yer alan hükme göre de, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik, manyetik ve benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya ilişkin zorunluluk getirmeye, uygulamaya ait usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır.

Ayrıca, 3100 Sayılı KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun (2) 1/1. bendinde “Satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, bu Kanuna göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetindedirler.” hükmü yer almaktadır.

Vergi mükelleflerinin faaliyetleri ile ilgili kayıtların tevsikinde kullanılması gereken belgeler, Vergi Usul kanunun 229 ve müteakip maddelerinde sayılmıştır. (3) Ayrıca Maliye Bakanlığı, açıklanan Kanun maddesindeki yetkilerine dayanarak, mezkur Kanunda sayılmayan bazı belgeleri kullanma mecburiyeti getirmekte ve belgelerde bulunması gereken zorunlu bilgileri belirlemektedir.

Bu yazımızda, 02.03.2011 tarihinde yayımlanan 406 Sıra No.lu VUK Kanunu Genel Tebliği (4) ile, belge düzeni ile ilgili yapılan son düzenlemeler açıklanacaktır.

II- BELGE DÜZENİ İLE İLGİLİ OLARAK YAPILAN SON DÜZENLEMELER:

1. Turizm Organizasyonu Faaliyetinde Bulunan Mükelleflerin Düzenledikleri Turlara Ait Vasıtalarda Bulunması Gereken Belge:

Bilindiği gibi, 177 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliğinin (5) (I). bölümünde, turizm organizasyonu faaliyeti ile iştigal eden firmaların düzenledikleri turlara ait vasıtaların seyri sırasında, vasıtalarında bulunması ve istenildiğinde yetkililere ibraz edilmesi gereken belgeler sayılmış (6) bu belgelerin vasıtalarda bulundurulması şartıyla ayrıca yolcu listesi ve yolcu taşıma bileti aranmayacağı ifade edilmiştir. Sayılan belgeler arasında, Kültür ve Turizm Bakanlığınca verilmiş bulunan “Seyahat ve Acenta İşletme Belgesi”nin aslı veya noter tasdikli sureti de yer almaktadır.

Diğer taraftan, seyahat acentalarının ve şubelerinin kuruluş ve çalışma esaslarını, hizmetlerinin kapsamını ve niteliklerini ve diğer hususları düzenleyen Seyahat Acentaları Yönetmeliğinin (7) “Paket tur ve turlarda bulundurulması gereken belgeler” başlıklı 40. maddesinde, paket tur ve turlarda seyahat acentası yetkilisinin, seyahat acentası işletme belgesinin Türkiye Seyahat Acentaları Birliği tarafından onaylanmış suretini bulundurmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Vergi Usul Kanunun Mükerrer 257/1-1. bent hükmünün verdiği yetkiye istinaden Maliye Bakanlığı, mezkûr Yönetmelik hükmü de dikkate alınarak, 02.03.2011 tarihinden itibaren, turizm organizasyonu faaliyetinde bulunan mükelleflerin, düzenledikleri turlarda kullanılan vasıtaların seyri sırasında bulunması zorunlu olan Kültür ve Turizm Bakanlığınca verilmiş seyahat acente işletme belgesinin aslı veya noter onaylı örneği yerine,Türkiye Seyahat Acenteleri Birliğince tasdik edilmiş suretinin bulundurulması hâlinde de ayrıca yolcu listesi ve yolcu taşıma bileti zorunluluğunun aranmaması uygun bulunmuştur.

1. Müşterilerine Servis Esasına Göre Yemek Hizmeti Veren İşyerlerinde Belge Düzeni:

Maliye Bakanlığına intikal eden olaylardan, bedeli alındıktan sonra yiyecek ve içeceklerin müşterilerin kendilerince servis edilmesi esasına göre yemek hizmeti verilen işyerlerinde, müşterilerin talep ettikleri yiyecek ve içeceklerin takip edilebilmesi amacıyla ödeme kaydedici cihazlardan bağımsız olarak sipariş bilgilerini gösteren ve malî geçerliliği olmayan fiş veya belgeler üreten çeşitli cihazlar kullanıldığı anlaşılmaktadır.

Vergi Usul Kanunun 227/3. fıkrasında, VUK’ na göre kullanılan veya kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgelerin Vergi Kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacağı, aynı Kanunun Mükerrer 257/1-6 bent hükmü ile, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik, manyetik ve benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya ilişkin zorunluluk getirmeye ve uygulamaya ait usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

Ayrıca, 3100 sayılı KDV Mükelleflerinin ÖKC Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun (8) 1. maddesinin (1) numaralı bendinde, satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarların, bu Kanuna göre ÖKC kullanmak mecburiyetinde oldukları hüküm altına alınmıştır.

