Sosyal Güvenlik reformu sonrasında işyerlerinin tescili
İşverenlerin sosyal güvenlik mevzuatına ilişkin yükümlülüklerinin başında işyeri bildirimi gelmektedir. Sosyal güvenlik reformu olarak adlandırılan 5510 sayılı kanunda işyeri bildirimlerinde esasen mevcut SSK uygulaması devam ettirilmekle beraber bazı farklılıklar getirilmektedir.
İşveren, işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, kuruma vermekle yükümlüdür. Yapılan bu düzenleme ile SSK uygulaması devam ettirilmektedir.
Şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu bildirimleri kuruma yapılmış sayılır. Ticaret sicili memurlukları, kendilerine yapılan bu bildirimi en geç on gün içinde kuruma bildirmek zorundadır.
5510 sayılı kanun uyarınca işyeri tescili
Bir işyeri 4 şekilde tescil edilebilmektedir;
1) İşyeri bildirgesiyle,
2) Şirket ilk kuruluşunda ticaret sicil memurluğunca yapılan bildirim üzerine tescil,
3) SGK Müfettişleri, SGK yoklama memurları ve genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanlarınca yapılan tespit üzerine tescil,
4) İhale makamları, ruhsata tabi işlerde (maden arama, inşaat, taş ocağı vs.) ruhsat veren merciler ve diğer resmi kuruluşlardan alınan bilgilere istinaden tescil.
İşyerinde sigortalı çalıştıran, böyle bir işyerini devir alan veya bu nitelikte işyeri kendisine intikal eden işveren, yasal sürede vermekle yükümlü olduğu işyeri bildirgesini düzenleyerek göndermek zorundadır. Aynı işverenin, birden fazla işyeri kurması veya devir alması yahut kendisine intikal etmesi halinde her işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenecektir.
Eski işyerleri yeniden tescil edilmeyecek
Halen 506 sayılı kanun hükümlerine göre SSK sigorta müdürlüklerinde yapılmış olan işyeri tescilleri, 5510 sayılı kanun hükümlerine göre yapılmış sayılacak. Yani, halen tescilli olan işyerleri için herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadan reforma göre bildirim yapılmış sayılacak. Ancak, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra işyeri tescili yapılacak işyerleri 5510 sayılı kanuna göre tescil edilecek.
İşyerinin nakli, devri, intikali
Sigortalı çalıştırılan bir işyerinin;
(a) Faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi halinde nakleden işverence, başka bir işverene devredilmesi halinde devralan işverence; nakil veya devir tarihini takip eden on gün içinde;
(b) İşverenin ölümü ile işyerinin mirasçılarına intikali halinde ise mirasçılarınca ölüm tarihinden itibaren üç ay içinde, işyeri bildirgesi verilecektir.
İşyerinin aynı il içinde başka adrese taşınması
İşyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi halinde işyeri bildirgesi verilmez, ancak nakil tarihinden itibaren 10 gün içinde durum yeni üniteye bir yazı ile bildirilir. Eski ünitedeki işyeri dosyasındaki tescile esas bilgi ve belgelerin birer örneği yeni ünitede açılan dosyaya konulur. Yeni ünite nakil bilgilerine dayanarak bu dosyaya yeni bir işyeri numarası verir.
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilan tarihini; adi şirketlerde ise şirkete yeni ortak alınması durumunda en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden 10 gün içinde, işverenlerce işyeri bildirgesi ile kuruma bildirilmek zorundadır. İşvereni gerçek kişi olan işyerlerinde, isim değişikliği, tüzel kişi olan işyerlerinde ise unvan değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmesine gerek olmayıp durumun değişikliğin yayınlandığı Ticaret Sicil Gazetesi'nin de ekli olduğu bir yazı ile bildirilmesi yeterlidir.
İşyeri bildirgesini vermeyene para cezası
İşyeri bildirgesini, kurumca belirlenen şekle ve usle uygun vermeyenler veya kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde, anılan ortamda göndermeyenler veya bu kanunda belirtilen süre içinde kuruma vermeyenlere;
1) Kamu idareleri ile bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı tutarında,
2) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında,
3) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında,
idari para cezası uygulanacaktır.
Yapılan bu düzenleme ile sosyal güvenlik reformu öncesindeki uygulamaya benzer bir düzenleme getirilmektedir.
