Yurtdışı borçlanmasında başvurulacak
kuruluş ve birim
Sosyal güvenlik reformunun birinci adımı ile SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı tek çatıda birleştirilerek 5502 sayılı kanunla Sosyal Güvenlik Kurumu kurulmuştu.
18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarının yurtdışında geçen ve belgelendirilen çalışma süreleri, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ve yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin ilgili sosyal güvenlik kuruluşlarına prim, kesenek ve karşılık ödenmemiş olması ve istekleri halinde sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi 3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun'a göre yapılmaktadır. Yurtdışı hizmet borçlanmasından yararlanabilmek için Türk vatandaşı olmak, belirli nitelikte yurtdışı süreleri bulunmak, hizmetleri belgelendirmek ve yazılı istekte bulunmak şartları aranmaktadır.
08/05/2008 tarih ve 26870 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5754 sayılı kanunla, 3201 sayılı "Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkındaki Kanun"da önemli bazı değişiklikler yapılmıştır.
3201 sayılı kanunun 3'üncü maddesinde; "Bu kanunun 1'inci maddesinde belirtilenler ile yurtdışında çalışmakta iken veya yurda kesin dönüş yaptıktan sonra ölenlerin Türk vatandaşı olan hak sahipleri sigortalının Türkiye'de hiçbir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması yoksa Sosyal Güvenlik Kurumu'na Türkiye'de çalışması varsa en son tabi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek suretiyle bu kanunla getirilen haklardan yararlanırlar.
Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kendilerine veya hak sahiplerine kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma işlemleri aylık aldıkları sosyal güvenlik kuruluşunca yapılır" hükmü getirilmiştir. Borçlanma başvurusunun sigortalının Türkiye'de sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması yoksa Sosyal Güvenlik Kurumu'na Türkiye'de çalışması varsa en son tabi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna yapılması öngörülmüştür.
Yurtdışı sürelerinin borçlandırılması için nereye başvurulması gerektiğine ilişkin olarak SGK tarafından 2008/48 sayılı genelge yayımlandı. Başvurulacak kuruluş ve birimler duyuruldu. Buna göre;
a) Yurtdışında 08/05/2008 tarihinden önce veya sonra geçen hizmet sürelerini bu tarihten sonra borçlanma talebinde bulunanların borçlanma talep tarihinden önce Türkiye'de son defa;
- Sosyal Güvenlik Kurumu'na tabi çalışması olanların borçlanma işlemleri Sosyal Güvenlik Kurumu'nca,
- 506 sayılı kanunun geçici 20'nci maddesine tabi (banka, sigorta şirketleri, oda ve borsa sandıkları) sandıklardan birine tabi çalışması olanların borçlanma işlemleri ise ilgili sandıkça,
sonuçlandırılacak.
b) Türkiye'de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması bulunmayanların sigortalılık süreleri ile ev kadınlığında geçen sürelerin borçlanma işlemleri de SGK'ca yürütülecek. Kendilerine veya hak sahiplerine sosyal güvenlik sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma işlemleri ise aylığı bağlayan SGK'ca sonuçlandırılacak.
c) 5510 sayılı kanuna göre 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı kanunlar kapsamında geçen hizmetler Sosyal Güvenlik Kurumu'nda geçmiş sayıldığından ilgilinin son defa bu kanunlara tabi geçmiş hizmeti varsa borçlanma işlemleri, SGK'ca yürütülecektir.
d) SGK'ca yapılacak yurtdışı hizmet borçlanma başvurularına ait işlemler, sigortalı son defa 5510 sayılı kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının;
- 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışmış, ev kadınlığında geçen süreleri varsa ya da Türkiye'de hiç çalışması yoksa, SGK Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemler Daire Başkanlığı,
- 4/(c) bendi (TC Emekli Sandığı) kapsamında çalışmışsa, SGK Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı,
görev ve yetkisinde yürütülecek.
e) Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri Daire Başkanlığı'nın görev ve yetkisi dahilinde olan yurtdışı hizmet borçlanmalarından 5510 sayılı kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının;
- 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında olup, ikili ve çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlananlar ile aylık bağlanması için müracaat etmiş olanların borçlanma işlemleri,
- 4/(a) bendi kapsamında olup, İsviçre'de geçen hizmetlerini borçlanmak isteyenler ile gerek 2147, gerekse 3201 sayılı kanunlara göre merkezde yapılan borçlanmalara ek borçlanma işlemleri,
- 4/(b) bendi kapsamında olup, İsviçre'de geçen hizmetlere ait primleri Türkiye'ye transfer talebinde bulunan veya transfer işlemi gerçekleşenlerin borçlanma işlemleri,
Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri Daire Başkanlığı'nca yürütülecektir.