Maliye Bakanlığı, açıklanan Kanun hükümlerinin tanıdığı yetkiye istinaden, söz konusu işyerlerinde müşteriye, sipariş ettiği ürünleri takip etmesi ve alması için verilen belgeleri üreten cihazların, 01.07.2011 tarihinden itibaren ödeme kaydedici cihazlara bağlı olarak kullanılması zorunluluğu getirilmiştir.

Buna göre, söz konusu takip cihazlarının, yapılan satışa ilişkin olarak yalnızca ödeme kaydedici cihaz tarafından otomatik olarak iletilecek bilgilere göre (herhangi bir manüel giriş yapılmaksızın) fiş üretecek nitelikte olması gerekmektedir.

Bahse konu cihazların ödeme kaydedici cihazlara bağlanma işlemi, ödeme kaydedici cihaz firmalarının yetkili servislerince yapılacaktır. Ancak, bağlanma işleminden önce, ilgili ödeme kaydedici cihaz firmalarınca Maliye Bakanlığına müracaat edilerek, yapılacak bağlantının 3100 sayılı Kanun ve ilgili Tebliğlerle belirlenen usul ve esaslara uygunluğu açısından izin alınması gerekmektedir.

Bedeli alındıktan sonra yiyecek ve içeceklerin müşterilerin kendilerince servis edilmesi esasına göre yemek hizmeti verilen işyerlerini işleten mükelleflerin, getirilen bu zorunluluğa uymadıklarının tespiti halinde haklarında her bir tespit için Vergi Usul Kanunun Mükerrer 355. maddesine göre özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır.

Buna göre, servis esassına göre yemek hizmeti verilen işyerlerinde, 01.07.2011 tarihinden itibaren siparişe göre otomatik belge üretecek cihazın kullanılmaması halinde her bir tespit için;

– Birinci sınıf tüccarlar hakkında 1.070,00 TL,

– İkinci sınıf tüccarlar hakkında 530,00 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

1. Şehirler Arası Karayoluyla Yapılan Yolcu Taşımacılığında Belge Düzeni:

Vergi Usul Kanunun 233. maddesinde, “… ……Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dâhilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir…” hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, VUK Uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmeliğin (9) 7. maddesinin (E/2) bölümünde giriş ve yolcu taşıma biletlerinde, işletmenin ticaret unvanı veya mükellefin adı soyadı, vergi dairesi adı ve hesap numarasının yazılacağı veya aynı bilgilerin teslimden önce matbaa işletmecisince firma kaşesi ile basılacağı; seri ve müteselsil sıra numarasının mutlaka baskı anında yazılmış olacağı, düzenleme tarihi ve alınan paranın miktarına ilişkin hususlar için yer ayrılacağı ifade edilmiştir. Aynı Yönetmeliğin 10/5-a bendi uyarınca yolcu taşıma biletlerinin boyu 8 cm ve eni ise 17 cm ebadında olacaktır.

Bilindiği gibi, 173 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliğinin (10) (C/5) bölümünde, şehirlerarası yolcu taşıma işiyle uğraşan otobüs işletmecilerinin kullanacakları yolcu taşıma biletleri ve yolcu listelerini bağlı bulundukları vergi dairesinin bulunduğu ildeki anlaşmalı matbaalara bastıracakları ancak, bir otobüs firmasının veya firmalarının biletlerinin komisyoncular tarafından satılması halinde, yolcu taşıma biletleri ve yolcu listelerinin otobüs komisyoncuları kendi vergi dairelerinin bulunduğu ildeki anlaşmalı matbaalara kendi adlarına bastıracakları ve bu şekilde bastırılacak biletlerin dış yüzü üzerinde, hangi firmanın biletinin olduğunu belirtir, ilgili firmanın, adı ve soyadı, varsa ticaret ünvanı gibi bilgiler ile amblemi yer alacağı, otobüs komisyoncuları, bu şekilde bastıracakları yolcu taşıma biletlerini, birbirini takip eden müteselsil seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirecekleri, otobüs firmaları ise hizmet bedeli olarak komisyoncu adına düzenleyecekleri faturalarda satılan bilet miktar ve tutarını ayrıca gösterecekleri öte yandan, bir işletmenin kendi otobüsüyle yaptığı taşıma işi yanısıra, bağımsız otobüs sahiplerine de taşıma yaptırması halinde, bağımsız otobüs sahipleri tarafından bu işletmeye yapılan taşıma hizmeti karşılığında fatura düzenleneceği, ancak yolcu taşıma bileti ve yolcu listesinin gerek işletmeye bağlı otobüslere gerekse bağımsız otobüs sahiplerine yaptırılan taşımalarda işletme tarafından düzenleneceği açıklanmıştır.