İbrahim Işıklı
İşverenlerin sosyal güvenlik mevzuatına ilişkin yükümlülüklerinin başında işyeri bildirimi gelmektedir. Sosyal güvenlik reformu olarak adlandırılan 5510 sayılı kanunda işyeri bildirimlerinde esasen mevcut SSK uygulaması devam ettirilmekle beraber bazı farklılıklar getirilmektedir.
İşveren, işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, kuruma vermekle yükümlüdür. Yapılan bu düzenleme ile SSK uygulaması devam ettirilmektedir.
Şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu bildirimleri kuruma yapılmış sayılır. Ticaret sicili memurlukları, kendilerine yapılan bu bildirimi en geç on gün içinde kuruma bildirmek zorundadır.
5510 sayılı kanun uyarınca işyeri tescili
Bir işyeri 4 şekilde tescil edilebilmektedir;
1) İşyeri bildirgesiyle,
2) Şirket ilk kuruluşunda ticaret sicil memurluğunca yapılan bildirim üzerine tescil,
3) SGK Müfettişleri, SGK yoklama memurları ve genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanlarınca yapılan tespit üzerine tescil,
4) İhale makamları, ruhsata tabi işlerde (maden arama, inşaat, taş ocağı vs.) ruhsat veren merciler ve diğer resmi kuruluşlardan alınan bilgilere istinaden tescil.
İşyerinde sigortalı çalıştıran, böyle bir işyerini devir alan veya bu nitelikte işyeri kendisine intikal eden işveren, yasal sürede vermekle yükümlü olduğu işyeri bildirgesini düzenleyerek göndermek zorundadır. Aynı işverenin, birden fazla işyeri kurması veya devir alması yahut kendisine intikal etmesi halinde her işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenecektir.
Eski işyerleri yeniden tescil edilmeyecek
Halen 506 sayılı kanun hükümlerine göre SSK sigorta müdürlüklerinde yapılmış olan işyeri tescilleri, 5510 sayılı kanun hükümlerine göre yapılmış sayılacak. Yani, halen tescilli olan işyerleri için herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadan reforma göre bildirim yapılmış sayılacak. Ancak, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra işyeri tescili yapılacak işyerleri 5510 sayılı kanuna göre tescil edilecek.
İşyerinin nakli, devri, intikali
Sigortalı çalıştırılan bir işyerinin;
(a) Faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi halinde nakleden işverence, başka bir işverene devredilmesi halinde devralan işverence; nakil veya devir tarihini takip eden on gün içinde;
(b) İşverenin ölümü ile işyerinin mirasçılarına intikali halinde ise mirasçılarınca ölüm tarihinden itibaren üç ay içinde, işyeri bildirgesi verilecektir.
İşyerinin aynı il içinde başka adrese taşınması
İşyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi halinde işyeri bildirgesi verilmez, ancak nakil tarihinden itibaren 10 gün içinde durum yeni üniteye bir yazı ile bildirilir. Eski ünitedeki işyeri dosyasındaki tescile esas bilgi ve belgelerin birer örneği yeni ünitede açılan dosyaya konulur. Yeni ünite nakil bilgilerine dayanarak bu dosyaya yeni bir işyeri numarası verir.
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilan tarihini; adi şirketlerde ise şirkete yeni ortak alınması durumunda en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden 10 gün içinde, işverenlerce işyeri bildirgesi ile kuruma bildirilmek zorundadır. İşvereni gerçek kişi olan işyerlerinde, isim değişikliği, tüzel kişi olan işyerlerinde ise unvan değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmesine gerek olmayıp durumun değişikliğin yayınlandığı Ticaret Sicil Gazetesi'nin de ekli olduğu bir yazı ile bildirilmesi yeterlidir.
İşyeri bildirgesini vermeyene para cezası
İşyeri bildirgesini, kurumca belirlenen şekle ve usle uygun vermeyenler veya kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde, anılan ortamda göndermeyenler veya bu kanunda belirtilen süre içinde kuruma vermeyenlere;
1) Kamu idareleri ile bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı tutarında,
2) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında,
3) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında,
idari para cezası uygulanacaktır.
Yapılan bu düzenleme ile sosyal güvenlik reformu öncesindeki uygulamaya benzer bir düzenleme getirilmektedir.
İbrahim Işıklı