İbrahim IŞIKLI
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
kuruluş ve birim
Sosyal güvenlik reformunun birinci adımı ile SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı tek çatıda birleştirilerek 5502 sayılı kanunla Sosyal Güvenlik Kurumu kurulmuştu.
18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarının yurtdışında geçen ve belgelendirilen çalışma süreleri, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ve yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin ilgili sosyal güvenlik kuruluşlarına prim, kesenek ve karşılık ödenmemiş olması ve istekleri halinde sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi 3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun'a göre yapılmaktadır. Yurtdışı hizmet borçlanmasından yararlanabilmek için Türk vatandaşı olmak, belirli nitelikte yurtdışı süreleri bulunmak, hizmetleri belgelendirmek ve yazılı istekte bulunmak şartları aranmaktadır.
08/05/2008 tarih ve 26870 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5754 sayılı kanunla, 3201 sayılı "Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkındaki Kanun"da önemli bazı değişiklikler yapılmıştır.
3201 sayılı kanunun 3'üncü maddesinde; "Bu kanunun 1'inci maddesinde belirtilenler ile yurtdışında çalışmakta iken veya yurda kesin dönüş yaptıktan sonra ölenlerin Türk vatandaşı olan hak sahipleri sigortalının Türkiye'de hiçbir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması yoksa Sosyal Güvenlik Kurumu'na Türkiye'de çalışması varsa en son tabi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek suretiyle bu kanunla getirilen haklardan yararlanırlar.
Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kendilerine veya hak sahiplerine kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma işlemleri aylık aldıkları sosyal güvenlik kuruluşunca yapılır" hükmü getirilmiştir. Borçlanma başvurusunun sigortalının Türkiye'de sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması yoksa Sosyal Güvenlik Kurumu'na Türkiye'de çalışması varsa en son tabi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna yapılması öngörülmüştür.
Yurtdışı sürelerinin borçlandırılması için nereye başvurulması gerektiğine ilişkin olarak SGK tarafından 2008/48 sayılı genelge yayımlandı. Başvurulacak kuruluş ve birimler duyuruldu. Buna göre;
a) Yurtdışında 08/05/2008 tarihinden önce veya sonra geçen hizmet sürelerini bu tarihten sonra borçlanma talebinde bulunanların borçlanma talep tarihinden önce Türkiye'de son defa;
- Sosyal Güvenlik Kurumu'na tabi çalışması olanların borçlanma işlemleri Sosyal Güvenlik Kurumu'nca,
- 506 sayılı kanunun geçici 20'nci maddesine tabi (banka, sigorta şirketleri, oda ve borsa sandıkları) sandıklardan birine tabi çalışması olanların borçlanma işlemleri ise ilgili sandıkça,
sonuçlandırılacak.
b) Türkiye'de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması bulunmayanların sigortalılık süreleri ile ev kadınlığında geçen sürelerin borçlanma işlemleri de SGK'ca yürütülecek. Kendilerine veya hak sahiplerine sosyal güvenlik sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma işlemleri ise aylığı bağlayan SGK'ca sonuçlandırılacak.
c) 5510 sayılı kanuna göre 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı kanunlar kapsamında geçen hizmetler Sosyal Güvenlik Kurumu'nda geçmiş sayıldığından ilgilinin son defa bu kanunlara tabi geçmiş hizmeti varsa borçlanma işlemleri, SGK'ca yürütülecektir.
d) SGK'ca yapılacak yurtdışı hizmet borçlanma başvurularına ait işlemler, sigortalı son defa 5510 sayılı kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının;
- 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışmış, ev kadınlığında geçen süreleri varsa ya da Türkiye'de hiç çalışması yoksa, SGK Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemler Daire Başkanlığı,
- 4/(c) bendi (TC Emekli Sandığı) kapsamında çalışmışsa, SGK Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı,
görev ve yetkisinde yürütülecek.
e) Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri Daire Başkanlığı'nın görev ve yetkisi dahilinde olan yurtdışı hizmet borçlanmalarından 5510 sayılı kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının;
- 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında olup, ikili ve çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlananlar ile aylık bağlanması için müracaat etmiş olanların borçlanma işlemleri,
- 4/(a) bendi kapsamında olup, İsviçre'de geçen hizmetlerini borçlanmak isteyenler ile gerek 2147, gerekse 3201 sayılı kanunlara göre merkezde yapılan borçlanmalara ek borçlanma işlemleri,
- 4/(b) bendi kapsamında olup, İsviçre'de geçen hizmetlere ait primleri Türkiye'ye transfer talebinde bulunan veya transfer işlemi gerçekleşenlerin borçlanma işlemleri,
Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri Daire Başkanlığı'nca yürütülecektir.
İbrahim IŞIKLI
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