356 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliğinin (11) (A) bölümünde yer alan düzenleme aşağıdaki gibidir.

Karayolu Taşıma Kanunu (12) ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği (13) uyarınca taşımacılık ve acentelik faaliyetlerinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerce Ulaştırma Bakanlığından yetki belgesi alınması zorunlu bulunmaktadır. Yetki belgesi almış otobüs işletmecileri ile acentelerin, yukarıda açıklanan 173 sıra numaralı VUK Genel Tebliğinde yer alan düzenlemelere ilaveten, VUK’ nun Mükerrer 257. maddesi ile Maliye Bakanlığına tanınan yetkiye istinaden konu ile ilgil yapılan düzenleme aşağıdaki gibidir.

a) Şehirlerarası Yolcu Taşıma İşiyle Uğraşan Otobüs İşletmecilerinin Kendi Biletlerini Kullandırmak Suretiyle Yolcu Taşıttırmaları:

Şehirlerarası yolcu taşıma işiyle uğraşan otobüs işletmecileri, kendi otobüslerinde taşıyacakları yolcular için acentelere kendi biletlerini kullandırabileceklerdir. Acente, otobüs işletmecisi tarafından kendisine verilen yolcu taşıma biletini, her nüshasına kendi unvanını, adresini, vergi dairesini ve vergi kimlik numarasını içerir kaşeyi basmak suretiyle düzenleyecek ve bunları yolculara, yolcu listelerini de otobüs işletmesine bağlı otobüs yetkilisine verecek ve acentelik hizmet bedeli üzerinden otobüs işletmecisi firma adına fatura düzenleyecektir.

b) Yolcu Taşıma Biletlerinin Düzenlenmesinde ÖKC Kullanılması:

Şehirlerarası yolcu taşıma işiyle uğraşan otobüs işletmecilerinin yaptıkları yolcu taşıma hizmeti karşılığında, aşağıda açıklanan esaslar çerçevesinde 31 Seri No.lu ÖKC Genel Tebliğinin (14) I. bölümünde belirtilen bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazlar kullanılabilecek ve bu cihazlar vasıtasıyla merkez, şube veya acenteler tarafından düzenlenen fişler, VUK’ da yer alan yolcu taşıma bileti olarak kabul edilecektir. Yolcu taşıma bileti düzenlemede kullanılacak bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazların, 3100 sayılı Kanunun 5. maddesine göre Maliye Bakanlığınca onaylanması şarttır.

Bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle düzenlenecek yolcu taşıma biletleri, belirlenen şekil ve muhtevaya uygun olacaktır. Faaliyetlerinde bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazları kullanan ve müşterilerine örneğe uygun yolcu taşıma bileti veren mükellefler, başka bir yolcu taşıma bileti düzenlemeyecektir. Düzenlenen yolcu taşıma biletlerinin aslı müşteriye verilecek, nüshası ise VUK’ nun muhafaza ve ibraz mecburiyetine ilişkin hükümleri uyarınca saklanacaktır.

Ödeme kaydedici cihaz kullanılarak yolcu taşıma bileti düzenlenmesinde ayrıca aşağıdaki esaslara da uyulması gerekmektedir.

– Yolcu taşıma biletlerinin bizzat otobüs işletmecilerinin merkezi veya bunların şubeleri tarafından düzenlenmesi halinde bilet, otobüs işletmecisi mükellefe ait ödeme kaydedici cihazdan verilecek ve dolayısıyla biletin mükellef bilgileri bölümünde otobüs işletmecisine ait bilgiler yer alacaktır.

– Yolcu taşıma biletinin acenteler tarafından düzenlenmesi halinde bilet, acentelere ait ödeme kaydedici cihazdan verilecek ve biletin baş tarafında bileti düzenleyen acenteye, mükellef bilgileri bölümünde ise ilgili otobüs işletmesine ait bilgiler yer alacaktır.

– Acenteler, sahibi oldukları ödeme kaydedici cihazlarla birden fazla otobüs işletmecisinin biletlerini de düzenleyebileceklerdir. Bu şekilde düzenlenen yolcu taşıma biletlerinde, bilet hangi otobüs işletmecisi adına düzenlenmişse belgenin üzerinde (acentenin yanı sıra) o otobüs işletmecisine ait mükellef bilgileri olacaktır. Bu takdirde adına bilet düzenlenen otobüs işletmelerine ait mükellef bilgileri ödeme kaydedici cihaza programlanacak ve mali bilgiler bilet sayıları da belirtilmek suretiyle cihaz hafızasında ve raporlarda (X, Z, mali hafıza) her bir otobüs işletmesi itibariyle ayrı ayrı gösterilecektir.

– Düzenlenen biletlere ilişkin bilgiler, bilgisayar bağlantılı ÖKC sistemlerinin özellikleri gereği, aynı anda (online olarak) otobüs işletmecilerine ait bilgisayar sistemlerine gönderilecektir.

– Buna göre ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle yapılacak bilet satışlarından elde edilecek gelir, vergi uygulamaları bakımından adına bilet düzenlenen otobüs işletmecisi mükellefin geliri olarak addedilecektir.

Anılan Kanunun Mükerrer 257/1-(1) numaralı bendi ile Maliye Bakanlığına verilen yetkiye istinaden yukarıda açıklanan bu düzenlemelere ilaveten, teknolojik gelişmeler sonucunda bu sektörde düzenlenecek yolcu taşıma biletlerinin daha kaliteli kâğıda basılması imkânı ve dağıtım kolaylığı dikkate alınarak şehirler arasında karayoluyla yapılan yolcu taşıma işiyle uğraşan mükelleflerin yolcu taşıma biletlerini bir nüsha ve dip koçanlı olarak (iki parçalı) düzenleyebilmeleri uygun görülmüştür.

Sözü edilen dip koçanlı yolcu taşıma biletlerinin dip koçanında ve yolcuya verilen parçasında ayrı ayrı olmak üzere mükellefin adı soyadı-unvanı, vergi dairesi, T.C kimlik numarası veya vergi kimlik numarası, biletin seri ve sıra numarasına ilişkin bilgiler ve özel işaret (amblem) yer alacaktır. Ayrıca, her iki parçada da bedel ve düzenlenme tarihi bilgileri için yer ayrılacaktır.

Dip koçanlı yolcu taşıma biletinin yolcuda kalacak parçası bu ölçüden aşağı olmamak üzere 7×12, mükellefçe muhafaza edilecek parçası ise 7×6,5 cm ebadında olacak şekilde anlaşmalı matbaalara bastırılacaktır.

Yolcu taşıma biletlerinin yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde düzenlenmemesi halinde her bir tespit için Vergi Usul Kanunun Mükerrer 355. maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Ayrıca söz konusu yolcu biletlerinin dip koçanları ve yolcuya verilen parçasıyla ilgili olarak aynı Kanunun “Kaçakçılık Suçları ve Cezaları” başlıklı 359. maddesinde yer alan fiillerin işlendiğinin tespiti durumunda Kanunun 367. maddesi uyarınca işlem yapılacaktır.

Buna göre, yolcu taşıma biletlerinin belirlenen esaslar çerçevesinde düzenlenmemesi halinde, VUK’ nun mükerrer 355. maddesi gereğince her bir tespit için;

– Birinci sınıf tüccarlar hakkında 1.070,00 TL,

– İkinci sınıf tüccarlar hakkında 530,00 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Ayrıca, yolcu taşıma biletlerinin dip koçanları ve yolcuya verilen parçalarının muhteviyatı itibariyle yanıltıcı veya sahte olarak düzenleyenler hakkında Vergi Usul Kanunun 359. maddesinde yer alan cezaların uygulanması için, aynı Kanunun 367. maddesi gereğince Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulacaktır. (15)

Şehirler arasında karayoluyla yapılan yolcu taşıma işiyle uğraşanlar tarafından düzenlenecek dip koçanlı yolcu taşıma biletlerinde yukarıda sayılan asgari bilgilerin yanı sıra istenilen diğer bilgilere de yer verilebileceği tabiidir.

 

[asiye780]

ALOMALIYE'NIN SAYFASINDA SAYIN YMM SULEYMAN BEYIN YAZISINI SIZIN ICIN KOPYALADIM

Belge Düzeni Fatura irsaliye yolcu taşıma bileti


I- GİRİŞ:

Bilindiği gibi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunun (1) 227. maddesinde;

“Bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsikinin mecburidir.

Bu Kanuna göre kullanılan veya bu Kanunun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgeler vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılır.

Maliye Bakanlığı, düzenlenmesi mecburi olan belgelerde bulunması gereken zorunlu bilgileri belirlemeye ve bu belgelerden uygun gördüklerine, düzenleme saatinin yazılması mecburiyetini getirmeye yetkilidir.” hükümleri yer almaktadır.

Aynı Kanunun Mükerrer 257. maddesinin 1/1. bendine göre de Maliye Bakanlığı, mükellef ve meslek grupları itibariyle muhasebe usul ve esaslarını tespit etmeye, tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten tutulmasını veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye ve bunlarda değişiklik yapmaya, 1/6. bendinde yer alan hükme göre de, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik, manyetik ve benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya ilişkin zorunluluk getirmeye, uygulamaya ait usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır.

Ayrıca, 3100 Sayılı KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun (2) 1/1. bendinde “Satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, bu Kanuna göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetindedirler.” hükmü yer almaktadır.

Vergi mükelleflerinin faaliyetleri ile ilgili kayıtların tevsikinde kullanılması gereken belgeler, Vergi Usul kanunun 229 ve müteakip maddelerinde sayılmıştır. (3) Ayrıca Maliye Bakanlığı, açıklanan Kanun maddesindeki yetkilerine dayanarak, mezkur Kanunda sayılmayan bazı belgeleri kullanma mecburiyeti getirmekte ve belgelerde bulunması gereken zorunlu bilgileri belirlemektedir.

Bu yazımızda, 02.03.2011 tarihinde yayımlanan 406 Sıra No.lu VUK Kanunu Genel Tebliği (4) ile, belge düzeni ile ilgili yapılan son düzenlemeler açıklanacaktır.

II- BELGE DÜZENİ İLE İLGİLİ OLARAK YAPILAN SON DÜZENLEMELER:

1. Turizm Organizasyonu Faaliyetinde Bulunan Mükelleflerin Düzenledikleri Turlara Ait Vasıtalarda Bulunması Gereken Belge:

Bilindiği gibi, 177 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliğinin (5) (I). bölümünde, turizm organizasyonu faaliyeti ile iştigal eden firmaların düzenledikleri turlara ait vasıtaların seyri sırasında, vasıtalarında bulunması ve istenildiğinde yetkililere ibraz edilmesi gereken belgeler sayılmış (6) bu belgelerin vasıtalarda bulundurulması şartıyla ayrıca yolcu listesi ve yolcu taşıma bileti aranmayacağı ifade edilmiştir. Sayılan belgeler arasında, Kültür ve Turizm Bakanlığınca verilmiş bulunan “Seyahat ve Acenta İşletme Belgesi”nin aslı veya noter tasdikli sureti de yer almaktadır.

Diğer taraftan, seyahat acentalarının ve şubelerinin kuruluş ve çalışma esaslarını, hizmetlerinin kapsamını ve niteliklerini ve diğer hususları düzenleyen Seyahat Acentaları Yönetmeliğinin (7) “Paket tur ve turlarda bulundurulması gereken belgeler” başlıklı 40. maddesinde, paket tur ve turlarda seyahat acentası yetkilisinin, seyahat acentası işletme belgesinin Türkiye Seyahat Acentaları Birliği tarafından onaylanmış suretini bulundurmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Vergi Usul Kanunun Mükerrer 257/1-1. bent hükmünün verdiği yetkiye istinaden Maliye Bakanlığı, mezkûr Yönetmelik hükmü de dikkate alınarak, 02.03.2011 tarihinden itibaren, turizm organizasyonu faaliyetinde bulunan mükelleflerin, düzenledikleri turlarda kullanılan vasıtaların seyri sırasında bulunması zorunlu olan Kültür ve Turizm Bakanlığınca verilmiş seyahat acente işletme belgesinin aslı veya noter onaylı örneği yerine,Türkiye Seyahat Acenteleri Birliğince tasdik edilmiş suretinin bulundurulması hâlinde de ayrıca yolcu listesi ve yolcu taşıma bileti zorunluluğunun aranmaması uygun bulunmuştur.

1. Müşterilerine Servis Esasına Göre Yemek Hizmeti Veren İşyerlerinde Belge Düzeni:

Maliye Bakanlığına intikal eden olaylardan, bedeli alındıktan sonra yiyecek ve içeceklerin müşterilerin kendilerince servis edilmesi esasına göre yemek hizmeti verilen işyerlerinde, müşterilerin talep ettikleri yiyecek ve içeceklerin takip edilebilmesi amacıyla ödeme kaydedici cihazlardan bağımsız olarak sipariş bilgilerini gösteren ve malî geçerliliği olmayan fiş veya belgeler üreten çeşitli cihazlar kullanıldığı anlaşılmaktadır.

Vergi Usul Kanunun 227/3. fıkrasında, VUK’ na göre kullanılan veya kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgelerin Vergi Kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacağı, aynı Kanunun Mükerrer 257/1-6 bent hükmü ile, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik, manyetik ve benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya ilişkin zorunluluk getirmeye ve uygulamaya ait usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

Ayrıca, 3100 sayılı KDV Mükelleflerinin ÖKC Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun (8) 1. maddesinin (1) numaralı bendinde, satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarların, bu Kanuna göre ÖKC kullanmak mecburiyetinde oldukları hüküm altına alınmıştır.

Maliye Bakanlığı, açıklanan Kanun hükümlerinin tanıdığı yetkiye istinaden, söz konusu işyerlerinde müşteriye, sipariş ettiği ürünleri takip etmesi ve alması için verilen belgeleri üreten cihazların, 01.07.2011 tarihinden itibaren ödeme kaydedici cihazlara bağlı olarak kullanılması zorunluluğu getirilmiştir.

Buna göre, söz konusu takip cihazlarının, yapılan satışa ilişkin olarak yalnızca ödeme kaydedici cihaz tarafından otomatik olarak iletilecek bilgilere göre (herhangi bir manüel giriş yapılmaksızın) fiş üretecek nitelikte olması gerekmektedir.

Bahse konu cihazların ödeme kaydedici cihazlara bağlanma işlemi, ödeme kaydedici cihaz firmalarının yetkili servislerince yapılacaktır. Ancak, bağlanma işleminden önce, ilgili ödeme kaydedici cihaz firmalarınca Maliye Bakanlığına müracaat edilerek, yapılacak bağlantının 3100 sayılı Kanun ve ilgili Tebliğlerle belirlenen usul ve esaslara uygunluğu açısından izin alınması gerekmektedir.

Bedeli alındıktan sonra yiyecek ve içeceklerin müşterilerin kendilerince servis edilmesi esasına göre yemek hizmeti verilen işyerlerini işleten mükelleflerin, getirilen bu zorunluluğa uymadıklarının tespiti halinde haklarında her bir tespit için Vergi Usul Kanunun Mükerrer 355. maddesine göre özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır.

Buna göre, servis esassına göre yemek hizmeti verilen işyerlerinde, 01.07.2011 tarihinden itibaren siparişe göre otomatik belge üretecek cihazın kullanılmaması halinde her bir tespit için;

– Birinci sınıf tüccarlar hakkında 1.070,00 TL,

– İkinci sınıf tüccarlar hakkında 530,00 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

1. Şehirler Arası Karayoluyla Yapılan Yolcu Taşımacılığında Belge Düzeni:

Vergi Usul Kanunun 233. maddesinde, “… ……Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dâhilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir…” hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, VUK Uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmeliğin (9) 7. maddesinin (E/2) bölümünde giriş ve yolcu taşıma biletlerinde, işletmenin ticaret unvanı veya mükellefin adı soyadı, vergi dairesi adı ve hesap numarasının yazılacağı veya aynı bilgilerin teslimden önce matbaa işletmecisince firma kaşesi ile basılacağı; seri ve müteselsil sıra numarasının mutlaka baskı anında yazılmış olacağı, düzenleme tarihi ve alınan paranın miktarına ilişkin hususlar için yer ayrılacağı ifade edilmiştir. Aynı Yönetmeliğin 10/5-a bendi uyarınca yolcu taşıma biletlerinin boyu 8 cm ve eni ise 17 cm ebadında olacaktır.

Bilindiği gibi, 173 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliğinin (10) (C/5) bölümünde, şehirlerarası yolcu taşıma işiyle uğraşan otobüs işletmecilerinin kullanacakları yolcu taşıma biletleri ve yolcu listelerini bağlı bulundukları vergi dairesinin bulunduğu ildeki anlaşmalı matbaalara bastıracakları ancak, bir otobüs firmasının veya firmalarının biletlerinin komisyoncular tarafından satılması halinde, yolcu taşıma biletleri ve yolcu listelerinin otobüs komisyoncuları kendi vergi dairelerinin bulunduğu ildeki anlaşmalı matbaalara kendi adlarına bastıracakları ve bu şekilde bastırılacak biletlerin dış yüzü üzerinde, hangi firmanın biletinin olduğunu belirtir, ilgili firmanın, adı ve soyadı, varsa ticaret ünvanı gibi bilgiler ile amblemi yer alacağı, otobüs komisyoncuları, bu şekilde bastıracakları yolcu taşıma biletlerini, birbirini takip eden müteselsil seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirecekleri, otobüs firmaları ise hizmet bedeli olarak komisyoncu adına düzenleyecekleri faturalarda satılan bilet miktar ve tutarını ayrıca gösterecekleri öte yandan, bir işletmenin kendi otobüsüyle yaptığı taşıma işi yanısıra, bağımsız otobüs sahiplerine de taşıma yaptırması halinde, bağımsız otobüs sahipleri tarafından bu işletmeye yapılan taşıma hizmeti karşılığında fatura düzenleneceği, ancak yolcu taşıma bileti ve yolcu listesinin gerek işletmeye bağlı otobüslere gerekse bağımsız otobüs sahiplerine yaptırılan taşımalarda işletme tarafından düzenleneceği açıklanmıştır.

356 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliğinin (11) (A) bölümünde yer alan düzenleme aşağıdaki gibidir.

Karayolu Taşıma Kanunu (12) ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği (13) uyarınca taşımacılık ve acentelik faaliyetlerinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerce Ulaştırma Bakanlığından yetki belgesi alınması zorunlu bulunmaktadır. Yetki belgesi almış otobüs işletmecileri ile acentelerin, yukarıda açıklanan 173 sıra numaralı VUK Genel Tebliğinde yer alan düzenlemelere ilaveten, VUK’ nun Mükerrer 257. maddesi ile Maliye Bakanlığına tanınan yetkiye istinaden konu ile ilgil yapılan düzenleme aşağıdaki gibidir.

a) Şehirlerarası Yolcu Taşıma İşiyle Uğraşan Otobüs İşletmecilerinin Kendi Biletlerini Kullandırmak Suretiyle Yolcu Taşıttırmaları:

Şehirlerarası yolcu taşıma işiyle uğraşan otobüs işletmecileri, kendi otobüslerinde taşıyacakları yolcular için acentelere kendi biletlerini kullandırabileceklerdir. Acente, otobüs işletmecisi tarafından kendisine verilen yolcu taşıma biletini, her nüshasına kendi unvanını, adresini, vergi dairesini ve vergi kimlik numarasını içerir kaşeyi basmak suretiyle düzenleyecek ve bunları yolculara, yolcu listelerini de otobüs işletmesine bağlı otobüs yetkilisine verecek ve acentelik hizmet bedeli üzerinden otobüs işletmecisi firma adına fatura düzenleyecektir.

b) Yolcu Taşıma Biletlerinin Düzenlenmesinde ÖKC Kullanılması:

Şehirlerarası yolcu taşıma işiyle uğraşan otobüs işletmecilerinin yaptıkları yolcu taşıma hizmeti karşılığında, aşağıda açıklanan esaslar çerçevesinde 31 Seri No.lu ÖKC Genel Tebliğinin (14) I. bölümünde belirtilen bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazlar kullanılabilecek ve bu cihazlar vasıtasıyla merkez, şube veya acenteler tarafından düzenlenen fişler, VUK’ da yer alan yolcu taşıma bileti olarak kabul edilecektir. Yolcu taşıma bileti düzenlemede kullanılacak bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazların, 3100 sayılı Kanunun 5. maddesine göre Maliye Bakanlığınca onaylanması şarttır.

Bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle düzenlenecek yolcu taşıma biletleri, belirlenen şekil ve muhtevaya uygun olacaktır. Faaliyetlerinde bilgisayar bağlantılı ödeme kaydedici cihazları kullanan ve müşterilerine örneğe uygun yolcu taşıma bileti veren mükellefler, başka bir yolcu taşıma bileti düzenlemeyecektir. Düzenlenen yolcu taşıma biletlerinin aslı müşteriye verilecek, nüshası ise VUK’ nun muhafaza ve ibraz mecburiyetine ilişkin hükümleri uyarınca saklanacaktır.

Ödeme kaydedici cihaz kullanılarak yolcu taşıma bileti düzenlenmesinde ayrıca aşağıdaki esaslara da uyulması gerekmektedir.

– Yolcu taşıma biletlerinin bizzat otobüs işletmecilerinin merkezi veya bunların şubeleri tarafından düzenlenmesi halinde bilet, otobüs işletmecisi mükellefe ait ödeme kaydedici cihazdan verilecek ve dolayısıyla biletin mükellef bilgileri bölümünde otobüs işletmecisine ait bilgiler yer alacaktır.

– Yolcu taşıma biletinin acenteler tarafından düzenlenmesi halinde bilet, acentelere ait ödeme kaydedici cihazdan verilecek ve biletin baş tarafında bileti düzenleyen acenteye, mükellef bilgileri bölümünde ise ilgili otobüs işletmesine ait bilgiler yer alacaktır.

– Acenteler, sahibi oldukları ödeme kaydedici cihazlarla birden fazla otobüs işletmecisinin biletlerini de düzenleyebileceklerdir. Bu şekilde düzenlenen yolcu taşıma biletlerinde, bilet hangi otobüs işletmecisi adına düzenlenmişse belgenin üzerinde (acentenin yanı sıra) o otobüs işletmecisine ait mükellef bilgileri olacaktır. Bu takdirde adına bilet düzenlenen otobüs işletmelerine ait mükellef bilgileri ödeme kaydedici cihaza programlanacak ve mali bilgiler bilet sayıları da belirtilmek suretiyle cihaz hafızasında ve raporlarda (X, Z, mali hafıza) her bir otobüs işletmesi itibariyle ayrı ayrı gösterilecektir.

– Düzenlenen biletlere ilişkin bilgiler, bilgisayar bağlantılı ÖKC sistemlerinin özellikleri gereği, aynı anda (online olarak) otobüs işletmecilerine ait bilgisayar sistemlerine gönderilecektir.

– Buna göre ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle yapılacak bilet satışlarından elde edilecek gelir, vergi uygulamaları bakımından adına bilet düzenlenen otobüs işletmecisi mükellefin geliri olarak addedilecektir.

Anılan Kanunun Mükerrer 257/1-(1) numaralı bendi ile Maliye Bakanlığına verilen yetkiye istinaden yukarıda açıklanan bu düzenlemelere ilaveten, teknolojik gelişmeler sonucunda bu sektörde düzenlenecek yolcu taşıma biletlerinin daha kaliteli kâğıda basılması imkânı ve dağıtım kolaylığı dikkate alınarak şehirler arasında karayoluyla yapılan yolcu taşıma işiyle uğraşan mükelleflerin yolcu taşıma biletlerini bir nüsha ve dip koçanlı olarak (iki parçalı) düzenleyebilmeleri uygun görülmüştür.

Sözü edilen dip koçanlı yolcu taşıma biletlerinin dip koçanında ve yolcuya verilen parçasında ayrı ayrı olmak üzere mükellefin adı soyadı-unvanı, vergi dairesi, T.C kimlik numarası veya vergi kimlik numarası, biletin seri ve sıra numarasına ilişkin bilgiler ve özel işaret (amblem) yer alacaktır. Ayrıca, her iki parçada da bedel ve düzenlenme tarihi bilgileri için yer ayrılacaktır.

Dip koçanlı yolcu taşıma biletinin yolcuda kalacak parçası bu ölçüden aşağı olmamak üzere 7×12, mükellefçe muhafaza edilecek parçası ise 7×6,5 cm ebadında olacak şekilde anlaşmalı matbaalara bastırılacaktır.

Yolcu taşıma biletlerinin yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde düzenlenmemesi halinde her bir tespit için Vergi Usul Kanunun Mükerrer 355. maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Ayrıca söz konusu yolcu biletlerinin dip koçanları ve yolcuya verilen parçasıyla ilgili olarak aynı Kanunun “Kaçakçılık Suçları ve Cezaları” başlıklı 359. maddesinde yer alan fiillerin işlendiğinin tespiti durumunda Kanunun 367. maddesi uyarınca işlem yapılacaktır.

Buna göre, yolcu taşıma biletlerinin belirlenen esaslar çerçevesinde düzenlenmemesi halinde, VUK’ nun mükerrer 355. maddesi gereğince her bir tespit için;

– Birinci sınıf tüccarlar hakkında 1.070,00 TL,

– İkinci sınıf tüccarlar hakkında 530,00 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Ayrıca, yolcu taşıma biletlerinin dip koçanları ve yolcuya verilen parçalarının muhteviyatı itibariyle yanıltıcı veya sahte olarak düzenleyenler hakkında Vergi Usul Kanunun 359. maddesinde yer alan cezaların uygulanması için, aynı Kanunun 367. maddesi gereğince Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulacaktır. (15)

Şehirler arasında karayoluyla yapılan yolcu taşıma işiyle uğraşanlar tarafından düzenlenecek dip koçanlı yolcu taşıma biletlerinde yukarıda sayılan asgari bilgilerin yanı sıra istenilen diğer bilgilere de yer verilebileceği tabiidir.

 

[asiye780]

yani yolcu biletini bilgisayardan çıktı olarak veriyorsa bilgisayar bağlantılı ökc kullanmak zorunda öyle mi